Слоўнік гаворак цэнтральных раёнаў Беларусі (1990). Том 1. А-П. Е. С. Мяцельская

А АНДАРАЧОК 25 а к іс Аць незак. Скісаць. Малачко сьвежанькае, абедняе, у хаце яно акісае, а як у кладоеачку вынясу, дык не. Бясяды Лаг. а ю в д ш А ць sŭk. Замацаваць з дапамогай кліноў. Шупляда змацуецца, звяжацца, гады яе ўстаўляюць у съцяну. Пасьля акліноўваюиь драўлянымі клінамі - i можно раму ўстаўляць. Саланая Валож. АКбН АМ i АКУНбМ л*. Пет. Службовец у панскім маёнтку, які кіраваў гаспадаркай. Аконам пры пану быў, нехта накшталт прыганятага. Бяларучы Лаг. Панскі аконам у палацы жыў. Каменка Уздз. Тады пан сказаў свайм у акуному, каб ён схадзіў у вёску папытоу ся, чаму мужыкі ня йдуць на работу. Забар'е Віл.; параўн. ням. Okonom *тс\ АКОРКА ж. Акорванне. Цяпер у калхозя ня робяць акоркі, а раней, як зрубіў, далжон пні покорыцъ. Нізок Уздз. АКОЦЦЕ н. 36. Ячменныя асцюкі. Акоцьцем вочу запарушыў. Пруды Стаўб. АКРАВАКм. Адарваная па лоска лыка, абрьюак. Ды як пойдуць у танцы, дык акраўкі гэтыя ляскаюць, ат лапцей анучы матляюцца. Дрычын Лух.Лапці на акраўкі гэтыя паробяцца, аш пальцы усе відаць. Белае Пух. а к р А й к а ж. Лента. Раней дзяўчаты косы насілі, у косы такія прыгожыя акрайкі запляталі, а цяпер дык нейкія стрышкі робяць. Руд ня Лаг. AKPAM ĆCAK м. Абрэзак з бакавой па* верхні лыка. Дзяруць лыка, ганяюць акрамескі, кроюць на роўньгя палоскі i плятуць лапці. Шавярнічы Бярэз. АКРОМ прыназ. з родн. Акрамя. Дык пан кажыць: * А найбагацей, акром мяне, нікога німо*. Лубень Віл. АКРОПЧЫК м. Памяти, да акроп кроп'. У гародзі ў міне акропчыку много. Каменка Уздз. АКРУМЁЛЬ м. Заал. Пячкур (Gobio). А крумлямі любіць паласавацца i самая смачная рыба — ванЬоры. Мікольцы Мядз. АКРУТНЯ ж. Заварацень. Запраглі коня й паехалі, а ў дарозе акрутня зламалася. Малмыгі Віл. АКРУЦІЦЦА зак. Абкруціцца. Тады ўжо перапранаюцца у цыганы. Надзенуць кожух, акруцяццо вялікімі халатамі, шапку, палку ў рукі, а цыганка зробіць такое о дзіця, возьмя яго на рукі, тое дзіця трасе й сварыцца зь ім. Таўкачэвічы Уздз. АКТАРм. Гектар. Годы пан прадаець зямлю, купілі мы тры актары. Восава Мядз. У того, за кого выходзіла [замуж], актараў пяць зямлібыло. Вішнева Валож. АКУНбМ г/і. аконам АКУРАт прысл. Якраз. А такой бальніцы акурат i няма, Дрычын П ух. АЯАЛбУНиСлі. Абрад. Валачобнік. Увечара хадзілі алалоўнікі, піялі пад вокнамі песьні, скрыпку ўзяўшы з сабой. Славічы Мядз. АЛЬВАСм. Алоэ, альяс (Aloe). Альвас хатni — алое гэта. Няровы Вадож. АЛЬНЯНи прым. Ільняны. Альняная рубашка летам хороша i здорова. Жацерава Стаўб. АЛ ЬХбВІК м. Настой з альховай кары. На альховік яшчэ летам кару дралі. А потым с у шылі, а зімой у вар кідалі, парылі, давалі атстоіцца — вот i краска. У альховік ніткі кідалі, каб на жоўтае пакрасіць. Задор*е Лаг. АЛЬШ ЭЎНІК, АЛЬШ дУНІЧАКм. Альховы лес, адьховыя кусты. Салаўі пры кустох жывуць, каля ручая, дзе альшэўнічак ці лаза, бывая, што ў садок прылятаюць. Бясяды Лаг. Там выгарышча, саўсім нічога ні расло, a зарас альшэўнік разросься. Пількаўшчына Мядз. АЛЯКТРИЧКА ж. Электрычка. Стала хадзіць аляктрычка, добра нам стала. Дрычын Пух. АМАРЫКАНКА ж. Гатунак ранняй бульбы. Амарыканкі много ні садзім, трохі для сябе саміх садзім у гародзя. Трыгузі Віл. А м б а. Ужываецца ў знач. „канец*, „смерць". Думаў, што маёй бабе амба будзе. Дрычын Пух. АМ ЁТШ Км. Прыбудова да гумна на амещ i мякіну. Мы ў одном аметніку м якіну дзяржалі, а ў другом — амеці. Цялякава Уздз. АМЯЛЛБ н., толькі адз. Адыходы пры апрацоўцы лёну мяліцай. Пасядзі на амяльлі, ні мяшай. ЩэудыСтауб. АНАДОБ прысл. На днях, гэтымі днямі. А што вы думаеце, мы анадое i ў Мінск з канцэртам езьдзілі! Ляхавічы Дзярж. АНГ4ВЛЬКАж. Мед. Рахіт. Я к анёелька [ці знаяш ты, што *та анЬелька? Эта хвороба дзіцяча — ношкі слабянькія, а жывот велькі, рахіт па-вашаму, па-вучонаму], дакяк анёелька нападзе на дзіця, зьбіраюць с крыши зялёнінькі такі мох [але цяпер тога м оху й няма, бо крыты саломай ні крыюць], параць, мая гы, i па повяс садзяць папарыцца. Забрэжжа Валож.; параўн. польск. choroba angiefeka 'тс\ АНПШ ЬСКАЕ ШВО крав. Двайное шво. Ангельское шво моцнае, ім некалі толькі дарагія сукенкі шылі. Вішнева Валож. АНГпЛЬШЧЫНА ж. 1. Англія. Пятрок у войну папоў у Анёельшчыну, там i застоўся. Дукора Пух. 2. Парк, разбіты па-англійску. Пры пану анЬельшчына была вялікая, нават грыбы i ягады расьлі. Дукора Пух. АНДАРАЧКбВЫ прым. Андарачны, вытканы ў палосы. У нас одна як выходзіла замуш, дарила ягоных сясьцёр андарачковымі спадніцамі. Рудня Валож. АНДАРАЧбК м. Памянш. да андар&с. Лат ы ш, бывала, зрэбны андарачок, i то якая радасць. Зарэчча Стаўб