Слоўнік гаворак цэнтральных раёнаў Беларусі (1990). Том 1. А-П. Е. С. Мяцельская

ІК І ІК прыназ. з дав. 1. Ужываецца пры абазначэнні кірунку руху. Д а. Ідуць яны ік нам. Цялякава Уздз. 2. злучн. умовы. Я к. Ік заутра дошч пойдзя, то мая паестка дома будзя. Вецярэвічы Пух. Ж А Ў К А, ГИ САЎКА ж. Іканне. Ікаўка бывая ў дзяцей, але бывая i ў дарослых. Гэта з жалуткам нешта зьвязана, або калі холодна, тады ікаўка. Гілікі Валож. Некаторыя каокуць, я к ікаўка, дык нехта ўспамінае. Малмыгі Віл. Каб ікаўка перастала, трэба вады піць. Вецярэвічы Пух. Калі прастыня дзяцёнак, то ікаўка. Бытча Барыс. Мяне ікаўка ўзяла. Нізок Уздз. Ці ня толькі мяне мама ўспамінае, цэлы дзень гікаўка. Саланая Валож. ІЛ Л Й, ІПЬ&м., ж. i к. Рэліг. Хрысціянскае свята, якое адзначаецца 20 ліпеня ст. ст. Да Ільлі купаюцца, a посьля Ільлі ўжо не. Бытча Барыс. Пасьля Ільлі ўжо ня купаліся ў рэццы: вода становіцца холодная. Забалоцце Смал. V Прышоў Пятрок — апаў лісток, прышла Ільля — апала два. Нізок Уздз. Прышла Ільля — нарабіла гяільля. Хожава Маладз. Прыпша Ільля — уварвала д ня. Ляхавічы Дзярж. Прыш оў Ільля — нарабіў гнільля. Ляшчынск Мядз. Ільля наробіць гнільля. Рудня Чэрв. На Ільлю перапечхсу налью, а прыдзе Спаж а — уж о хлеба дзяж а. Бяларучы Лаг. Ільля поўну печ хлеба наліла. Вялікая Вуса Уздз. Прышоў Ільля — прынёс гнільля. Мікалаеўшчына Стаўб. Прыдзець Пятрок — ападзець Л1СТ01С, прыдзець Ілья — ападзець два, прыдзець Прачыста — усе будзіць чыста. Крывічы Ыядз. Прышло Ілья — чалавек пад*есць усякага сыр'я. Рудня Лаг. ІЛ Л Я К м. Лівень. Яшчэ ні разу ня было такого ільляку за маю памяцъ. Кухцічы Уздз. ІЛЬНиПЧА н. Трава, што расьце па льнянішчы. Лён вырвалі, засталося толькі ільнішча скасіуь. Рудня Валож. ІЛ Ь Н Я Н Н В н. Тое, што i і л ь н і ш ч а. Хто мужыка ў доме мае, то добра сь сенам. А як нет мужыка, аржоньня якога, ільняньня накопил, атавы дзе якой укосіш - во й весь сенакос мой. Бяларучы Лаг. ІЛЯНІШ ЧА н. Поле, дзе рос лён. Лён выбіралі, пастух кароў гоніць на ілянішча. Папарнае Круш ІМ БРЫ ЧАК м. Чайнік. Вазьмі купкі з буфета i налій дзяўчатам чаю з іморычка, ён ужо закіпеў. Літва Стаўб. Чай заварваюць у іморычку. Паплавы Бярэз.; параўн. польск. imbryk 'чайнік, кафейтк'. IMĆHHE н. 1. Ім я. — Якоя ш іменьня вы далі свайму сыну? — пытаюся. Сказали Але йменьня нейкая няскладная, я туб жа й забылася. Завішына Лаг. 2. Назва. Два йменьні — Зарэчча i Кацялі, дзве назвы у сяла. Завішына Лаг. ІМ К А Н УЦЬ зак. Экспр. Забраць, прысвоіць сабе. Я к сястра померла, яна ад яе много грошай імканула. Ігрушка Круп. / {М Л АТ м. 1. Пах. Аткуль гэта такі імпат, што аш голова закружылася? Русакі Стаўб. Ландъшы такі прыятны імпат маюць. Падзернае Стаўб. 2. перан. Адзенне, пасцельныя рэчы. Гэты імпат, што застаўся пасля хворай, трэба спаліць увесь. Узгурск Чэрв.; параўн. польск. impet 'парывістасць, імклівасць, націск/. Ш Ч АЦ Ь незак. Несці хутка. Я к вышла с парылаўкі, давай млець. „Вой, — кожа, — niдобра, вой, нідобра, імчы мне чаго, якой вады". Сівіца Валож. ІМ Ш АРЫ Н Аж. Нізкае месца ў лесе. У нас імшарынай завуць месца, дзе расьце адзін алешнік. Рудня Чэрв. ІМ Ш АРЭЦЬ незак. Шарэць. Якія там грыбы? Што яны назьбіраюць?! Пашлі ў лес, як імшарэла. Вялікая Вуса Уздз. ІМНІЙЦЬ незак. Шукаць. Ня імшыця мяне, бо ўсё роўна дарэмня, ні знойдзяця. Вялікая Вуса Уздз. Ш А ч а ш а й прысл. Інакш, па-другому. У Зарэччы іначашай гавораць, чым у нас: другх раз i не зразумеяш, якое гэта слова. Рубяжэвічы Стаўб. ІНБІРЧЫ К м. Кладоўка. Чаго толькі ні было у інбарчыку! Нашто гэта яна ўсё хавала? Чэрвень Чэрв. ін д ы ч А ц ін а ж. Індычае мяса. У нас індычаціну цяпер усе ядуцъ, разводзяць індыкоў. Савоні Стаўб. ІННЫ займ. Іншы. Інны рас i добра зробіць, я к пастараецца. Зазерка П ух. Я інны рас схаджу да яе, пераведаю. Дукора П ух. Інны рас есьці захочацца, кідаю ўсю работу, іду шукаю перакусіць чаго. Дрычын П ух. ІНТАРАСАВАцЦА, ШЦЕРАСАВАщ А незак. Цікавіцца. Сынок малы, але ўсім інтарасуяцца. Хожава Маладз. Хаця i старая, але інтарасуюся ўсім. Забалоцце Смал. Ёсь шмат цікавых кніжак, фільмы ёсь цікавыя, дык чам уш т ы ня чытоіш, ні глядзіш, ні іньцярасу ісься? Бытча Барыс. Я стары чалавек, нічым не іньцярасуюся. Шзок Уздз. ІН Т А Р ЗС i Ш Т ЗР А С м. 1. Щкавасць. О, у яго быў інтарэс да гісторыі! Гілікі Валож. Наша меньшая мая інтарэс да ўсяго. Вялікая Вуса Уздз. 2. Карысць, выгада. А што мне за ін тарэс тут сядзець з вамі! Забалоцце Смал. 3. Справа. Маю да вас адзін інтэрас. Ляшчынск Мядз. Няма ў мяне зь ім огульных інтарэсаў. Хожава ДОаладз. ІНБ ж. i м. Іней. Інь пала на дрэвы, будзя ўражайны гот. Паплавы Бярэз. Інь пакрыў дрэвы. Саланая Валож. На дзераве інь, аж лапкі пагнуліся. Бясяды Лаг. ІРВАЦЬ незак., безас. Ванітаваць. Пры вялікай тэмпературы бывае ірве хворага. Заба