Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

сіг 1033 прысіляць сіг, сіга, м.—шаг. мгсл.; Гсл. Адным сігам дастану. Нсл. Толькі яны ступілі колькі сігоў, як блізюхтанька з варот пасыпаліся леварвэрныя стрэлы. Дзьве Душы 92. *с\гпць-аю-аеш-ае. Арл., Кал., Тамб. (Даль) —шагать. Растсл.; ПНЗ; Гсл. Адважна сігаў па лужынах. ЗСД 22.3 табою ня згонішся, як ты сігаеш. Нсл. Цені далёка сігалі пераз вуліцы, запаленыя сьвятлом. Сяднёў: Корзюк. О дн к р. сігнуць-ну-неш-нець-немНІцё. Арл., Кал., Тамб. (Даль)— шагнуть. Гсл. Тут не далёка; разы тры сігнуць. Нсл. О д н к р. сігануць— шагнуть. Вунъ заяц пабег, а то воўк сігануў ад дарогі, бач, на сажань СКОЧЫў. Лынькоў: Воўчы лог(Калосьсе, 2 из 1935 г., стр. 96). С оеерш. засігаць—начать шагать, зашагать. Засігаў, па хаце ходзячы. Нсл. Андрэй сярдзіта ўстаў i засігаў па пакою. ЗСД 200. Соеерш. пасігаць —пошагать. Пасігаў далей. ЗСД 32. Мароз махнуў рукой, угнуў галаву i вагкім сігам пасігаў да ШКОЛЫ. Вышынскі: Хата пад ліпою. асігаць. н есо вер ш.—обгонять, превосходить. Дел. Сын бацьку ў n 'янстве асігае. Дел. Соеерш. асігнуць— превзойти. Бацька быў пяніца, а сын бацьку асігнуў. Дел. сігёнь-гнл, м.—шаг. Растсл.; ПНЗ. сігнуць,—см. п од сігаць. СІКІ-КЯу, единст в, ч. нет.—МОЧа. Ар. сікухл-ухі-усе, м. 1. мочащаяся под себя. Ар. 2. п е р е н.—нервная, скоро раздражающаяся. о т у н -у н а -у н у, зват.-уне; мн. ч.. дат.-НОМ, мн. ч., предл.~нох, м.—мочащийся под себя. Ар. СІЛО-ЛЯ, ср.—СИЛОК, Ар.; Шел.; Гсл. западня. Ксл. Паставіў Мікола сіло i ўляцеў верабей. Саній Беш. (Ксл.). У сяле, як у сіле. Ст. Хоць лезь тыў СІЛО. Сяднёў(Бацьк., Но. 4647/530-531). сіл&-лы-ле, ж. 1. сила, Ар. мощь. мгсл. 2. верх, власть. Сілу~зяў над намі. Нсл. Сілу мае не дазволіць табе гэтага. Нсл. Уменьш. сілка-к/, ж.—силушка. Сілку сваю згубіў. Нсл. Якая сілка, такая ŭ ськібка. П ослов., Нсл. Ніўка, ніўка, аддай маю сілку, ш т о я цябе жала, сілку раняла. Дсл. 235( под зажын). сіламоц, нареч.—НаСИЛЬНО. МГсл. сілаваньне-ня, п р е д л.-н ю, cp.—усилие. Cp. сілавацца. сілавацца-луюся-луешся— стараться c усилием. Сілуешся адабраць; як ні сілуйся, не адбярэш. Нсл. 579. сілиць-яю-яеш-яе, каго-што, несоверш. 1. черпать. Растсл.; пнз. Ты вялікія кавалкі сіляеш, а на другіх не ўважаеш. Нсл. 579. 2. ловить, посредством силка или уду, УДИТЬ. Мокрае; Гародзькі Вал.; Кацельня Пц. С І Л Я ЦЬ птушкі. Мокрае. С І Л Я ЦЬ рыбу вудою. Нсл. 579. Сядзіць вудаль на ляду, падпер кіям бараду; сілявачку сіляе, на вячэру зьбірае. Из песни, Нсл. 579. 3. зацеплять. НК: Старцы, Но. 51. ( УбогІ) Сумон сіляе пугай дзеці, дый кладзець у торбу. НК: Старцы 84. Ляціце вы, апеканы, на тую душу, сіляйце ж вы яе пад скабы круччам. Дсл.( под апекан). 4. закидывать, набрасывать петлю, надевать что-л. посредством петли. (Нсл. 184). С оеерш. абсіляць-яю-яеш-яе—обвешать. Дел. Абсіляў жонку кралямі. 5. нанизывать(на нитку, Гсл.) НК.: Старцы, 51; Гсл. С оеерш. насіліць—нацепить, навеСИТЬ, нанизать. НК: Под. пос., Но. 21. Я у мора зьнясу гора, я й камень насілю. НК: Под. пос, стр. 38. 6. вешать(за шею, на виселице) Хто віно пё, душу сваю сіляе. Кіт. И4а4. злсіліць-лю-ліш-ле, соеерш., каго-што, 1. зачерпнуть. Мокрае. Засілю я з крыніцы халоднай вадзіцы. Сяднёў. Засіліў поўную ложку клёцак. Нсл. 184. 2. поймать в силок, Растсл. поймать удою. Засіліў вялікую рыбіну. Нсл. 184. 3. зацепить. Гсл. 4. набросить петлю, надеть что-л. посредством петли. Засіліць каня. Нсл. 184. Засіліць торбу на шыю. Тм. 5. повесить(за шею, на виселице), вы сіліць, каго-што, соеерш. 1. вычерпать, исчерпать. У студні ўсю ваду вЫСІЛІЛІ. Мокрае. 2. ВЫуДИТЬ. Кацельня Пц. ВысІЛІла рыбу СІЛОМ. СІЛЯЦЦЛ-яецца. несоверш., страд, к СІЛЯЦЬ. Рыба тут добра сыяецца. Соеерш. абсіляццл-яюся-яешся чым—обвешаться. Паляўнічыя йдуць із паляваньня зайцамі абсіляўшыся. Дел. с іл іта в а ц ь, -тую-туеш-туе, н е с о в е р ш. —спешить(? С.). Ён сілітуе гаварыць. Краснае Сяло Беш. (Ксл.). с іл іц ь -лю-ліш-ле, каго-што, н е с о в е р ш. —принуждать. Ня сіль яго, калі ня хоча піць. Нсл. С оеерш. зьнясГліць, каго-што —обессилить. Зьнясіліла цябе гэта Хвароба. Скобраўка Пух. (Шсл.). Яны МЯНе, якую лёс зьнясіліў, запрацаваным хлебам накармілі. Дуб.: Чые рукі прыгожшыя? Соеерш. перасГліць. П рич. перасілены. Трахім быў здаровы мужчына, але цяпер перасілены. Ст. бясьсіліць, н е с о в е р ш.—обессиливать, лишать СИЛЫ. БНсл. С оеерш. ЗЬбяСЬСІЛІЦЬ —обессилить. насіліць, 1.—усильно упрашивать сделать что-л. против желания. Не насіль дачку выходзіць за яго. Нсл. 318. С оеерш. знасіліць. Насіліш, знасіліў яго выпіць. Нсл. 2. изнасиловать. Ён i хацеў, але не задалося яму знасіліць дзяўчыну. Бяседавічы Хоцім.(Бясл.). щыс\лпцъ-яю-яеш-яе, 1. неволить(принуждать, С.). Гсл. 2. усиленно потчивать. Гсл