Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

р э ч ы ц ц а 1 0 0 1 р у д н і к рэчыцца—случиться. Шсл. M o ' дзе рэчыцца дастаць у людзёў лепшае сяўбы, а сваёй пакуль сеяць ня буду. Ст. нарэчыцца —нато л кнуться(неожиданно найти, обнаружить кого-что-л., встретить кого-что-л., С.). Шсл. Добра, што нарэчыліся свае людзі, а то ўтапіў бы каня з возам у раццэ. Ст. рлаваць,—см. п од ірлаваць. руб-ба, м.—грубой рубец у шитья. Шсл. Дождж намачыў аж да руба. Ст. руба-бы, ж.—порог(реки). Цымборскі. рубака-к/, д а т.- к у, в и н.- к у, п р е д л.-к у, м. —работник, работающий с плеча, без размышления. Нел. 567. Рубаку гэтага няма чаго пасылацъ на далікатную работу. Нел. рубанак-нкя, предл. и зват.-нку, м.—фуганок. Шсл. Рубанкам спусьціў дошку. Ст. рубаваць-бую-буеш-буе; п о в е л.- б ў й - б ў й ма, несоверш., п ерех.—разрушать С ПОМОЩЬЮ топора, разбирать строение по прежней рубке. Нел. 567. Жыд наняў нас пераставіць хату ягоную старую, казаў рубавацъ нам яе; мы разрубавалі, а ён лесу не прыгатаваў, вось i сядзім без работы! Нел. Соверш. разрубаваць. Нел. 567. рубёль-б ЛЯ, п р е д л.-б л ю, зват. р ў б л ю; мы. ч лі-лёў-лём-лі-лямі-лёх, м.—жердь для увязки снопов или сена, соломы. На зарубы забрасывают веревки и, потянув прижимают содержимое воза. Рубля забыўся ўзяць із сабою: няма як уціснуць воза. Ст. 2. рубль. Нел. 567; Ар.; Шел.; Ксл. Два рублі аддаў, а рубель ЯШЧЭ ё. Асінаўка Беш. (Ксл.). Зарабіў цэлага рубля. Ст. Даў кухару пяць рублёў. Н. Афанасьев 1, 1913, 210. У м ены и. рубёльчык-ьжа. Ар.; Шсл. Ня лёгка дастаўся гэты рубельчык. Ст. рубец- б ц а, п р е д л.- б ц ў, з в а т.- б ч а; мн. ч., д а т.-б ц о м, мн. ч., п р е д л - б ц о х, ж.—рубец у шитья. Ар.; Ксл. Гану ля, зарубі імне рубец. Машкі Сян. (Ксл.). рубі'ха, дат., предл. р у б і с е, ж.—деревянный брусок с насечками для катания белья. Ксл. П р ы н я с і р у б і х у к а ч а ц ь ху с ь ц е. Спаская Cip. (Ксл.). См. р у б І Н. рубіН-Hflf, предл. и зв а т.-н е, м. 1. ДеревЯННЫЙ брусок с насечками для катания белья. Ксл. М а ц і па й ш л а з ху с ь ц я м i з а б ы л а с я р у б І Н. Зайцава Сур. (Ксл.). См. р у б і х а. рубІН (кам ень) II—рубин. рубГць-бл/б-б/ш-бс, н е с о в е р ш., п е р е х., у к раўц оў i ш вачак I.—обшивать через край, обмётывать. Ар. С оверш. зарубіць—обшить чрез край, обметать. Ар. Зарубі насатку. Ар. руга, ругі, рузе, ж.—пастбищное место ДЛЯ скота. НК.: Очерки, 465. См. у р у г а. рух, руху, п редл. русе, зват. руша, м. —движение. Ар.; МГсл.; Нел. 569; Ксл. Ён ўаўсёды бывае ў руху. Нел. Адзін чалавек колькі нарабіў руху ўсім. Нел. Во, рух поднялся. як иыганы зь кірмашу коні пакралі. Чашнікі (Ксл.). р у х о м а с ь ц ь -ір, ж. 1. движимость, (МГсл.) движимое имущество. Нсл. 569; Гсл.; Ксл. Усю рухомасьць сваю забраў на адзін воз. Нсл. Уся рухомасьць згарэла. Дабрамысьль Лёз. (Ксл.). 2. мобильность, подвижность. рухомы-мая-мае, 1. ДВИЖИМЫЙ, Нсл. 569. подвижной, передвижной. Рухомыя рэчы. Нсл. 2. мобильный. рухавасьць-ф, ж.—подвижность движения с места на место. Шсл. рухавы-вая-вае, 1. подвижной. 2. отличающийся живостью, быстротой движения(о человеке, животном), подвижной. Шсл.; Гсл. Ён хлапец рухавы. Слопішча Шацк.(Шсл.). рухаць-аю-аеш-ае, несоверш., перех.— разрушать. Ар.; Гсл. Ня рухайце сьвірна, пакуль не гатова бярвеньне на новы. Ар. Мы старыны ня рухаем i навіны ня ўводзІМ. Звычайнае асьветчаньне першых Гаспадароў Задзіночанае Вялікалітвы — Вял. Кн. Літоўскага. Соверш. парухаЦЬ—разрушить. Ар. Парухалі старую пуню. Ар. Мой дух не парух, не пагас празь вякі. Жылка, 38. рухацца-яецця, несоверш.—разрушаться. Ар.; Гсл. Соверш. парухацца—разрушиться. Ар. рухі'-хаў, единств, ч. нет.— ГОрОДКи(игра). НК.: Игры, 37. руХлГвЫ-вая-вае, о людях и животных —подвижной(отличающийся живостью, быстротой движения, С.). Ксл. Рухлівыя дзеці — пераз увесь дзень ня прысядуць. Храпавічы Куз. (Ксл.). См. рухавы 2. р у д а -ды, ж. 1. кровь. Гсл.; Нсл. 568; Воет. (Даль). Руда прылягае. Нсл. Руду трэба пусьціць. Нсл. Сарочку ўрабіў у руду. Тм. 2. грязь, нечистота(на теле, Нсл.) Гсл.; Нсл. 568; Ксл., загрязнение тела, изменение его белизны. НК.: Очерки, Но. 620. У лазьні НЯ мыўся, дык толькі руды на целе. Сукрэмна Сян. (Ксл.). 3. чернота от пота. Нсл. 568. На сарочцы руда не адмылася. Нсл. ру д н я -НІ, дат., предл.-НІ, ж. 1. РУДНИК. Сперанский: Казен. железные рудні" в Смоленск. губернии(Историк-Марксист, т. 41, 1935 г.). 2. завод, особенно медный, Нсл. 588. железоплавильный, чугуноплавильный и медный завод. Дровы возіць на рудню. Нсл. 568. У шмат якіх мясцох у ХУІ а ХУН ст агодзьдзях мы сустракаем зялезаапрацоўчыя i чыгунаплавіцельныя заводы, так званыя рудні". Савецкая краіна, 1931 г., Но. 12, стр. 61., Ушаковсл. (обл. и старин),—примитивного устройства рудник, место добычи руды. РУДНІК-/СД, предл.-ку, зват. р у д н І Ч а, м. —РУДОКОП. Сперанский: Казен. железные "р у д НІ" в Смоленск. губернии(Историк-марксист, т. 41, 1935 г.). Р у д н і к і а б о р у д о к о п ы б ы л і ў б а л ь ш ы н і в о л ь н ы м І л ю д з ь м і. Савецкая