Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

сенажаць 1026 сердаваць сенажаць-ц/, ж. 1. луг, (МГсл.) сенокос, Ксл. сенокосны й луг. Нсл. 630; МГсл. Я сваю сенажаць скасіў. Пачаевічы Чаш. (Ксл.), Добрую сенажаць адвялі. Нсл. Смаленскі князь Расьціслаў даў біскупу "азёра Нямікорская із сенажатмі... i на Сьверковых Луках сенажаці. " Устаўны ліст Расьціслава 1150 г. Дзярж ыць вон поле i сенажаць нашу. Гордз. А к., ХУН, 6. сенажаць-щ, ж. 1. сенокос, луг. Гсл. 2. время сенокоса. Нсл. У самую сенажаць адарвалі мяне ад двара. Нсл. Пайду я да тых сенажацяў. Салавей: Сіла, 46. Уменьш., ласкат. сенажатка-ткі-тцы. Гсл.; Ар. Дзяржу я поле ў заставе, каторага поля дзядзька яго Некраш мне на шэсьць бочак із сенажаткаю заставіў. Гордз. А к. х у п. 6. У м еньш. сеняжяткя-ткі-тцы, ж. —сенокосный лужек, Нсл. лужек. Сенажатку сваю запрадаў. Нсл. Куплю табе хатку, яшчэ сенажатку. сенаваць, сяную-нуеш-нуе; п о в е л.-н у й нуйма, н ес о в е р ш. — ПРОИЗВОДИТЬ у б о р к у сена(косить, суш ить, возить). Ар. Пагодаю добра сенаваць. Ар. Прасіць стануць Божай Маці: каб жытцо было буйное, сенаваць каб пры пагодзе. Турыновіч(Калосьсе, кн. 1, 1930 г., стр. 31). О т гл. и м я сущ. сенаваньне-ня, п р е д л.-н ю, ср.— сеноуборка. Ар. Пашэнціла нам сёлета ізь сенаваньням. Ар. сенавяз-зу м.— веревочн ая увязк а для сена сзади телеги. Ксл. Накладзі с е н а ў с е н а в Я З. Забуры Гар. (Ксл.). сё н ачн ы -ная-нае—с ен н ы й, к с ен ям относящ ийся. Нсл. 630. Сеначныя дзьверы ня прыкутаюцца. Нсл. сёняшні-няя-няе—сенный, относящ ийся к сеням. Сядзяць на сеняшнім парозе. Севершч.(Косіч 19). сёні-няу мн. ч.—сени. Ар.; Ксл. Цераз сені i К нам у хату увыйдзеш. Берасьні Беш. (Ксл.). Уменьш. сенцы-чау сянёц, мн. ч. Шсл.; Нсл.; Ар. Паставіў хату безь сянец. Ст. У сенцах пастаў ваду. Ст. У сенцах пастой. Нсл. Бабскія сенцы нідзе не стаяць. П ослов. Нсл. се'начкі-чак, ум еньш. от сенцы. Нсл. Сеначкі нашы цесьненькія. Нсл. сёніцца-/цца, н есо в ер ш.— со х н у т ь, о б р а щ аться в сен о(о траве). Шсл. Трава начала ўжо сенІЦЦа. Слопішча Шацк. (Шсл.). серабрыць ваду— п р ед в ар и тел ь н о купания новор ож ден н ого класть в купальное коры то какую -л. серебряную мон ету. НК: Бабы, 9. сёрад, нареч.— среди. Нсл. 578. Серад лета адышоў работнік. Нсл. серадоха— имя коровы, родивш ейся в Среду. НК: Очерки, 357. серадольны-ная-нае—ср едн и й по в о зрасту. Нсл. 578. Серадольнага брата ўзялі ў некруты. Нсл. Ці старшаму, ці малодшаму, ды ці Грышачку серадольшаму. Из песни, Нсл. С р а в н. ст. серадольшы(серадульшы, Шсл.; н.)—старший из средних по летам. Нсл. Серадольшага сына жаніў. Нсл. Гумно напала серадульшаму. Ст. Аўдоцьця — серадульшая сястра. Ст. На другую ноч пашоў серадульшы (сын). Н.(Афанасьев. ІЭІ, 1914, 292). серадова, н а р еч.—посредственно, умеренно. Нсл. 578. Серадова жывем, ні багата, ні бедна. Нсл. серадовы-вая-вае(серадавы, Ксл.) 1. относящийся к середе, середний. Нсл. Серадовы хлеб. Нсл. Серадовага печыва. Нсл. 2. средний между двумя противоположными качествами, Нсл. средний. Север. (Косіч 76); НК: Пособ. 94. Серадовы хлеб ямо, ня чысты, дый ня пушны. Нсл. 3. находящийся в средине, средний. НК: Пособ. 94. Серадоваю дарогаю едзь. Нсл. Серадавы жыхар. НК: Пасоб. 94. 4. средний по возрасту, Ксл. средних лет. НК: Под. пос, 32. Ен быў яшчэ серадавы чалавек. Мікалаёва Куз. (Ксл.). Серадоў чалавек. нк. серада-дьЬдзе, ж.—среда(день). Ар.; Север(Раст.: Северск, 30); Гсл. серадаваць, -дую-дуеш-дуе, н есо вер ш. —жить умеренно, посредственно. Нсл. Не ШКадуе, Хто серадуе. П ослов. Нсл. серадавік-ка, м.—средних лет. Нсл. Каня серадавіка дастаў сабе. Нсл. серадня, нареч.—посреди дня, в полдень, ОКОЛО ПОЛДНЯ. Ар. сёран-ну(-на, Нсл.), м.—наст, снег, замерзший после оттепели, Нсл. 630; Ксл.; Гсл. оледенелая корка на поверхности снега. Па серане йдучы, не правалюешся. Нсл. За ноч зрабіўся серан такі, што можно йсьці. Аськершчына Беш. (Ксл.). Уменьш. серанок-нкя. Ксл. Серанком добра ехаць. Сянно (Ксл.). Уменьш. СІрьіНОК-Н/са. НК: Под. пос., Но. 96. сёрань-н/о, м.—твердый снег. Ксл. Ідзець серань. Асінаўка Беш. (Ксл.). сердаво-вя, ср.—злоба. Ксл. Сердаво яго дужа даўгое. Даўгое Беш. (Ксл.). сердаваць, сярдую-ўеш-ўе, несоверш. на каго-што—сердиться(злиться, Ксл.) Шсл.; Нсл. 578. Я дужа сярдую на сябе, што ня суздолю рабіць. Сьліжыкі Куз. (Ксл.). Ня варта надта ўжо сердаваць на мяне, калі й так мо* сказаў што. Ст. Досіць табе сердаваць на мяне. Нсл. Няхай дзед сабе СЯрдуе: Я ЯМу ЦЯПер НЯ СЛуЖКа. С. Музыка 118. О т гл. и м я сущ. сердаваньне-ня—действие сердящегося, гнев, Нсл. действие по гл. сердаваць-цца. Пакінь сердаваньне, сердаваньням не паможаш. Нсл. Соверш. засердаваць. Браты засердавалі. Крамушоўка Н.(Демид.: Веров, 92). Засердаваў на чарта. Мікольск(Демид.: Веров. 186, I, 100). Засердаваў Дзямян i пачаў біць іх. Мікольск М.(Демид.: Веров