Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

 ◀  / 1324  ▶ 
Старонка 1030
 ◀  / 1324  ▶ 
рынуць 1011 рыпёць рынуць-ну-неш-не; повел, рынь, рыньма, соверш., 1. перех.— брОСИТЬ С ДОСаДЫ ИЛИ ОТ небрежения. Ар.; Нел. 563. Рынуў ложку на зем дый пабег. Нел. Кіну, рыну ўсё дый пайду ў прочкі. Тм. 2. перех.— ОСТавить(брОСИТЬ, С.)- Нел. 563. На каго ты рынуў хату, дзеці? Нел. рыну ты, прич. к рынуць 1, 2. Добрая рэч, але рынута без дагляду. Нел. 563. Хата рынута нанята. Тм. 3. бросить в кого-л., чем-л. Нел. 563. Рынь на яго каменям. Нел. Рынуў слаўцом, як пярцом. Послов. Нел. 4. броситься. Шел. Рынуў галавою вобзямлю. Ст. ЗрЫНуЦЬ, соверш.. перех. 1. НИЗВерГНуТЬ, столкнуть. Ар.; Гсл.; Нел. 218. Ня ПІхайся, часам із полу зрынеш яго. Нел. 2. свергнуть, лишить власти. Прич. зрынуты, 1. низвергнутый. Снапы зрынуты з асеці. Нел. 218. 2. сложенный,(лишенный власти, С.). Нел. 218. Зрынуты з войтаўства. Нел. нарынуць-ну-неш-не, соверш., 1. набежать со всех сторон. Нел. 317. Жыды нарынулі да возу, нікога ня пушчаюць купляць. Нел. 2. напасть. Нел. 317. Чаго вы ўсі на мяне аднаго нарынулі? Нел. прырынуць-ну-неш-не, соверш. 1. перех. —всунуть, Нел. 509. всучить, навязать. Чужое дзяцё імне прырынулі карміць. Нел. 2. набежать во множестве(нахлынуть, С.) Нел. 509. Вада прырынула й грэблю разорвала. Нел. А потым прырынуў вялікі груд уцекачоў Горадзенскае губэрні. Дзьве Душы, 26. Безлич. прырынула—явилась необходимость (очень захотелось, срочно понадобилось, приспичило, С.) Нел. 509. Ці імне прырынула рабіць гэта, глядзець вас? Нел. УрЫНуЦЬ-ну-неш-не, соверш., перех. 1. воросить, Нел. 70. ввергнуть. МГсл. Урынуць у яму што. Нел. 2. ирон.—много дать. Нел. 749. Урынула грош убогаму, якая шчодрая паня! Нел. 3. бросить кому на руки, прикинуть. Нел. 749, заставить, принудить принять что-л. против воли; навязать. Чужую работу імне ўрынулі ў рукі. Нел. рынуцца-нуся-нешся, соверш. 1. стремительно броситься. Нел. 563. Рынуўся спаць, не разьдзяваўшыся. Нел. 2. (стремительно броситься, С.) устремиться (куда-л. или за чем-л., С.). Нел. 563; Гсл.; Шел. Народ рынуўся 3 царквы. Нел. Вада рынулася пераз грэблю. Тм. Рынуўся ўцякаць, але яго тут жа задзяржалі. Ст. Кінуў вобзем раськірэку-мяліцу, рынуўся кабылу лавіць. Гарэцкі: Песьні, 59. Над гасьцінцам, вырваўшыся з-за лесу, раўлі бамбавікі. Людзі рынуліся хаваццаў лесе. Дудзіцкі(Бацьк", Но. 1-2/437-438). 3. броситься(из досады или печали, Нел.). Нел. 563; Гсл.; Шел. ІЗ ЗЛОСЬЦІрынуўсяў ваду. Нел. Рынуўся на яго біцца. Нел. Пачуўшы гэта, воб зямлю рынуўся. Тм. 4. упасть. Нел. 563; Ксл. Яўхім, як спалоХаўсЯ — рЫ НуўсЯ воб ЗЯМЛЮ. Яноўшчына Беш. (Ксл.). Павярнуўся неасьцярожна дый рынуўся з полу. Нел. Ня лезь сюды, бо рынешея галавою. Ст. зрътуцца-нуся-нешся, соверш.—низпрынуться, спать(упасть, С.)- Нел. 219. Зрынуцца з полу, зь печы. Нел. нарынуцца, соверш.—напасть. МГсл. разрынуцца, соверш. 1. развалиться, (Гсл.) сидя или лежа. Нел. 551. Няўвага гэты, як сьвіньня разрынуўся на пасьцелі. Нел. 2. растолстеть. Нел. 551. Разрынуўся, як бочка. Нел. у рынуцца-нуся-нешся, С оверш. 1. ввернуться(ввалиться, С.). Нел. 70. Урынуцца ў студню. Нел. Як стаяў, урынуўся ў раку. Нел. 749. 2. ворваться(вторгнуться, С.) Нел. 70. Воўк урынуўся ў стаду. Нел. рып, рыпу, предл. и зват. рыпе, м.—СКрип. Растсл.; Даль. Дні пайшлі памалу, нудна, як арба, ЯК рып калёс. Крушына: Лебедзь, 53. рыпаньне,—см. п од рыпацъ. р ы п ац ь, -аю-аеш-ае, н е с о в е р ш., чым —скрипеть чем-л. Шел.; Гсл. Ня рыпай ты дзьвярмі! Ст. О т гл. им я сущ. рыпаньне-ня, п р е д л.- н ю —скрипение. Ксл. На вуліцы нейкае рыпаньне. Падрэзы Чаш. (Ксл.). О днкрт. рыпнуць-ну-неш-не—скрипнуть. Толькі ж я канём на двор, а дзевачка дагадалася, у высок цягром захавалася дзьвярамі да ня стукнула, чабатамі да НЯ рыпнула. Семяшкова Стдуб.(Косіч 234). Рыпнулі дзьверы. Гарун: Варажба. Рыпнулі вароты. Капыловіч: Хлеб. Рыпнулі дзьверы. Цялеш: Дзесяць 55. парыпаваць—несколько скрипеть время от времени. Цяжка было разабраць — ці то боты парыпаваюць у яго, ці то С Ь Н ег пад падошвамі. Капыловіч: Хлеб, рыпацца-яюся-яешся, несоверш. 1. ёрзать, двигаться, неспокойно сидеть. Гсл. 2. намериваться идти(намериваться предпринимать что-л., С.). Шсл. Сядні іня рыпайся нікуды. Ст. С оверш. рыпнуццануся-нешся. Шсл. Рыпнуўся пайсьці, але адзяржаўся. Ст. рыпёць-ПЛЮ-ПІШ-ПІЦЬ, н есо в ер ш.— СКрИпеть. Растсл.; Вят. (Даль.), СКрипеть(об обуви), Шсл. скрипеть вообще. Надзеў новыя боты, дык рыпяцъ. Ст. На назе галёш рыпіць. Гарун. Рыпелі косьці дзерваў. Пушча(Калосьсе, Но. 1/18, 1939 г., стр. 16). Рыпела столь (ад блізкое гарматнае страляніны). Дудзіцкі(Бацькаўшчына, Но. 376377). На зялезерыпіць намерзлае палозьзе. Клішэвіч: в. Каліна. На назе сафіян рыпіць. а ў баршчу чорт кіпіць, зн. пуста. Воет. (Даль). Цэлы дзень рыпелі дзьверы. С. Музыка, 132. Сьнегрыпіць пад нагамі. Цялеш
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

вбросить
7 👁
 ◀  / 1324  ▶