вырушаць 1006 рушэньне 2. женская болезнь, происходящая от нахождения матки не на месте. Нел. 476; Ар. Жонка хварэе на парушэньне. Нел. в ы р у ш а ц ь -аю-аеш-ае, н есо вер ш.—начинать движение; отправляться в путь, трогать. Вырушай наперад, а мы вырушым за табою. Нел. 93. С оверш. вы р у ш ы ц ь. Нел. 93. узрушаЦЬ-ЯЮ-деш-яе, н есоверш., п ерех. 1. нарушать. Нел. 55. Узрушацъ спакой. Нел. Майстат наш уражаны бываець із тае прычыны: калі бы с я хто бунтаваў, пакой паспаліты ўзрушаючы проці нас гаспадара. Стт. 66. 2. возбуждать. Пераз злосьць сваю іншым людзём гнеў Божы узрушаюцъ. Ют. 486. 3. н е с о в е р ш. к узруШЫЦЬ 3, — трогать, вызывать сочувствие, сострадание, волновать. П аслухм яны я нахт хненьню радкі разыходзяцца часамі із соцыялістычным рэалізмам i свободна дыхаюць i узрушаюцъ нас непадкупнай цяплінёю. Паляніч(Прыйсьце, Но 1). уЗруШЫЦЬ-Шу-ШЫШ-ШЯ, 1. соверш. к узрушацъ /., нарушить. Узрушыў іхны супакой. Карп.: Успамін(Б. Ускалось, Но. 6). Прапомнеўшы баязнъ Божую, пакаянъне свае узрушыў. Ют. 65a3. Забіў i тым пакой паспаліты ўзрушыў. Стт. 386. 2. соверш. к узрушацъ 2, возбудить. 3. тронуть, вызвать сочувствие, сострадание, взволновать, умилить. Узрушыў мае сэрца. Нел. 55. Усю кроў у імне ўзрушыла. Тм. Мяне глыбака ўзрушылі яго словы, проста душу перавярнулі. Таполя. Рамана гэта вельмі ўзрушыла, ён упяршыню адчуў любасъцъ i шчырасьць да сабе чужога чалавека. Корзюк. узр у ш ан ы, деепр. наст. вр. 1. ВЗрЫТЫЙ. Нел. 55. Зямля ўзрушаная тут. Нел. 2. нарушенный. Ср. узрушэнъне. 3. (тронутый, С.) взволнованый. мгел. Зь вялікай пабожнасъцю й узрушаным сэрцам дзеткі пакланіліся Абразку. A-ч.: А.(Сьвет, Но. 3/22). Шуміць узрушанай трывогай. Змагар. Съмягну думкамі ўзрушанымі. Крушына: Лебедзь, 42. узруШОНЫ, прилаг. из деепр. наст. вр.—ВСТревожнный. Сэрца мае ўзрушонае. Нел. узруш ан ьн е-н я, предл.-Н Ю, от гл. имя сущ. — наруш ение. Будуцъ лі на лісьцях дзельчых паложаны якія абавязкі, зарукі а ня ўзрушаньню таго двелу, тагды тыя зарукі кажны подле свайго абавязку з рассудку праўнага заплаціці вінен будзецъ. Ст. 370. узруш эн ьн е-н я, предл.-Н Ю, от гл. имя сущ. к узрушыць /, 1. нарушение. 2. от гл. им я сущ. к узрушыцца I,—душевная тревога(волнение, С.)- Нел. 55. Ад узрушэнъня захварэў. Нел. Ён аж калаціўся ўвесь ад неспадзеўнага ўзрушэньня i таго пачуцъця, што так неўспадзеўкі запаламіла яго. Сачанка: Ліст да маці(Беларус, Но. 177). рушацца-аюся-аешся, 1. трогаться с места, Нел. 569. двигаться, передвигаться, перемещаться. Рушайцеся! Нел. 2. отправляться в путь. Рушайцеся разам у дарогу. Нел. 569. рутыццв-шуся-шышся, повел.-шея-шмаСЯ, несоверш. и соверш. 1. ПрИЙТИ В Движение. Таго дня на зямлі ўсе рэчырушыліся. Ют. 95а5. Лёд рушыўся. Нел. 569. 2. отправиться в путь. Адтуль рушыўся. Кіт. 112а7. Ня рушея 3 двара. Нел. 569. 3. беспокоиться. Ня рушея гэтым, мала што бывае. Нел. 569. зрушацца-аюся-аешся, н есо вер ш.— трогаться с места, Нел. 219. сдвигаться(с места), перемещаться. Якое ёсъцъ месца, ня зрушайся. На адным месцу й камень абрастае. П ослов. Нел. Соверш. зрушыццашуся-шышся, 1. тронуться с места, Нел. 219. сдвинуться(с места), переместиться. Зрушышся зъ месца ды потым ня знойдзеш ні такого, ні сякога. Нел. 2. надорваться. Нел. 569. Зрушыўся бедны падымаючы над сілу. Нел. парушацца-аюся-аешся, н е с о в е р ш. 1. беспокоиться. Не нарушайся дарма. Нел. 476. 2. трогаться в путь. Нел. 476. Парушайцеся раней. Нел. С о в ер ш. паруш ы цца-ш угяшышея, 1. побеспокоиться, обеспокоиться. Парушыўся дужа, пачуўшы гэта ліха. Нел. 569. Дарма парушыўся, можа й няпраўду сказалі. Нел. 476. 2. тронуться с места, Нел. сдвинуться в путь. Рана парушыліся мы ў дарогу. Нел. 569. Усі подводы парушыліся з двара. Нел. 476. выруш&цца-аюс я-аешея—трогаться с места вдруг, выезжать с тяжестями(и без них, С.). Нел. 93. Вырушайся із сваім возам. Нел. Соверш. ВЬфуШЫЦЦа. Нел. 93. у зр у ш а ц ц а -аюся-аешся, н е с о в е р ш. 1. тревожиться, возмущаться(волноваться, мгел.). Нел. 55. Ня ўзрушайся гэтаю ведамкаю, можа й ня праўда. Нел. 2. возмущаться, негодовать. уърушъщцв-шуся-шышся, 1. встревожиться, взволноваться. Узрушыўся дарма. Нел. 55. 2. возмутиться. Нел. 55. Дарма ўзрушыўся на мяне. Нел. 3. расстрогаться, вообще выйти из обычного равновесия. Гсл. 4. подняться, восстать. Урад ураду ку пайманъню таковага сказанага помач даваці павінен, але ўрад месцкі i места, у которым с я то дзеяці будзець, проці такому непослушному або праціўнаму ўзрушыціся маюцъ, яка бы таковы свавольнік пойман i да вязенъня дан i подле сказьні ўрадовае каран быў. Стт. 206. рушына-ны-не, ж.—чурка при игре в ')?}Ш"(горОДКИ). НК.: Игры, 37. рушэньне,—см. п од рушаць
7 👁