у р а ш ч а ц ь 9 9 6 р а т ў н а к урашчаць-яю-яеш-яе—отращивать. Нсл. 664. Урашчаць бараду. Нсл. расьцьвенскі—рождественский. Гсл. расьцьвісьці,—см. п од цьвісьці. расьцьвітаць,—см. п од цьвісьці. расчаставаньне-ня, п р е д л.-н ю, c p.—разделение на части, расчленение, п. п. 2:17 (3 12 кніг Б.). расчаставаць-тую-туеш-туе, соверш. —расчленить. Ср. расчаставанъне. рашацёнь, рашатня, предл.-тню, зват. рашэтню; мн. ч.-тні-нёў-нём-ні-нямі-нёх, м.—столбы в азяродзе", в которые вправлены жерди, м іх. рашэціна-«ь/-«е, ж.—столб с дырами, в которые вкладываются жерди для " а з я р о д а ". Шсл. У в а з я р о д з е з г н і л а р а ш э ц і н а. Ст. С р. ра ш а ц ё н ь. раіІІПІЛЬ-ЛЛ, предл. и зват.-ЛЮ, мн. ч., род.ляў, м.—напилок для дерева. Ар.; Ксл. Рашпілям абгладзіў тапарышча. Сьвеча Беш. (Ксл.). рашчапаць,—см. п од чапаць. рашчапацца,—см. п од чапацца. рашчапГць,—см. п од чатць. рашчапГцца,—см. п од чапщца. рашчул-ены-щь, — см. п од чуліць. рашчуліцца,—см. п од чуліцца. рашчына, (Раст.: Смоленск 150)-НЫ, дат., пред л.- н е, ж.—вскисшее жидкое тесто, нк.: Очерки, 40. однородная тестообразная смесь, раствор. Ксл.; Ар. Г а д з і н ы з а дз ь в е д а пя ч э н ь н я хл е б а, " у т в о р а " ( а б о у ч ы н а) д а е ць "р а ш ч ы н у " ( вскисшее жидкое тесто). НК.: Очерки, 40. М а м а в ы к л а л а ра ш ч ы н у ЗЬ д з е Ж К І. Лагавая Аз. (Ксл.). рашчын-яць-яцца-щь-щца, — см. п о д ч ы ніць. рашчынны, прилаг. к рашчына. НК.: Очерки, 9. Рашчынныя бліны. НК.: Очерки, 9. рашчырванёцца,—см. п од чырванёць. рот, раточак,—см. п од рот. ратаваньне-ня, предл.-Н Ю, ср., от гл. им я сущ. к ратаваць, ратавацца,—спасание(от опасности, нещастья, беды, С.)- Ар.; Гсл., подача помощи (в опасности, несчастьи и т.п.). Нсл. 562. Хто тоне, ратаваньня просе. П оговор. Нсл. 562. Прасіўратаваньня, але ніхто не падаў. Бог ратаваў. Тм. рвтавацъ-тую-туеш-туе; з в а т -туйтуй м а, несоверш., п ерех.—спасать(от опасности, гибели, с.). Гсл.; Ар.; Ксл.; Смл.; Кур. (Даль). ПНЗ; Растсл.; Шсл.—избавлять. НК.: Пит., Но. 26; МГсл. Няхай Бог крые, ратуе. НК.: Шт. Но. 27. Усе кінуліся ратаваць. Сачкава Аз. (Ксл.). Тут трэба ратаваць сябе. Сураж (Ксл.). Гвалт, людзі ратуйце! Ар. Ратуйце, людзі! Ст. ратуйце!—караул. Растсл.; Ар. Д ееп р. naqm. в р.— ратаваны, 1. тот, которого спасали, Гсл.; Ар.—спасенный(от опасности, Нсл.). Гсл.; Нсл. 562. Ратаваны з вады конь i лужы баіцца. Нсл. Соверш. заратаваць—спасти. Дел. 250. Як выйду, свой чуд накажу, манастыр заратую. Дел. Соверш. выратаваць—спасти. Шсл.; Ар. Утапіўся б у раццэ, але людзі выратавалі. Ст. Ледзь выратаваў свайго каня, атоб утапіўсяб. Нсл. 93. Д еепр. наст. вр. выратаваны. Што выратавана, а што згарэла ў пажару. Ст. О т гл. и м я сущ. ВЫратаваНЬНе-НЯ, п р ед л.