сякачык 1031 сяўня клубнеплоды, Ар.; Ксл. резак. Шсл. Бяры сякач І СЯЧЫ храпу. Жукава Аз. (Ксл.). Бяры сякач i насячы каровам бульбы. Ст. Секані секачом, дык i расьсячэш. Нсл. 630. У тры секачы сякуцъ, аднаго рака пякуць. Послов. Нсл. 630. 2. дровосек, н. Рудня Вял. Секачы сякуцъ лес. Н. Рудня Вял. Гэта(Кузъмы й Дзямяна) выдуманае съвята, так званы Кузъмасякач, каторы не шкадуючы пасячэцъ усе градам, калі ў гэты дзенъ рабіць. Косіч 21. 3. лесоруб. Н. Рудня Вял. Уменьш. сякачыкка, предл.-ку, м. Кіну крывуліцу чэраз тын на вуліцу, сякачыкі сякуцъ, Андрэй паварочавае(лыжка, язык, зубы). Рапан. 324. сякачнік-йса, предл.-іку, зват.-ІЧО, м.—работник, занимающийся рубкой капусты ИЛИ ОВОЩНЫХ оторосов. НК: Под. пос. 35. сякі-такі, местоим.—кое-какой. Шсл. Ат, сякі-такі парос ячмень. Ст. Сякі-такі мужчына, альбы дровы ды лучына. Прыпеўка. Ст. СЯК1ра-/?Ь/-/?Ы, ж.—топор. Аль Кітаб 78а 10. сякёра-ры-ры, ж.—топор. Ар.; Шсл.; Нсл.; Міхалі Куз. (Ксл.). Ёмкая Щмакова сякера. Ст. Каткі сякераю пасяку, ня езьдзі па сенажаці. Нсл. 630. Уменьш. сякёрка-кг. Нсл. 630; Шсл.; Ар. Сякерку вытачыцъ. Нсл. Лясьнік адабраў у лесе сякерку i дровы ськінуў. Ст. сякёрачка-ЧКІ, уменьш. от сякерка. Нсл. 630. Лёгенькая сякерачка. Нсл. сякГра-ры, ж.—топор с широкой клинообразной лопастью, с прямым лезом с плоским обухом, треугольным праухом и плоской, в конце изогнутой рукоятью. НК: Очерки, 345. сяло-ла, мн. ч. сёлы,----деревня. Шсл.; Ксл. Пайду на СЯЛО. Лужышча Гальшанск. вол., Аш. Няхай бацька па сялу паходзе. Грц.(Кот. 204). У сяле, ЯК У сіле. Послов. Ст. КалІ б без азану(араб., гуканъне пяцъцём на малітву) у которым месъце, або ў сяле, азан ня пеўшы, нэмаз(араб. малітву) пелі б, вольна цэсару казаць тых людзей выцяць. Кіт. 88а17. Што ж мы вашэці скажам, простыя ж зъ сяла дзяўчаты? ЧЧ.(Б. Студіс, II-I, 1969 г, стр. 70). 'Ловаў ЗЬвярынЫХ нікаторых нет, адно акалічныя села, гонячы, зьвер да іх з прыгоды запудзяць. " Даўгяла: Сьвіслацкая воласьць у 1560г.(Наш Край, 1927 г., XII, стр. 30). Каля сяла цячэць рака. Вульлянавічы Сян. (Ксл.). Прышоў у вадно сяло. Дзяніскавічы нз.(Шэйн II, 162). Была адна баба ў сяле. ДубровічыН.(Демид.: Веров. 101). У нашым сяле пяюць харошыя песьні. Косіч 66. Якубе, пойдзем на сяло! Шарыпіна Беш.(Ксл.). Жыў сабе ў... сё стр ан ька-кі, ж.—ласкат. к сястра, сястрыца. Разлучылася я із сваею сёстранькаю. Нсл. 578. СЯСТрЫЦа-ЦЫ, 1. уменьш., ласк, от С Я С т р а, Ар. Да дуты ж, мая сястрыца, праўда! Чаш. (Ксл.). 2. обычное обращение к сверстнице, неродственнице, соответствующее подобному же обращению мужчин, когда те употребляют слова: "брат, браток, братулька, браціня, браханька, братанька" и др. НК: Очерки, Но. 350. сяструхна-«ы-не, ж. Нсл. 578 л а ск, от сястра. сяструля-лі, ж., ласк от сястра. сяструлька-лькт, ж., ум еньш. от сяструля. Сяструлька мая, жыва ты будзеш пс самую сьмерць. Запрудзьдзе Сян. (Ксл.). сястрычыч-чя, п р е д л.- ч ў; мн. ч.-чы-чау, м.—сын сестры. Сястрычыч Міндоўгаў. п.с.Р. лет. и, 201,—племенник по сестре. Ср. сястрычна. Ср. братаніч, сын брата. сястрычна-ны-«£, ж.—дочь сестры. (Прасіў Вітаўта Ягайла пасватаць за яго) у князя Сямёна сястрычну яго меншую Софію, іжбы яе за сябе паняў... А тыя сястрычны князя Сямёна былі дачкі князя Андрэевы Альгімонтавіча Галъшанскага. Летапісец Быхаўцаў, стр. 518. Ср. братанічна. сявалка-лкт-лцы, ж.— сяўня, сявенка. НК: Очерки, 85. сявалка-лкі, ж. 1. кузов для рассеивания зерна, (Шсл.) сеялка; лукошко, из которого сеют зерновый хлеб. Нсл. 630. Дзед сплёў сявалку. Беш. (Ксл.) Увесь ячмень расьсеяў, у сявалцы засталося ўсяго якая жменя. Ст. Поўную сявалку насыпаў бобу. Нсл. 630. 2. б р а н н о е, — толстобрю хий МуЖЧИНа, женщина. Сявалка ты, барзьдзей кратайся! Ст. сяўба-бы, ж. 1. посев, ПНЗ; Растсл. действие по глаголу сеяць. Ар.; Гсл. Сяўба ўжо скончана. Шчарбакі Куз. (Ксл.). Я Сваю сяўбу скончыў. Нсл. 630. 2. время сева, посев. Ар.; Шсл. Цяпер самая сяўба аўсу. Нсл. 630. Адыйдзе сяўба, тады будзем каля дому ўпраўляцца. Ст. 3. зерна для посева. Пайду сеяць, дзе сяўба? Войстама Вял. Вольна будзець пану Варпехаўскаму яго тую сяўбу пажаць. Квятк. 158. сяўбіт-/т2, предл.-іту, зв а т.-щ е; мн. ч.-тытоў-том, мн. ч., предл.-тох, м.—сеятель. НК: Очерки, Но. 378, Б. 443; НК: Под. ппос. 32. Наш бацька сяўбіт на ўсё сяло. Беш. (Ксл.). сяўкі-кял-кое—такой, которым малым на вес количеством можно много засеять(о семенах). Аш. сяўня-HI, ж.—лукошко, из которого сеют. Мяжа(Ксл.)— сявалка. Мер сяўнёю! Нсл. 630. Сяўні дзьве ня стала дасеяць гр э Ч К І. Войстрава СьМіл.(Шсл.); Гсл.; Ар. Заўтра яго возьмуць падносіць сяўню. Дзьве Душы 38. сявёнька-КІ-ЦЫ, ж. у м е н ь ш. от СЯуНЯ, лукошечко, из которого сеют. Ар.; Шсл
Дадатковыя словы
отбросов, предл.-ітў, сястрўля-лі
1 👁