Слоўнік гаворак цэнтральных раёнаў Беларусі (1990). Том 1. А-П. Е. С. Мяцельская

НАПЯРЦІК н ужо напярод знаюць, куды іх дзець. Бяларучы Лаг. НАПИРЦІК м. Напарстак. Калі шыюць, дык надзіваюць напярцік на паліц, а я дык зь ім не магу шыць. Ігрушка Круп. НАПЯРЭСЦЯЖКІ прысл. Напярэсцігі, напярэймы. Ды яна без дарогі напярісцяшкі i пабегла полем. Пудзіцк Пух. НАРАБЩЬ зак. 0 Нарабіць гасла - усчаць крык, шум, страшэнни беспарадак. Агледзяўся гаспадар - німа каня. Тут ён гасла нарабіў ў вёсца, шум падняўся, гуг пусьціліся маладыя нейкія шукаць. Мікольцы Мядз. Hapa* біць голасу — заплакаць. A дзеці тады дык голасу нарабілі ат страху. Пудзіцк Пух. н а р А в іц ц а незак. Выклікаць сімпатыю, добрыя пачуцці да сябе. Я к норавіцца жаніх нявесьце, дык гарэлку на стол. Багрыцоўшчына Дзярж. НАРАВИЩА незак. Выбіраць паставу цела, каб менш дакучала што-н. Сьпіна вельмі баліць, то я ўсё нараўлюся. Дык урачы кажуць, шго сьпіна сагнулася ўм ін е, наравіся ні наравіся, балець будзя. Вялікая Byca Уздз. н а р А в іць незак. Сімпатызаваць каму, любіць. O-o-o, там было што наривіць! Але я ŭ наравіла яго, прама як маЫя якая была! Пагост Віл. НАРАД m. Камплект колаў для воза. Увесь камплект па-другому так i завуцъ - нара г. Вялікая Вуса Уздз. н ар Ад а ж. Павозка, у якой замест драбін дошкі застаўлены. Hapdda — конная павоска без драбін, дошкі ставяць. Гной на параду накідаць добра. Мікалаеўшчына Стаўб. н а р А д к а ж. Тое, што i г н а я ў к і. У нараццы гной возяць, а сена возяць у драбінах. Стары Свержан Стаўб. НАРАЗГАНЯЦЬ зак. Наразворваць. Учора картоплі шмат наразганялі, дак чуцъ ні заначавалі на полі. Цялякава Уздз. НАРАЗЕ прысл. Пакуль што, часова. Наразе Ніна за няньку пашла. Чабаі Валож.; параўн. польск. naraz 'нечакана, раптам'. НАРАн ЩЫ прысл. Раніцай. Малоцім да двух часоў ночы, а тады нараніцы пасьнедаім i на цэлы дзенъ у лес. Партызанскі Віл. н а р в А і ш а зак. Натрапіць. Учора як нарваліся на ягады — на адным месцы вядро набралі. Заямнае Стаўб. НАРВдВЫ прым. Нервовы, злы. Ён на войне быў ранены на Мазюрскіх азёрах у Германн. Палучаў пенсію. Нарвдвы быў. Сярдзіты. Саланая Валож. НА РбССЫПІ прысл. На апошнім месяцы цяжарнасці. Яна на россыпі, ускорасьці прывядзе дзевачку або хлопчыка. Савоні Стаўб. НАРУГА ж. Здзек, насмешка. Ці гэта ні пару га? Стала падмятаць, а я павесіла прасушыиь адзгжу. Ігрушка Круп. н а р у г Ац ц а незак. Здзекліва смяяцца з каго-н., насміхацца. Доўга нам наругаліся, што восім [мальцаў],і ні маглі схадзіць у cyседнюю вёску на вічарыны, струсілі. Я к ужо ідзеш праз вёску: „Н у, як жа там танцы былі, - кажа3 — ці добра патанцавалі?, Бакачы Мядз. Мы любілі ям у [суседу] наругацца: naсьвішчам пад акно, а ён за намі тады c палкай ляціць, а мы босыя нясёмся na сьнезе, рагочым. Ілья Віл. НАРУЧНІК м. Манжэтка рукавіцы. Вязалі во такія з цьвятных нітак, c пасачкамі. Kaцярына мне наручнікі вязала. Дукора Пух. НАРЫВАНАЧКА ж. Болечка, маленькі нарыў. Учора я пад дошч попала,, дык пад носам нарываначка села. Рубяжэвічы Стаўб. НАРЫВАщ А незак. Надарвацца, трапляцца, здарацца. Атабарыліся тут, пазналіся с хлопцами i хлопцы неблагія нарываліся. Арцюхі Стаўб. НАРЫТНІК м. Нарыльнік, род аброці, каб свіння не рыла зямлю. Табе так ідзе гэта прычоска, як сьвіньні нарытнік. Кукалеўка Чэрв. НАРЫХТЫК прысл. Зусім, нашчэнт. Бандыты гэтыя як запынілі — нарыхтык обобрали Літва Стаўб. НАРЗМЗАЦЬ зак. Зрабіць абы-як. H y i нарэмзаў жа ты, братка, дзень прыдзецца выпраўляць! Скамаропдсі Стаўб. НАРЗЧАСЬ прысл. Калі-нікалі, зрэдку. Сьцябловага лісьця цэлы цэбар напакавала i на зіму паставіла, буду варыць нарэчась. KaлодкіВіл. e НАСАВІЧбК м. Toe, што i a д н 6 c н i к. Хацела насавічок с сабой узяць, ды так сьпяшалася, што з галавы выскачыла. Зазерка Пух. НАСАДЗШ Ь зак. Запоўніць снапамі. Бывала, бацька насадзіць ёўню хлеба гэтага - ці ячменю, ці жыта, да пабудзіць у чатэры часы, да дась цэп у рукі, дак хвошчаш-хвошчаш, хвошчаш-хвошчаш! Дрычын Пух. h a c A t k a 1 ж. Toe, што i а д н о с н і к. Насатка тады i спатрэбілася, кап перавязаць крыху рану. Сцебіракі Віл. h a c A t k a 2 ж. Біклага. Насатка c клёпак, нападоб'е вядра, з боку дырачка з сука высьверлена. Ваду налівалі i ў поле бралі. У насажу літры тры-чатыры лезла. Ігрушка Круп. НАСВ5ІЖОХ у знач. прысл. Зусім нядаўна. Яны ўжо дояць па тры, па чатыры гады, а яна насьвяжох, дык у яе няспрытна палучаіцца. Баяры Маладз. НАСЕВАК м. 1. Семя. Сёліта мы садзілі агуркі сваім насеўкам. Ляшчынск Мядз. 2. Насенне (бульбы). Насевак гатоў для пасажі, насыплім у мяхі, i наша работа зробліна. Ляшчынск Мядз. Зямлю сеіць ня было чым, дабывалі насевак па суседніх вёсках, каторыя былі не спалены. Новікі Мядз. HACĆHKA ж. Дрэва, пакінутае на насенне