Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

сядаш 1030 сякач СЯДаш-ШЯ, м.—насконник. Eupatorium cannabinum к. Зарві, панюхай сядаша. Цеплякі Сян. (Ксл.). сядаць-аю-аеш-ае, н есо в ер ш.—садиться. Вят., Воет.(Даль); Ар.; Нел.; МГсл. Сядай, госьць будзеш. П ослов. Нел. 630. Сядайце на КОНІ. Тм. сядлаць-аю-аеш-ае, несоверш., п ерех.—седлать. С оверш. засядлаць—оседлать. Засядлаў каня й паехаў нейдзе. Юркаўка крыч. (Бясл). Засядлай каня ды зьяжджай з двара, ты ня мой, я не твая! Из песни(Бясл.). сядня, п а р ен.—сядні. Сядня дзядзька назваў ягонае жыцъцё аморальным. Шанун: Сьлед, 18. сядняшні-няя-няе—сегоднешний. Ксл. Прыдзі, прыдзі, мой міленькі, на сядНЯШНІ вячарок. Запрудзьдзе Сян. (Ксл.). СИДШ, нареч.—сегодня. Нел.; Ксл.; Воет., Кал., См л. (Даль). Я цябе ня сядні знаю. Нел. Мы сядні закапалі лехі. Застадольле Сян. (Ксл.). Вялікі кавалак шнюра ўзараў сядні. Нел. 226.(п од кавалак). СЯДШК-НЯ— сяньнік. Шсл. Вузкі мой сяднік — няма як i спацъ на ім. Дукора Сьміл. (Шсл.). сядравы-яяя-яя?—холодноватый. Ар. Вецер сядравы павеяў над борам, хмарамі лісьця абсыпаў кусты. Из одной национально-революционной белорусской песни 1917 г. Сядзелі ля агню, грэючыся, бо ноч была сядравая, а хата досыць холодная. Тат.: Кво вадыс, 178. Вецер сядравы пранёсься над борам. Гарун: Белр. марш. У сядравЫМ ветру ЛЯЖЫ душа. Бацьк., Но. 34(740). сядрава, нареч.—холодновато. Нел. Сядні сядрава на двару. Тм. сядун-уна, предл.-уну, зват.-уне; мн. ч., дат.ном, м н. ч., предл.-нох, м. 1. калека, не могущий ходить. 2. (о ребенке), поздно начинающий ходить. Доўга я ня мог хадзіць — да пятага году — ізвалі мяне сядуном. Б. Шляхам, Но. ИЗ. СЯДуНЧЫК-Ь/КЯ, предл. и зват.-ЫКу, уменьш. к сядун 1, 2. сядура- р ы - р у, п р е д л.-p y, общ.—сидень. Як я б ы у ма л а д ы, то п а б ы в а ў па ў с ім с ь в е ц е, ня так, як ты, с я д у р а, б а і ш с я з ь ме с ц а з р у ш ы ц ц а. Слаўнае 1мсьц.(Бясл. п од з р у ш Ы Ц ц а). сядзёльня-ні, ж.—сидение в телеге, в санях. Ксл. Папраў сядзельню. Гравы Сян. (Ксл.). сядзёнь-дзёня, общ.—неповоротливыйая, любящий-ая забавляться(засиживаться, С.) там куда, послали. Нел. Во! сядзеня Бог нам даў, куды не пашлі, то й заседзіцца. Нел. сядзёньне-ня — сядзельня, седава. Ксл. сядзецца, седзіцца, безлич. несоверш.—СИдеться. Табе штось не сядзіцца. сядзёць-джу-дзіш-дзіць—сидеть. Ар.; н.(Афанасьев, I, 1913, 212). На гранай нядзелі РусалКІ СЯдзелІ. Росуха Імгл.(Косіч 14). С оверш. усёдзець—усидеть. Ар.; зед 149. Хіба ж усёдзіш у хаце спокойна? Марціновіч(Беларус, Но. 459). Зь нецярплівосьці ня мог усёдзець. Акула, 516. адсёдзіць-джу-дзіш-дзе, соверш., каго, што, 1. окончить назначенное время сидения, Нел. 380. отсидеть. Кажан няхай своё адседжуе, а я сваю ноч адседзіў. Нел. 2. отсидеть члены тела до онемения. Нел. 380. У сё на руках седзячы, рукі мне адседзіла дзяўчынка. Нел. 3. (о хлебу)—довести до пересидения. Нел. 380. Нядобрая ты гаспадыня, што хлеб у печы адседжуеш, адседзіла. Нел. адсёджаны, прич. к адседзіць 1, 2, 3. Адседжаная букатка хлеба саладкава. Нел. 380. адсёджаваць -джую-джуеш-джуе, каго-што, несоверш. к адседзіць, 1. оканчивать назначенное время сидения, Нел. 380. отсиживать. 2. отсиживать члены тела до онемения. Нел. 380. Седзячы на нагах, ногі сабе адседжуеш, адседзіш ты. Нел. 3. (о хлебу)—доводить до пересидения. Нел. 380. сядзёр, м.—СОК. Барс., Пл., Лепл. сядзёрысты-тая-тае—сочный. Барс., Пл., Лепл. сядзёрысты сок, гарэлка—довольно сильный. Бегамля(Юхн.). Ср. сядравы вецер. сядзГба-бы, ж.—усадьба. Шсл.; Ар.; Ксл. На старой сядзібе ЖЫвець. Забабуры Гар. (Ксл). Наша шырокая сядзіба. Белае Пух. (Шсл). Сядзіба наша нявыгодная. Нел. 630. На чужой сядзібе асяліўся. Нел. Матузок падыймаецца, выходзе за сядзібу. Цялеш: Дзесяць, 33. См. СЯЛІба. сядзГбны-няя-няе—усадебный. Ар. Яны пасуць на сядзібнай. Ар. сядзючы-яя-яе—СИДЯЩИЙ. Нел. 630. У сядзючым палажэньню засьпеў яго. Нел. Вырос ізь сядзючага собаку. Нел. СЯК, н а р еч.—ЭТЯК. Нел. I так І СЯК І прабаваў я рабіць. Нел. сяк-так, нареч.— кое-как. Шсл. Юдаемся сяк-так помаленьку. Ст. сяканка-КІ, дат., предл. сяканцы. ж. 1. суп из того же теста, что "зацірка'\ мелкоизрубленного и завянувшего, даже засушенного; готовится подобно wзацірцы", НК: Очерки, 17. кушание из мелко изрубленного теста,(Ксл.) жидкое кушание из мелких кусочков теста. Гсл. Сяканку паставілі на стол. Узнор Гар. (Ксл.). 2. крупа, сделанная из мелко изрубленного пшеничного теста. Нел. 630. Сяканкі на сьнёданьне звары. Нел. сякаво, нареч. (о чем-л. близком, С.) — таково. Сякаво жывем. Нел. сякач, сек а ч а, предл.-ачу, зват. с я к а ч у; мн. 4. -чы-чоў-чы-чамі-чох, м. 1. железко на(длинном, С.) древке рубить траву