Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

рушыць 1007 ручацца рушыць,—см. п од рушаць. рушыцца,—см. п од рушацца. рута-уты-уце, ж.. б о т.—рута. Ap. руцня-н/-ш, ж.—горсть вытрепанной(й очищанной, Нсл.) пеньки(льна, Гсл.). Нсл. 569; Гсл. Дзьве руцні пянкі day каляды. Нсл. Уменый. руценькя-нькі-ньцы— горсть вытрепанного и очесанного льна(пеньки, С.). Нсл. 569. Шэсьць руценяк кужалю прадала. Нсл. РУЦЬ, облает.—плакать. Растсл. руцьвяны-няя-няе, п ри л аг. к рута; из руты. Надвечар прылёт у зацішша руцьвяных траў. Салавей: Сила, 54. руч-чы, ж. 1. удобство. Нсл. 569. Няма ручы імне туды заходзіць. Нсл. См. рука 2. 2. порука, ручательство другого. Нсл. 569. Дам табе грошы, але ня ў рукі, а за руч. Нсл. ручай-я/о, п р е д л.-а ю, зват. ручаю; мн. Ч.-diаёу-аём, мн. и., п р е д л.-а ё х, м.— ручей. Гсл.; Ксл.; Шсл.; Нсл. 569. Піў, прыпаўшы ніцма да ручаю. Гілевіч(Б. Голас, Но. 71). КонІ ходзяць за ручаём. Нсл. Вада з ручаю. Нсл. Ад таг о мосту налево ў ручай. A.3.P.I, 1518 г. Ня вельміся тож i брыдкі, глядзеўся ў ЧЫСтым ручаю. ЧЧ.(Б. Студіс II-I, 1969, 73). Цурчыць вада ў цурочках, булькоча ў ручаёх. Гсл. А далей цячэцъ ручай. Мазалава Куз. (Ксл.). Там трэба пераяжджаць цераз ручай. Ст. Ручаём ізь яго пот льлецца. Ст. Трэба з ручая напіцца. Рапан: прык. ЮЗ. Пачуем шаптаньне й звон ручая. Гарун (ст. "Восенскі сьпеў"). А скрыпіца галасіла смутной восені дажджом, адчувалася ў ёй сіла, што лілася ручаём. С. Музыка, 67. ручаіна-ш, единст в, ч. к ручай"—ручей. Шсл. А ладная ручаіна цячэцъ. Ст. Уменыи. ручаёк, ручайка, п р е д л.-й к ў, зват. ручайку; мн. ч.. dam.-Ŭ K O M, мн. ч., п р е д л.-й к о х. 3-пад гор, з-пад даліны ручаёк бяжыцъ. У тым ручаі дзевачка ўмывалася. Красновічы Сураск.(Сержп.: Отчет, 12). Л аскат. ручайка-к/, п р е д л.-к у; мн. ч.-ю, м. Цячэцъ ручайка восъ. Гарун(ст. Ноктурно"). ручайка-йда-йуь/, ж. 1. мера льна, пеньки, пучок полотна, который можно захватить в одну руку. Шсл. 2. ПОЛНОе Нитей веретено, НК.: Очерки, 153. веретено пряжи, Гсл. небольшое веретено, на которое обыкновенно прядут. Нсл. 569. Накрала тры ручайкі i наклала ў пячурку сушыць. Пацкава Сян. (Ксл.). Сканчацъ верацяно ручайку— окончивать прядение на отдельном веретене. НК.: Очерки, Но. 311. ручаечка, (Нсл. 569)-Ч К І-Ч Ц Ы, ум ен ъ ш. к ручайка 1, 2. Каб дзе дастацъ ручаечку пянькі на пута. Ст. ручайшк-йся, предл.-йку, зват. ручайніча, м.—горшок с двума ручками. Ксл. РучайНІК стаіць у шапе. Пожынкі Сян. (Ксл.). ручаньне,—см. под ручаць. ручасьцік-/кя, п р е д л А к у, зват. ручасьціча, м. — ручайнік. Ксл. Сёстра купіла ручасьцік малака. Хадулава Куз. (Ксл.). ручавГнны-ная-нае, п р и л а г. к ручавіна. НК.: Очерки, 509. ручаць-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма, несоверш.—уверять в чем, как бы давая руку в знак верности, Нсл. 569. ручаться. Ручаю табе, што г эта б у дзе. Нсл. О т гл. и м я сущ. ручаньне-ня, предл.-ню— ручательство, порука. Нсл. 569. Па твайму толькі ручанъню веру яму. Нсл. заручаць-яю-яеш-яе; п о в е л.-а й -а й м а, несоверш. 1. каго ЗЪ К ІМ,—обручать. Ар.; Нсл. 183; Гсл.; Ксл. Заручацъ, заручыць маладых. Нсл. 2. каго ў чым,—удостоверять поданием руки, Нсл. 183. ручаться, гарантировать. Як ня верыцъ, калі ён заручае, заручыў мяне ў тым. Нсл. С оверш. заручыць-чучыш-ча, каго 3 КІМ, 1. обручить. Нсл. 183; Смаленш. Заручылі дзеўку супроцъ панядзелку. Алексінічы Сян. (Ксл.). 2. удостоверить. Нсл. 183. заручоны-ная-ное— обрученный. Дел. Дзеўка заручона. Дел. П ри ч. заручаныная— обрученный-ная. Нсл. 183; Ар. Заручаную няма чаго адбіваць. Нсл. Ды, заручаная дзевачка, ды падай татухну вадзіцы, 3 халоднае крыніцы. (Жив. Старина, 1910, 1, 95). заручэньне, 1. домашнее обручение. Нсл. 183. 2. ручательство. Нсл. 183. Заручэньне ягонае ня верное. Нсл. паручаць-аю-аеш-ае; п о в е л.-а й -а й м а, несоверш., каму— поручать. туучыць-чу-чыш-ча, каму, 1. соверш. к паручаць, — поручить. Паручыў каму другому мовіці. Стт. 238. Рэч сваю паручыла брацьці сваей панятам троцкім. Суд. Акт. 1534 г.(Барысёнак: Адвакатура, 112). Напісаўшы, колькі словаў на таблічцы, аддаў яе Пятрону, каторы паручыў яе якга аднесьці да дому Вініца. Тат.: Кво вадыс, 90. П рич. паручаны—порученный. 2. соверш. к ручаць,—поручиться. прыручаць-лю-деш-ле; п о в е л.- а й - а й м а, несоверш., п ерех.—отдавать на руки, препоручать(вверять, С.). Нсл. 509. Прыручаю табе мае дзеці. Нсл. С оверш. прыручыцьчу-шыш-ча— препоручить(вверить, С.). Нсл. 509. Прыручыў яму ўсю гаспадарку. Нсл. П ри ч. прыручаны—препорученный. О т гл. и м я сущ. прыруЧЭНЬНе-НЯ, п р е д л.ню— препоручение. Нсл. 509. Прыручэньне сваіх справаў. Нсл. п р ъ т л р у ч л ц ь - а ю - а е ш - а е, несоверш. Квятк. 145. ручацца-аюся-аешся, н есо в ер ш.—подавать руку при встрече, здороваться. Ксл 3 царом ЯНЫ ручаліся за руку. Глебаўск. Сян. (Ксл