Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

р а ў н а в а ц ц а 9 9 8 р а ч к о м 2. у р а в н я т ь (м н о г и е, м н о ги х), с д е л а ть р о в н ы м, о д и н а к о в ы м. Хто арэ, хто барануе, усіх Бог параўнуе. П оговор. раўнавацца-йуюся-нуешся, несоверш., да каго, к каму, 1. стан о ви ться в у ровен ь с кем -л., Нел. 563. б ы ть или сч и тать себя р ав н ым ко м у -л., р ав н я ть ся з кем. Што ты раўнуешся, прыраўнаваўся к імне? Я стары, а ты блазан. Нел. Соверш. прыраўнавацца-яуюся-нуешся. Нел. 563— с р а в н и т ь с я. Прыраўнавалася сьвіньня да КОНЯ, ды ШЭрСЬЦЬ Н е такова. П ослов. Нел. С о в е р ш. пры раўнацца, (Скар. II Ц.) — прыраўнавацца. С о в ер ш. параўнавацца — б ы ть уравн ен у д р у г с д р у го м (го в о р и тся о м н о ги х, С.). Нел. Крый абы якім дорам, толькі б не кароткім; расьлей параўнуецца страха пілою. Нел. С оверш. пазараўнавацца— б ы ть приведену(в м н о гих м естах, С.) к о д н о м у у р о вн ю (о зем л е в р ы тви н ах и ко чк ах). Нел. На лузе ад паводак yci ямы пазараўнаваліся. Нел. 2. п ри б л и зи вш и сь, о к азы в ать ся наравн е, р яд ом с к ем -л., р авн яться. 3. сравн и ваться. Нел. 563. Дзе табе блазну раўнавацца, зраўнавацца з імною. Нел. зраўнавацца-ну/ося-нуешся, со в ер ш. к раўнавацца 2, п р и б л и зи вш и сь о к аза ть ся н аравн е, р я д ом с кем -л. Здаганяе, хоць i мусам, зраўнаваўся што рабіці! Гарун: Кан. Паўлючонка. Карэта зраўнавалася зь першым змоўнікам. Агнявіца(Беларус, Но. 71). Едзе пан малады, параўнаўся з імной. Барадзінка Імгл.(Косіч 291). раўня-ні-ні, ж.—ровня. Ар.; Шел. Ён табе не раўня. Шел. раўвядзіна-ны-нс, ж.—ровное поле, нк.: Очерки, 441. раўнядзь-дз/, мн. ч.. род.-дзяў, ж.—ровная горизонтальная площадь, НК.: Очерки, Но. 450. равнина. Ксл.; МГсл. Во дзе раўнядзь! Няма дзе ўперціся у горку! Гарывецк Сян. (Ксл.). Паезд лёгка імчаўся па раўнядзі ецрод чорных кучак хат. Дзьве Душы, ю. 2. мат.— ПЛОСКОСТЬ. раўняк-якл, предл.-яку, зват.-яча; мн. Ч.-К1коў-ком-коў-камі-кох, общ.—ровн я, ровнеы й. Ксл. Мы раўнякі ЗЬ ёй. Стаішча Чаш. (Ксл.). 2. приходить, становиться в уровень. Нел. 564. Хлопчыкі твае раўняюцца, як бы адналеткі. Нел. зраўняцца, соверш. к раняцца 2. раўніна-«ь), мн. ч. раўніны-наў, ж.—равнина. МГсл.; Ар. раўшць-н/о, несоверш.. п ерех.— деЛИТЬ на равные части, Смаленшч. Бельск. п. (Дел.) уравнивать. раўсьцГ, Ар., раўці, Шсл.; Пск.(Иеропольский), рэўці. Нел., раву-вёш-вёць-вём-віцё; прош. вр. роў, раўла-ло-лі, 1. о ж и вот н ы х—реветь Ар.; Гсл.; Нел. 562; Шел.; Пск.(Иеропольский). Вол равець, хіба кроў абачыў. Ар.,—издавать звуки, похожие на рев животных, реветь. Вецер, ЗЛО г Я Прагавіты, роў. Гарун: Казка. Прымелі, білі навальніцаю, пагрозьліва раўлі. Крушына(3ьніч, 1952, Но. 20, 5). 2. рыдать. Нел. 562. Досіць табе рэўці, як карова. Нел. 3. о животных.—издавать громкие, угрожающие звуки, рычать. Мядзьведзь перастаў раўсьці. Я. Г-кі: Лемантар, 78. зараўсьці'-раву-вёш-вёць, соверш. 1. зареветь. 2. начать рычать, зарычать. Як ухапіла яе, як зараўла — ня знаць, куды яна й дзелася. Погар(Афанасьев, И, 1914, 195). раўчак,—см. под роў. раўчаК-ЯК*7(ПНЗ; Растсл.), предл.-аку; мн. ч. раўчакі-оў-ом-і-амі-ох, м., уменьш. к роў I —небольшой ров. Нел. 564. Повен раўчак вады. Нел. Дарога йдзець пераз раўчак. Нел. Раўчака ня мінеш. Нел. 2. канава. МГсл. 3. овраг. Ксл.; Гсл. У рове цячэць ручай. Лужасна Куз. (Ксл.). сухі роў—безводный овраг. МГсл. 4. балка(ложбина, образованная талыми и дождевыми водами русло высохшей реки; длинный овраг, С.). МГсл. раца I-цы-цы(рацыя, Нел.), ж. 1. причина, (Нел. 561) резон, Шсл. обоснование, основание. Бяз жадное з майго боку рацыі напаў на мяне. Нел. 2. притезание. Нел. 561. Якую ты маеш да мяне рацыю? Нел. бяз дай рацы — бяз дай прычыны. Шсл. 3, 246. Нашто абмаўляць чалавека бяз дай рацы. Ст.(Шсл. 39). Што за чалавек — ка ўсякаму чэпіцца бяз дай рацы. Ст. раца, рацыя И, устар.—поздравительная речь. Нел. 561. Жнеіжыта дажалі i рацыю пану сказалі. Нел. Рацыя, рацыя, капуста гарачая. Поговор. Нел. рачок-чка, предл.-чку, зват. рачку; мн. ч., дат.-ЧКОМ, мн. ч.. предл.-ЧКОХ, м. 1. паЛОЧКа С р а сщ еп л ен н ым к он ц ом: дл я швы рания в в е рх к а м у ш к о в — к о р о т к а я и д л я сн и м аи я пл о д о в — дл и н н ая. Шсл. У рачок дык я высока пушчаю каменчыкі. Ст. Так не дастаць вішняў — трэба рачком. Ст. рачадзь-дз/, мн. ч.-дзі-дзяў, ж.—с т а р о е р у сл о ре к и (в о о б щ е ру сл о реки, С.). Ксл. Вуткі купаліся у рачадзі. Вішкавічы Чаш. (Ксл.). рачанцы-оу, м. 1. двенадцать дневных срок со дня рождения. Ксл., определенное число дней от рождения, до истечения которых за грех считают употреблять в пищу МОЛОДЫХ ЖИВОТНЫХ. Нел. 567. У нядзелю у мяне вясельле, а майму бычку яшчэ рачанцы ня вышлі, дык я цяпер купіў, а табе свайго прадам. Вядрэнь Чаш. (Ксл.). Яшчэ рачанцы цяляці ня вышлі, а яго зарэзалі жыды. Нел. 2. срок очищения после родов. Гсл. рачком, нареч.—ползя подобно раку, на четвереньках. Нел. 561. Рачком дапоўз да маткі. Нел. Дай, Божа, туды тычком а