сердавацца 1027 усьсёсьці сердавацца, сярдуюся-ўешся на кагошто— г н е в а т ь с я. Нсл. 78. Hi зашта сярдуешся ты на мяне. Нсл. Соверш. засердавацца. Нсл.— начать сер ди ть ся, гневаться. Hi зашта засердаваўся ты на мяне. Нсл. Тут Сымон усердаваўся ды стаў Хайма трасьці. С. Музыка, 124. сёрка-к/, ж.— сера. Шсл. Сярнічкі ізь серкі. Ст. Выкалупаў із вух серку. Ст. сёркі-каў, мн. u.— спички. Ксл. Загарэліся серкі Ŭ патухлі. Шарыпіна Беш. (Ксл.). сёрнік-кя, м.— спичка. Гсл. См. сярнічка. сёрніца-ць/-цы, ж.— маленькая чашечка с серой, служащ ая для вздувания огня. В серу обм акиваю т концы тонких лучинок и высуш ивают их. Такая лучинка, будучи приложена к тлею щ ем у т р у т у (цыр", С.), бы стр о ВОСПЛамеНЯеТСЯ. Сержпутовский (Жив Старина, 1909,1, сёсьц і, сяду, сядзеш, сядзе, с о в е р ш. — сесть. Ар.; Навікі Беш. (Ксл.); Нсл. 630. Н есоверш. сядаць-яю-яеш-де— сади ться. Нсл. 630. Сядай, госьць будзеш. П о го во р. Нсл. сесьці кукярэчкі— сесть на корточки. Ар. асёсьці, асяду-дзеш-дзе, 1. опуститься к низу, Нсл. 371. осесть. Хлеб у дзяжы асядае, асеў. Нсл. 2. окружить, садясь вокруг кого-чего-л. Нсл. 371. Пшчолы вулей аселі. Нсл. 3. осесть, поселиться где-л. То ў Сібір спачатку зьехаў, а цяпер вунъ у Салігорску асеў. Марціновіч(Беларус, Но. 159). асядаць, несоверш. к асесьці I, 2. Нсл. 371. Няшчасьце асядае мяне. Нсл. асёсьціся, асядуся, асядзешся, еоверш. 1. утратить р еш и тел ь н ость, са м о у в ер ен ность. Дел. Мой сын сморгаўся ехаць на Украіну, а як бацька прашпарта ня даў, асеўся. Дел. 2. соверш. к асядацца. Нсл. 371. Н есоверш. асядацца— бы ть ок р у ж а ем у. Нсл. 371. 3 моладу асядаецца, асеўся дзецьмі. Нсл. абсёсыц, -сядзе-сядзем-сядзеце-сядуць; прош. вр. -сеў-села, 1. обсесть, сесть кругом кого-чего-л. Щ цябе, братка, дробны дзетачкі абселі. Дел. 2. деепр. наст. вр.— ОКруЖИТЬ, о сад и ть, Нсл. 354. о круж и ть в н ападении. Ксл. Абселі мяне i выйці няма куды. Нсл. Як абселі мяне сабакі ў Крынках — ледзь вырваўся. Крынкі Выс. (Ксл.). абсядаць-ае-аем-аеце, несоверш. к абсесьці, 1. обседать. 2. окруж ать, осаж дать, Нсл. 354; Дел. окружать в нападении. Ксл. Зусіх месцаў абсядаюць мяне злыя людзі. Нсл. Абсядае Мар'ячку чужая радзіма. Дел. Абсядаюць Неба ХМары су ўсІХ бакоў. Тм. С оверш. абсёсьціся, 1. окруж ить себя чем, кем. Дел. Абсеўся дзецьмі, як у жыка навокал лапак. Дел. 2. угомониться, успокоиться. Дел. Варка па вуліцы брыкала — заручэнца шукала; ияпер абселася. Дел. Соверш. абсёдзіццаджуся-дзішся—успо коиться, сделаться оседлым на более или менее продолжительное время. Дел. Абседзіўся рой на сосьне. Дел. Абседзілася купленая курка. Тм. Абседзілігя мы ў тс. адсесьціся, адсёдзіцца-Чэтстать от долгого сидения в печи(о хлебе). Нсл. 381. Скарынка ў хлебе адселася. Нсл. 381. Ср. адседзіцца 2. Н есоверш. адсядацца—отставатьу хлебе) Нсл. 381. 2. от долгого сидения в печи у ждаться, терять хорошие качества. Нсл. 380. Не давай хлебу адседжавацца: адседзіцца} саладкаў будзе i скарынка адхліпне. Нсл. адседжавацца, несоверш. к адседзіцца 1, 2. даседзіць -джу-дзіш-дзе, соверш.—досидеть. Нсл. 143. Даседжуй свой час, даседзь яшчэ гадзіну. Нсл. Н есоверш. даседжавацьджую-джуеш-джуе—досиживать. Нсл 143. Курыца даседжуе яйцы. Нсл. даседзіцца-джуся-дз/шся. со в ер ш.—досидеться. Ар. Не даседзішся, пакуль ён прыдзе. Нсл. 143. Н есоверш. даседжаваццаджуюся-джуешся—сидеть до окончания чего или в ожидании чего. Нсл. 143. Доўга ты даседжуешся. Нсл. засёсьці—сесть, задержаться где-л. на более или менее продолжительное время. Няго ж табе, кума мая, дома няма дзела, што ты з маім чалавекам у карчме засела. Н есоверш. засядаць. засесьці дарогу—устроить на дороге засаду. Стт. 1529, чл. Есьлі б каторы шляхціч каму іному дарогу засеў або заступіў... хочучы іх зраніць або злупіці або забіць. Стт. 1529 г., УН, 16. заседзець, соверш. Курыца зьнесла колькі яец ды заседзела, а мы й не абачылі. Малашкавічы Клім (Бясл.). засёдзіцца, соверш. к заседжавацца. Ар.; Нсл. 188. Заседзішся, час за табой страціЛІ. Нсл. Ъ&сеЯЖЪЪЫЩА-джуЮСЯ-джуеШСЯ, н есо верш. к заседзіцца. Нсл. 188; Ар. ісьсёсьці, ісьсяду, ісьсядзеш, ісьсядзе; п р о ш. вр. ісьсёў, ісьсёла- ісьсёлі; п о вел, ісьсядзь, ісьсядзьма, со вер ш. з ка'го, з чаго—слезть с лошади. Борзда ісьсеў із каня ў том часе на зямлю. Кіт. 11262. Н есоверш. ІСЬСЯДаЦЬ-ЛК?-Л*"-ўл выседзіць, соверш. 1. высидеть, просидеть, пробыть где-л. какое-л. время. 2. высидеть птенцов, п р и ч. выседжаныная-нае—высиженный, высёджаваць, -джую-джуеш-джуе —высиживать. Ар. усьсёсьці, усьсяду-дзеш-дзе, на каго, што, соверш., перех. к сядзець,—воссесть, сесть веерхом. Ксл. Быццам сам чорт усьсеў на яго. Навікі в і ц. (Ксл.) Мужык i ШЛЯХЦІЧ на каня ўсьсядзе. Верш Сыракомлі
Дадатковыя словы
марячку, сярдўюся-ўешся, цьі, ісьсядаць-лк?-л*"-^л
0 👁