Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

прысГліць 1034 сіняк 3. привязывать, прикреплять. Гсл. Соверш. прысіліць, каго-што—принудить. Шсл. Прысілілі лішняе выпіць. Нсл. 579. Ніяк не хацеў, але прысілілі выпіць. Ст. Мяне ня прысіляць, калі я не хачу. Нсл. 510. П рич. прысГлены—силою приведенный к чему, принужденный. Прысілены выпіў. Нсл. Прысіленая вышла замуж. Тм. Не давала рады прысіленая набожнасъць дзядоў i бабулек. Гарэцкі: Песьні, 80. высілиць-яю-яеш-яе, н в., каго-што —выжимать, насильно прижимками отнимать. Апошнія грошы высіляюць. Нсл. Соверш. высіліць, каго-што—выжать, насильно прижимками отнять. Апошнія грошы высілілі. Нсл. 94. П рич. высілены, 1. силою притеснениями отнятый. Высіленым грошам не разжывешся. Нсл. 2. истощенный. Зусім высіленыя хлопцы ў вас. Лужасна Куз. (Ксл.). Высіленым канём не пацягнеш дужа. Нсл. О т гл. им я сущ. высілёньне-ня, ср. 1. истощение сил чрез напряжение, истощение. Гсл. Не подымай да высіленьня. Нсл. 94. Працаваць да высіленьня. Тм. 2. изнурение, мгсл. высілёны, прилаг.,—тоже, что высыены" в обоих значениях, но берется как прилагательное. Гэта высілёныя грошы. Нсл. сілі'ць-лю-ліш-ле, каго-што, н ес о в е р ш. —подкреплять пищею силы. Сілі, куме, дзеткі свае. Нсл. засіляць, -яю-яеш-яе, каго-што, не. —подкреплять. Нсл. Пан засіляе нас па троху. Нсл. 184. Засіляй пшчолкі мёдам, будзеш мець раёу. Нсл. Соверш. пасілГць, каго-што—подкрепить пищею силы чьи-н. Пасілі дзеткі свае на дарогу. Нсл. сіпійцл-люся-лішся, возвр.—усиливаться, домагаться, насильно что-л. хотеть сделать; насиливаться. Шсл. Ср. сіліць. —делать какое-л. усилие, пытаться сделать что-л. Няма чаго сіліцца а дна му, я памагу. Ст. Куды ты сілішся ўлезьці сюды? бачыш народу сіла, не пралезеш. Нсл. Ён сіліўся перабіраць у памяці ўсё перажытае. Дудзіцкі(Бацьк., Но. 1-2/437-438). Соверш. засіліцца-ЛЮСЯ-ЛІШСЯ, возвр. 1. зацепиться. Гсл. Засіліўся колам за плот. Чарнагосьці Беш. (Ксл.). 2. повеситься. Ён нешта ўзімку хацеў ЗасІЛІЦЦа. Навасёлкі Сян. (Ксл.). Д ум аў чамусьці аб тым, на якой яблынцы ляпей за ўсё было б засіліцца. зсд 181. Ажаніўся, як засіліўся. Нсл. 184. Соверш. перасіліццалюся-лішся—подорвать силы. Шсл. Перасіліўся падыймаючы бярвіно, дык жывот баліць. Ст. П рич. прош. вр. перасіліўшыся. бясьсіліцца-л/ося-л/шся, несоверш.—обессиливаться, терять силу. БНсл. С оверш. зьбясьсіліцца—обессилиться. высіляцца— брать сверх сил, истощ аться в силах вообщ е. Высіляецца дарма над гэтаю касьбою. Лужасна Куз. (Ксл.) Ня высіляйся над гэтым цяжарам. Нсл. С оверш. вьісіліцца— истощ и ться в силе, Нсл. 94. ИСТОЩИТЬСЯ, ЛИШИТЬСЯ СИЛ. Гсл. Высіліўся, апошкі аддаў. Нсл. усіляцца, -яюся-яешся— употр ебл ять усилие к дости ж ению чего-л. Усіляйся, Н Я ўсіляйся, Н Я возъмеш. Нсл. 665. Соверш. усіліц ц а, -люся-лішся. Усіліўся такі ехаць. Нсл. 665. 2. в о з в р. у ш то,— п о п а с ть в с и л о к. Птушка ў cui лас Я. Гародзькі Вал. сілГцца, несоверш., возвр.— подкрепляться едою. Сіліся, куме, на дарогу. Нсл. Вазьмі ў палцы відзёлку, калупай мяса дый С ІЛ ІС Я. Сакуны 76. С оверш. паСІлГцца, возвр. — подкрепиться едою. Зойдзем у карчму, пасілімся. Нсл. сілком, нареч.— насильно, мгсл. Абаўець С ІЛ К ОМ рукамі за Ш Ы Ю. Лынькоў: Воўчы лог(Калосьсе, Но. 2, 1935 г., стр. 97). сілкавацца-куюся-куешся, возвр., несоверш. — п одк р еп л яться ед о ю. Гсл.; Шсл.; Нсл. Сілкуйцеся, мужчынкі, ды йзноў за работу! Ст. Сілкуйцеся, сваточкі! Вал. Сілкуйся, мая свацька, сілкуйся! ГубіцаСір. (Ксл.). Не кажы нічога, сынку, адно сілкуйся аладкамі. Цэлеш: Ярылаў агонь. С о в ер ш. падсіліўавацца, в о з в р.— п о д к р е питься пищ ею. Шсл. Я падсілкаваўся на ўсю раніцу. Ст. О т гл. им я сущ. падсілкаваньне-ня, п р е д л.-н ю, ср.— подк реплени е. МГсл. п асілкавац ц а, в о з в р.— по д к р еп и т ь ся пищ ею, Шсл.; Вал. подкрепляться, особенно пищ ею. Нсл. 478. Вы тут сыкуйцеся, пасыкуйцеся, паку ль я зовярнуся. Нсл. 579. Пасілкаваўся троха: скварку сала з блінам ізьеў. Ст. Пасыкуйцеся з дарогі. С. Музыка 91. Пасыкуйцеся на дарогу. Нсл. 478. Як хлапец пасілкаваўся, яна яму кажа. Каласкі, Но. 29-30, стр. 5. С оверш. усІЛКавацца, 1. набраться сил, усилиться. Гсл. 2. подкрепиться. Гсл. сінёльня-ш, ж.— красильня, красильная ф абрика. Завезьці сукно ў сінельню. Нсл. сінёльнік-ка, м.— краси лы ц и к (делаю щ ий н абой к и, Ксл.). Сукно завязі да сінельніка, няхай пахварбуе зялёна. Нсл. Сінельнікам доўга быў. Ісачкова Аз. (Ксл.). сінёньнік-ка(сінельнік, мгсл), м.— красильщ ик. МГсл. сьсшёлы-лял-уше— ссиневший. Дрыжэлі парасьці СЬСІнелых. Крушына(3ьніч 1952 г., Но. 20, 5). — пасінелы. Глядзелі на пасінелы тварык малога. зсд 347. сіник-кд, м.— синяк на теле, Шсл. синий знак на теле от удара, синево. Ар. Сінякоў нарабіў на целе. Нсл. Так зьбіў яго, што сінякі паўсхопляваліся на плячо Ст. См. сіняўка