Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

д а р ў п і ц ц а 1 0 0 5 п а р у ш э н ь н е Я адзін руплюся аб усіх вас. Нсл. Чалавек усё рупіўся, стараўся, каб ляпей жыць. Ст. Матка рупіцца аб Янку. Хадулава Куз. (Ксл.). Хто сам ня рупіцца, у таго скура лупіцца. П ослов. Рапан: Прык. 106. Каб аддаць, надта рупіцца ня трэба. Гарун: Шчасьце м. Навальніца пераняла Бобіка на ўзьлесьсю, як рупіўся да свайго невялікага бараку ў гушчару. Шакун: Сьлед, 19. С оверш. дарупіцца—прежде(побеспокоиться, С.) позаботиться. Нсл. 142. Сам не дарупішся зрабіць, а трэба напомнець. Нсл. Ледзь ты дарупіўся прысьці. Тм. С оверш. зарупіцца—забеспокоиться, начать заботиться. Шсл.; Дел. 249. Зарупіўся наш гаспадар, каб дзе грошы дастаць. Ст. Зарупілася Я двору йсьці. Дел. С оверш. нарупіцца, 1. позаботиться. Нсл. 317. Нябось не нарупіўся зрабіць гэтага нараніцы. Нсл. 2. достаточно позаботиться. Нарупіўся я за сваё жыцъцё, а цяпер i супачыць імне пара. Нсл. С оверш. парупіцца—побеспокоиться, позаботиться, Шел.; Ар.; Нсл. 569. Калі б я не парупіўся ўстаць рана, дык бы й не пасьпелі. Нсл. Ты, браце, рана парупіўся ўстаць. Ст. Меншавікі паруПІЛІСЯ знайсьці зачэпку. Беларусь, 216. Соверш. вырупіцца, ирон. — позаботиться вперед(слишком рано, С.) Нсл. 93., поспешить по старательности. Вырупіўся ехаць, чуць сьвет паабедаўшы. Нсл. С оверш. узрупіцца—воспринять заботливость. Нсл. 55. У зрупіў С Я не Ў пару. Нсл. руплівасьць-ф, ж.—заботливость, старательность, внимательность. На хмарным відзе ягоным застыг цепь трывожпай рупатлівасьці. зсд. 146. руплівы, (Нсл), руплівы, (Шсл.)—заботЛИВЫЙ, (Шсл.; Нсл. 569; МГсл.; £ост. Даль) старательный, (Воет., Даль) внимательный. Руплівы гаспадар не засьпіцца. Нсл. Нябось, калі руплівы, дык хоча, каб барджэй скончыць работу. Ст. рупнасьць-ф, ж.—заботливосьць(старательность, Ар.). Ксл. Рупны быў, маў рупнасьць аб сям'і. Лыскі Чаш. (Ксл.). рупны, -ная-нае—заботливый(старательный, Ар.). Шсл. Рупны гаспадар ня будзе табе ляжаць да сънеданьня. Слопішча Шацк. (Шсл.). русявы-вая-вае—русый. Нахінаерусявую галоўку набок. Гарэцкі: Песьні, 66. русін-ша, предлАну, зватАне, м., застар.—В Великолитве(Белоруси) христианин восточного обряда(православный, униат). Русін, уст. У краинец. русінка-нк/-«ўы, ж ен. к jpycin". рускі-кая-кае, п р ш а г. крусін, Русін". Русь-СІ, ж., собир., уст. 1. СОб. ИМЯ К руСІн" и Руст". 2. уст.—У краина. рушаць-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма, несоверш.—трогать с места, Нсл. 569. начинать движение; отправляться в путь, трогать. Рушай коні, вазы. Нсл. рушай!—трогай! руШЭНЬНе-НЯ, предл.-НЮ, отгл. имя сущ. к рушыцъ, рушыцца—движение, поход. Нсл. 569. Перад рушэньням у дарогу. Нсл. рушыць-шу-шыш-ша, несоверш. и соверш., п е р е х., н ы н е р е д к о у п о т р е б л я е т с я, о б ы к н. с от рицанием,—задевать кого, что-л., беспокоить, тревожить, обижать; трогать. Ар. Ня руш нікога, НЯ бойся нічога. П ослов. Ар. См. чапаць. 2. устар., соверш.—нарушить. Упорны, каторы суд рушыў, маець віны тым ураднікам судовым заплаціці. Стт. 215. 3. с о в ер ш.—выступить ПОХОДОМ. С р. рушэньне. зрушаць-аю-аеш-ае; п о в е л.-а й -а й м а, несоверш., перех. 1. трогать с места, Нсл. 219. сдвигать(с места), перемещать. Ня зрушайце, нашто ты зрушыў? Няхай бы ляжала, як пакладзена. Нсл. Зрушайце вазы Ў дарогу. Нсл. С оверш. ЗруШЫЦЬ-Шшыш-ша, п ерех.—тронуть с места, Нсл. 219. сдвинуть(с места, С.), Шсл., переместить. Узяў ды зрушыў усё зь месца. Ст. Прим. зрушаны, 1. тронутый с места, Нсл. 219. сдвинутый(с места). Вароты зрушаны зь месца, трэба паправіць, зачыніць шчытна ня можна. Нсл. 2. о людях и рабочих животных: надорванный, подсаженный. Нсл.219.Зрушаны чалавек i малога цяжару ня можа падняць. Нсл. На зрушанага каня ня трэба шмат класьці. Тм. Ведама ўсё ў сярэдзіне зрушана, дык i хварэе. Ст. 2. начинать движение; отправляться в путь. Зрушайце вазы у дарогу. Нсл. 219. пяарушъцъ-аю-аеш-ае, н есо в ер ш.—беспокоить. На якое дзела ты яго нарушает, парушыў? Нсл. 476. Гэтакі ўжо меў ён характар, што трупы, бачаныя на вайне бяз уважна, пачыналі парушаць спакой ягоны толькі тады, як адышлі яны болей-меней да мінуласьці. Дзьве Душы, 104. Соверш. парушыць-шг-шыш-шя, 1. обеспокоить, Нсл. 476. побеспокоить. Выбач, што я цябе парушыў з месца. Нсл. 2. тронуть, привести в состояние волнения, взволновать. Ср. парушоны.. 3. (закон, повеление)—нарушить. ПаруШЫў СОНЦа расказаньне. С. Музыка, 52. П рилаг. из деепр. наст. ер. парушОНЫ—ВЗВОЛнованный. Нсл. 476. 3 парушоным сэрцам гаварыў. Нсл. О т гл. им я сущ. парушэньне-ня, п р е д л.-н ю, 1. душевная тревога(волнение, С.). Нсл. 476., внутреннее побуждение, душевное переживание, движение. Без парушэнъня ня можна слухаць. Нсл