НЮ—избавление, (МГсл.) от опасности. Нсл. У бядзе падаў імне выратаваньне. Нсл. 2. помощь в нещастье. Нсл. 93. Hi адкуль няма выратаваньня. Нсл. Соверш. адратаваць-тую-туеш-туе, зват.-туй-туйма, соверш., п ерех.—спасти, (Шсл.; Дел.) не Дать погибнуть, Гсл.; Ар. спасти, избавить. Нсл. 379. Тапельніка адратавалі ад сьмерці. Нсл. Адратавалі дзяцюка. ЗьверавічыКрасьн. (Дел.). Д еепр. наст. вр. адратаваны—избавленный, спасенный ОТ чего-Л. Нсл. 379. Адратаваны ад бяды, ад сьмерці. Нсл. Соверш. паратаваць-тую-туеш-туе—подать помощь в беде. Нсл. 474. Будуць мяне біць — ты пачуеш, ты, мая мамачка, мяне паратуеш. Жыгалкі Стдуб.(Косіч, 256). Паратаваў мяне, дзякуй, даў хлеба. Нсл. 474. Ратуй, паратуй мяне, паночку, вызваль У ЛІХІ час. Нсл. 562. О т гл. им я сущ. паратаваньне-ня, п р е д л.- н ю —подача помощи, избавление от опасности. Нсл. 474. Загінуў бы чалавек, калі б паратаваньня не падалі. Нсл. Соверш. уратаваЦЬ, перех. —избавить от беды. Нсл. Людзі пайшлі ды ўратавалі ад ваўкоў карову зь целям. Ст. Калі б пан не ўратаваў нас, з голаду памерлі б. Нсл. Кроў разьлілі, арэволюцы Не ўратавалі. Дзьве Душы, 165. Деепр. наст. вр. ур атав ан ы —спасенный от нечаянной гибели. Нсл. 749. Уратаваная ад пажару адзежа. Нсл. О т гл. и м я с у щ.у щ т в в В П Ь Ш -Н Я, п р е д л.-н ю —подача помощи в опасности, Нсл. 749. избавление, спасение от беды, несчастья. Утапіўся б, калі б у ратаваньня не далі борзда. Нсл. ратавацця-туюся-туешся; повел-туйсятуймася, н есо в ер ш.—спасаться, Ар.; Гсл..; Шсл. принимать скорые средства для спасения себя от гибели. Нсл. 746. Ратуйся сам, як мага, а я не магу цябе ратаваць. Нсл. Баржджэй трэба ратавацца, усё выносіць, бо пагарыць. Ст. С оверш. выратавацца—спастись. Шсл.; Ар. Бог помог выратавацца, а то б патануў. Нсл. Д еепр. н а с т. в р. в ы р а та в а ў ш ы ся. Яны былі выратаваўшыся, калі прыбеглі pamaваньнікі. Соверш. уратавацца—избавиться от крайней беды, Нсл. 749. уцелеть. МГсл. Ледзь уратаваўся ад пажару. Ст. ратунак-нку, предл. и зват.-нку, м.—спасение, ПОМОЩь(в беде, Ар.). Шсл.; Ар.; Гсл., помощь в беде, Нсл. 561. средство спастись или выйти из дурного положения. Ар.; Гсл. Ратунку просіць. Нсл. Трэба падаць ратунак. Тм. Трэба ж даваць яму які ратунак, а то памрэць. Ст. Няма нам ратунку ад гэтага ліха. Ст. Дай ратунку
Дадатковыя словы
ваць-тўю-туеш-туе, зват.-тўй-тўйма, паратаваць-тўю-тўеш-тўе—по, повел-тўйся, ратавацця-тўюся-тўешся, рашчўліцца,—см, тўймася, чўліцца, чўліць
35 👁