р а ч ы к і 9 9 9 а б р а з а ц ь адтулъ рачком. П ослов. Нел. См. чацьвярыцай. рачыкі-кяу, единст в, ч. нет.—горец аптечНЫЙ, раст. Гсл. См. ракавЫ ШЫІІКІ. р эгі-гаў, е д и н с т в, ч. н е т.—глубокий, раскатистый ХОХОТ, НК.: Очерки, Но. 126, Но. 483. ГОГОТ. рэха-jttf, п редл. рэсе, с р.—ЭХО. Ар.; Шел.; МГсл.; Купала. Щ не майго маленства гэта рэха i сядні басанож бяжыць па лесе. Дойка: Л. песьня. Загукала рэха. Жылка, 30. Лесавік рагоча на сухой елцы, аж рэха йдзе. я. Г-i: Казкі, Но. 2, стр. 5. Па лесе пакацілася рэха. Ст. Адгукніся рэхам ЗвОНКІМ, песьня. Дойка: Л. песьня. Яшчэ НЯ сьціхла рэха. Бацьк., Но. 39(573-574). рэхва-вы, дат., п р е д л.-в е, ж.—железный обруч на втулке, Ксл. небольшой железный обруч, надеваемый на колесную ступицу, а также на конец палки, рукоятки и проч. для скрепления ИХ. Шел.; Ар. Рэхва не дзяржыцъ, кола можа раськяпіцца. Сукрэмна Сян. (Ксл.). Уперад трэба рэхвы набіць на колы, тады стаў іх сушыць, а так паськяпаюцца. У м еньш. рэхвачка-к/, дат., предл. рэхвачцы. Шсл.; Ар. Рэхвачку набіў на по лаз, каб не ськяпаўся болей. Ст. рэдалі- Л Я р, ед и н с т в, ч. н ет. — больш ая телега с решетчатым ящиком, служит для возки снопов сена. Ксл. Снапы ўкладалі на рэдалі й вазілі на ток. Санікі Беш. (Ксл.). рэдкая рэч—редкость. МГсл. рэдчас, нареч.—иногда. Буда. А найгорай, што ехалі лугамі, польнымі дарогамі, дзе толькі пастухі рэдчас праходзяць із СваІМІ стадкамі. Жамойда(Б. Ускалось, 1954, Но. 4, стр. 18). Аб ім мала чуваць, рэдчас друкуецца ў Маладняку(Б. Ускалось, 1954, Но. 4, 36). Капаем i назіраем, як хінуцца й ломяцца сьцебельля жыта, як рэдчас над галавамі прасьвішча гарматная куля. Вольны(Б. Ускалось, 1954, Но. 4, стр. 19). рэя, рЭІ, дат., предл. рэі, ж.—ОВИН, (Гсл.) рига. Ксл. У рэю завязі снапы. Кукава Меж. (Ксл.). См. ёўня. фЭЩЗЩЪ-джу-дзШ-дзе, н есоверш., п ерех. —делать редким, прореживать. Ксл. Надабе йсьці ў школку сеянцы рэдзіць. Дабрыгары Беш. (Ксл.). рэяць,— . Каб нашыя штандары, дзе б яны ніразьвяваліся на гэтым сьвеце, рэялі адзін каля аднаго, памагалі гэтым дзеяньням. Некрашэвіч(Асьвета, 1929, Но. Н-12, стр. 21). рэдзь-дзі-дзяў, 1. раз. Гсл.; Нел. 570. У дзьве рэдзі болей.(Дзьве рэдзі болей, С.). Нел. Яму даў у дзьве рэдзі меней. Гсл. Тут жа было ў сто рэдзь горай, чымся ў батракох. Гарэцкі: Песьні, 83. 2. крата(доля, Гсл.). Гсл.; Нел. 570, единица как часть целого. Ксл. Адну рэдзь вазьмі гарэлкі а тры рэдзі воцту. Нел. У тры рэдзі скруці вяроўку. Нел. У тры рэдзі скруці нітку. Гсл. У шэеьць рэдзяў віў бізун. Слабодка Куз. (Ксл.). 3. часть или доля целого. Нел. 570. Злажыла хустку ў чатыры рэдзі. Нел. У дзьверэдзі складзі палатно. Слабодка Куз. (Ксл.). Выняў у колькі рэдзь складзеную паперку. ЗСД 255. См. столка. 4. очередь. Гсл.; Нел. 570. У другую рэдзь паедзеш ты, а я ў дварэ застануся. Нел. См. рад 2. рэдзь у редзь—очень редко. Нел. 570. Рэдзь у рэдзь бывае ў нас. Нел. рэдзька-дзькі-дзьцы, ж.—редька. Ар. Единст в, ч. рЭДЧЫНа. НК.: Очерки, 421. рэдзькаўка-у*7-уі(ы, ж.—редиска. рэз, рэзу, предл.-зе, м.—полоса пахоты или сенокоса, Шсл. короткая полоса, часть пахотной земли, Гсл. часть пахотной ЗеМЛИ ИЗВеСТНОЙ Меры. Віленш., Горадзенш., Віцебш., и Менш.(Нсл. 571). 3 аднаго рэзу набраў пудоў пяцьдзясят сена. Ст. Добрае жыта на маім рэзе. Вяжышча Беш. (Ксл.). Тры рэзы ЗЯМЛІ заняў. Нел. Уменьш. разок-зка, предл-зку; мн. ч.-зкі-зкоў-зком, мн. ч., предл.-ЗКОХ, м. Шсл. Добры яму лучыў разок: вазоў пяток даець сена. Ст. Яшчэ засталося скасіць адзін разок у Быстрыцы. Ст. 2. убой. Гсл.; Нел. 571. на рэз — на убой. Гсл. Падкарміць сьвіньню, вала на рэз. Нел. 571. рэзаць, р э ж у - ж а ш - ж а; повел, р э ж, р Э Ж М а, несоверш., перех. 1. резать. Ар. 2. загры зать(о хищных животных), загнать быстрой ездой(лошадь). 3. пилить(о дровах). Ар. Рэзаць дровы. Ар. С оверш. зарэзаць, зарэжу-жаш-жа, а) зарэзать. б) (о хищных животных)—загрызть. Дел. 249; Ар. Жарабка пралетка ваўкі зарэзалі. Нел. 525(под пралетак). I зарэзаў яе (казу) воўк. Багуш.: Дзядзіна. в) погубить, довести да бедности. Дел. 249. г) о влиянии болезни, холода, бедности. Дел. 249. Небыты зарэзалі. Дел. Маразы сёлета зарэзалі. Дел. Ганячка зарэзала. Тм. д) превзойти кого-л. в чем-л. Дел. 249. Зарэжа ў касе якога любя касца. Дел. соверш. парэзаць. Парэзалаўсі дровы. Ар. Соверш. урэзаць, а) несколько отрезать, уменьшить, укоротить. Ар. Даўгая дошка, трэба яе ўрэзаць. Ст. б) отрезать. Шсл. У рэж імне хлеба. Ст. Урэж імне палатна із сувою. урэзаць палец i пад.—ранить чем-л. режущим, порезать. Ар. 4. резать резку. Будзем рэзаць сечку ў новай сячкарні. Ар. абразаць-аю-аеш-ае; п о в е л.-ай-айма, п ер ех., несоверш. 1. обрезывать. Ар
6 👁