Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

абсадзГць 1016 сакатаць 2. 2-ое лицо: садзіш, 3 -ее лицо: садзе, ни кагошто— идти на кого или на что напролам, Шсл. Употребляется вместо того или иного глагола для обозначения действия, выполняемого(силой, энергией, азартом и т.п.). Слов. р. яз. 1961. Мядзъведзь проста так садзе на яго. Ст. абсадзГць, асадзіць9-джу-дзіш-дзе кагошто, соверш. 1. поставить оконные или дверные косяки, Ксл. вставить окно, дверь. Прыйдзі абсадзіць у маей хаце вОКНЫ а дзьверы. Азярэцк Сян. (Ксл.). 2. перен. У рамкі ведомых слоў ня лёгка асадзіць яго даўгую згороленую постаць. Заставін(Бацьк., Но. 49-50/435-436). КалІ б такую галаву асадзіць на даўгой шыі. Тм. асадзіць рой—причинить, чтобы рой сел. НК.: Очерки, 426. асадзіла, безл ич.—прибило. Дел. Асадзіла дожджам сънег. Дел. Н есоверш. абсаджаваць, асаджаваць-джую-джуеш-джуе —обсаживать. ад сад зіц ь, 1. отучивать телёнка от матки, засаживая его в отдельную загородку. Шел. Мы ўжо адсадзілі сваё цялё. Ст. 2. сильно удариться. Шел. Тодар чыста грудзі адсадзіў. 3. отколотить. Нел. 379. Нялёгкія адсаджу, калі другі раз злаўлю. Нел. 4. отбить ездой. Нел. 379. Адсадзіў храсткі нявыгодна седзячы. Нел. ЪДСЪЩЯИЪЪ&ЦЪ-джуЮ-джуеШ-джуе, несоверш. к адсадзіць 1, 2, 3, 4. засадзГць {сад)—насадить, засаджаць, н есоверш.—засаживать, м гел. ПуаСЯДЗІЦЬ-джу-дзІШ-дзе, н е с о в е р ш. 1. насквозь проткнуть. Нел. 528. Гаворачы гэта, нож імне ў сэрца прасаджуеш, прасадзіў. Нел. П рич. прасаджаны—насквозь проткнутый. Нел. 528. Нож да самых чарон прасаджаны. Нел. 2. проиграть. Нел. 528. Прасадзіў рублі тры ў карты. Н есоверш. прасаджавацьджую-джуеш- джуе. прысадзГць-джу-дзіш-дзе, со вер ш.— посадить подле. Нел. 510. Прысаджаваць, прысадзіць дзяцё да маткі. Нел. Н есоверш. прысаджаваць— сажать подле. Нел. 510. высадзіць, 1. высадить из чего-л. Ар. Высадзі дзяцё з калыбкі. Ар. 2. посадить везде, повсюду. Брацьце, учыню вас багатымі, зорамі высаджу край. Жылка, 34. С оверш. усадзщь— всадить. Усадзяць на каня райськага. Ют. 13163. М н ого кр а т. саджаць-аю-аеш-ае—сажать. А чараз заруку ў няцтва не саджаць. Барысёнак. Новую касу саджацьму. Янк. I. садзГцца— джуся, содзішся, содзіцца — садиться. Нел.; МГсл.; Войш. Куды ты содзішся? Нел. Расада добра содзіцца. Нел. абсадзГцца—окружиться сидящими, усадить вокруг себя. Гсл. За стол сяду, дзеткамі абсаджуся. Гсл. Соверш. пасадзГцпа—быть посажену. Нел. 571. Расада добра пасадзілася. п\&с&дз\ццъ-джуся-дзщца, со вер ш. 1. потерпеть сильный убыток. Нел. 528. Прасадзіўся я пераз гэту дарогу. Нел. 2. (очень, С.) отбиться. Нел. 528. Прасадзіўся я, купіўшы гэтага каня. Нел. саджаньнік-ка, м.—дорога, обсаженная деревьями. Ксл. Яны паехалі саджаньнікам да Сянна. Вейна Сян. (Ксл.). сажалка-лкі-лцы, ж.— яма с водою, Шсл. пруд(искусственный водоем). Ар. См. копань. саджаўка — сажалка. Гсл. саймавяцъ-мую-муеш-муе—обсуждать, собравшись вместе. Узяліся саймаваь. Бяскатава Гар. (Ксл.). саймавацца, взаим. зь кім—обсуждать, советоваться, особенно собираясь вместе. Ксл. Пайду да яго саймавацца ў гэтай справе. Луб'ева Аз. (Ксл.). сак, сака, м.—рыболовная сетка конической формы. Ксл. Паўлюк пайшоў рыбу лавіць сакам. Ст. Уменъш. сачок-чка. Ксл. Сачком добра ў раццэ рыбу сіляць. Ульлянавічы Сян. (Ксл.). сакол-ала-алу, п р е д л.-а л ё, зват. саколе; мн. ч.-лы-лоў-лом-лы-ламі-лох, м. 1. сокол. Ар.; Гсл.; Пуців. (Халанский 157, 169, 178, 193); П. Новый Млыны на Сейме (Курило: Матеріяли до укр. діял.). Ясен сакол. Дел. Прывяжы ж ты сакала. Пуців. (Халанскі 193). Узялі сакала ў клетку. Н. (Афанасьев, II, 1914, 41). Кінуў ён тры сакалы. Т ы. 42. Прыляцеў сакол. Лупекі Стдуб. (Косіч, 243). У першыя вароцечкі ды сакол вЫЛЯтаў. Бародзіна Імгл. (Косіч 254) Гэй, вы, конікі... сакалы мае ўдалыя! Што прысталі? С. Музыка, 170. Ты глядзеў туды, саколе! Ты. 162. Як сакол, як арол, я ўзьняўся б высока страшэньне. Гарун (ст. Ноч"). У куты глядзіць, як сакол. Баршчэўскі. Ляці, саколе, белазору. Крушына: Эрот, іскрыпка. 2. эпитет удалого мужчины. Няхай расьцець на радасьць нашую народжаны сакол! Крушына (Зьніч, 1957, Но. 14-15). Уменьш. и ласкат. сакалок-лка, сакалочак-чка. са ко л к а-кг, ж. 1. самка сокол. Ой соколка, ой галубка, ня пытайся не, што мне тошна, мая любка, у чужой старане. Каратынскі. 2. ласкательное слово к женщине; голубушка. Галубка мая, соколка мая! Псп. 10. У м еньш. саколачка. Мая матка, саколачка, вазьмі мяне да з сабою. Шэйн 1,423. сака, caki, саццэ, ж.—осока. Гсл. сакатаць-чу, сакочаш-ча, н есоверш., б ез доп. Растсл.; п нз. 1. стрекоттать, кричать по-сорочьи, Вят.; Воет. (Даль) кричать подобно курице, Смл. (Оп.); Шсл. кричать свойственно курице, Нел. 599; Ар. стрекотать, кричать по-сорочьи, что свойственно также курице. Курыца сакоча, яйца хоча. П ослов. Курыца сакоча: мусіць хоча несьціся. Ст. О т гл. им я сущ. сакатаньне -Н Я, предл.-Н Ю, ср. а) крик КурИЦЫ(сорОКИ