Слоўнік гаворак цэнтральных раёнаў Беларусі (1990). Том 1. А-П. Е. С. Мяцельская

н НАТОВІКІ 243 Пакідаюць на мэтраў пяць насенкі адна ад другой. Мікалаеўшчына Стаўб. НАСЁННІЦА ж. Старая бульбіна, выкапаная разам з маладой. Бывая, i насеньніца цэлая з маладой нападая. Нізок Уздз. НАСЁЛКА ж. Посцілка для пераносу розных рэчаў; гл. лясёнка. Вот бачыце, баба нанесла насёлку на плячах дамоў з лаўкі. Рудня Чэрв. НАСЁНА н. Toe, што i н а с ё в а к (у 1 знач.). Тут па краю я бурачкі на насёна пасадзіла. Завішына Лаг. НАСЁНКА ж. Toe, што i н а с ё в а к (y 2 знач.). Неяк, помню, адзін год была ўрадзіла картопля, такая ўжо была вялікая, што ні было як i насёнкі адабраць. Дукора Пух. НАСЁРБАЦЦА зак. Нахлёбацца, наесціся. Насёрбаўся крупніку, a цяпер бяжы дзеду naмажы трусікам нарваць. Нізок Уздз. Я болей ні хочу, я ўжонасёрбаўся. Турэц Чэрв. НАСКАБЛЩ Б зак. Наскрэбці (бульбы). А вечарам наскаблілі сьвежай бульбы i зварылі суп з грыбамі. Сцебіракі Віл. НАСКАЧЫЦЬ зак. V Ганны наскачылі дня надтачылі, а Варвары — дня ўварвалі. Бясяды Лаі\ НАСКІ займ. Тутэйшы, наш. Наскія дак yce былі: i малы i стары. Плябанцы Віл. А м ногаўМ інску ненаскіх людзей? Сядзіца Віл. НАСКОКВАЦЬ незак. Націрацца, з'яўляцца. У мяне рука ня сільна набіта цяпер, як толькі ўзяўся за што рабіць, мазалі наскокваюць. Арнюхі Стаўб. НАСОЎКА ж. Вопратка з даматканага сукна, якая надзяваецца на кажух. Цяпер замест насоўкі больш плашч ці накітку якую надзяваюць. Азузяцічы Барыс. НАСбУНІК м. Савок на смецце. Шукай насоўніка. Куды ж гэта ён прапаў? Ці ня ты яго браў? Старына Дзярж. н а с п а д м Ан ы в а ць зак. Абмануць, caлгаць. Наспадманывай ідзі яго, скажы, што тата завець. Баяры Маладз. НАСШЧЫЦЬ зак. Уставіць спіцы ў калодку. Калотку ўжэ насьпічылі, ціпер трэба вобад нацягнуць. ЦялякаЕа Уздз. н а с т Ав іць зак. Надшыць новым матэрыялам. У сукенцы плячуке падраліся, дак я наставіла другім, мо шчэ паносіцца троха. Дукора Пух. НАСТАЙШЧА прысл. Поўнасцю. Ужо настаяшча пастроілі двухветажны дом. Гэна клуб будзя. Сядзіца Віл.; параўн. рус. по-настоящему. НАСТбЛЕНА дзеепрым. Накладзена на столь (пра запас). A ў яго ж дошак-дошак настоляна! Савоні Стаўб. НАСТбЛІ толькі мн. Частка зруба пад столлю. У нас гэтыя часткі, што пад столлю, настолі называюцци. Вецярэвічы Пух. НАСТбЛЬНІЦА ж. Настольнік. У Хіакоі стол, засланы белой настольніцай, два крэслы, цілівізрр. Таўкачэвічы Уздз. НАСТОЛЬНІЧКА ж. Памянш. да насто'льніца.Прынясуць дзяжу такую (от некалі хлеп пяклі) i калі молодая достойна, будзя на дзяжы сядзецъ, a калі не, дак настольнічку патсьцілаюць, на настольніцы яна ўжо. Таўкачэвічы Уздз. НАСТОЎНІЦА ж. Настаўніца. У яе дзьве дачкі: анна настоўніцай была, а другая — бугалцерам. Даўгінава Віл. НАСТРАМ АКм. Невялікі вазок. Наша Льь суха дык за дзень зьела б настрамак сена, каб даў. Вялікая Byca Уздз. НАСТРАХАЦЦА зак. Напалохацца, нацярпецца страху. Мы ў тую ноч ледзьве жывы засталіся, так ужо настрахаліся! Пудзіцк Пух. НАСТРОІЦЬ зак. 1. Паддаць настраёвасці. Настроілі мне схадзіць да доктура, я б век не хадзіла сама. Язні Віл. 2. Прыбраць, дагледзець. Чаму ж не хваліцца?! Дачка па нядзелях прыягджае, настроіць усё i зноў паедзе. Баяры Маладз. н а с т ы р Ац ц а незак. Уступаць у спрэчкі; псаваць адносіны. Ты, Гэлька, i ня думай, ня будзя яна з-за цябе настырацца зь людзьмі. Дукора Пух. НАСЦЁБАЦЬ зак. Набіць, нахвастаць. Мы абратна іх [дзяцей] насьцёбалі, ужо дупцамі б'ём, б'ём, адлятуцца, за куст схаваюцца - i за намі. Забар'е Віл. НАСЫПУХА ж. Насыпка. Заўтра будзіш у Вілейцы, паглядзі там на насыпухі, трвба naдуш кі перасыпаць. Сцешыцы Віл. НАСЫЧЬЮАЦЬнезак. Насычаць.„Татка, скажы, - што найсыцей зімля, іна насычываіць i хлібамі, i вадамі, усім, a найшыпчэй чалавечаскія дум кі" (з казкі). Лубень Віл. HAT прысл. Нават. Мы дрыгвы ўлетку пасьці ніколі ні варым: яна разлезяцца, што нат гатка глянуць на яе, ні то што есьці. Падзерычы Стаўб. НАТАЛКАВАц Ь зак. Растлумачыць. Haталкавала яму дарогу ў суседнюю дзярэўню, дык ён i пашоў. Пудзіцк Пух. н а т А ры ц ь зак. Нацерці (на тарцы). Мой мне i бульбы натарыць i банку паставя. Колюж Бярэз. НАТАРЭНДЗЕ прысл. Блізка, пад рукамі. Пастаў натарэндзе, кап шукацъ ні трэба было. Чабаі Валожу НАТАЎЧИСЯ зак. Натаміцца, работу робячы. Даўна казалі бабы, як прыдзіш заморысься: „Ай, нарабіўся, натоўкся, як мурза ў стуn i". Засулле Стаўб. НАТАЧКІ прым. Малы. Бульба ў гэтым годзе выросла натачкая, няма што i зьбіраць. Баяры Маладз. НАТбВІКІ мн.; адз. натовік м. Лапці з