Слоўнік гаворак цэнтральных раёнаў Беларусі (1990). Том 1. А-П. Е. С. Мяцельская

ЗЁЛКІ 163 тачка. Паехаў у горат, бо трэба ш было зрабіць добрыя зд'енці. Аколава Стаўб.; параўн. польск. zdjoeie тс'. ЗДРАМНУЦЬ зак. Задрамаць. Вы, унучкі, гуляйце ціхінька, а я прылягу ды здрамну мінутачку. Гілікі Валож. ЗДРАПАЧЫЦЬ зак. Экспр. Станцаваць. Помню, за вечар як здрапачу полек зь дзесяць, дык ноччу нох ня чую. Жораўка П ух. ЗДРАПЁЖЫЦЬ зак. Здратаваць, выбіць, вытаптаць. Добра, што кароў перасталі ганяць na вуліцы, а то здрапежаць усю вуліцу. Бытча Барыс. ЗДРбГНУЦЦА зак. Атрымаць зрушэнне ўнутраных органаў (y выніку падзення, удару). Зваліўся з машыны i, мусіць, здрогнуўся моцна — i памёр. Цялякава Уздз. ЗДРОК м. Заал. Авадзень (Oestridae). Здрок - жоўтая муха такая, завуць авадзень некаторыя, падляціць пат карову, каня, к у сая, яе скаціна баіцца. Вецярэвічы П ух. Здрок каня кусая. Нізок Уздз. з д у б а л ь т а в Аць зак. Выстраліць з двух ствалоў адначасова. Я здубальтаваў na ваўку. Пруды Стаўб. ЗДУВАСІЦЬ зак. Экспр. Збіць. А ён пугай так карову здубасіў, што ўся i цяпер у рупцах ходзіць. Волма Чэрв. ЗДУЖАЦЬ зак. Адолець, асіліць, перамагчы. Той слабейшы, дык, канешня ш, яго здужаюць. Забалоцце Смал. ЗДУМАЦЬ зак. Выдумаць, прыдумаць. Haнешта ш вот здумалі пісаць! Юшкаўка Віл. ЗДУРНЁЦЬ зак. Страціць розум, зрабіідца дурным. Усякія думкі лезуцъ у галаву, здурнець можна. Савоні Стаўб. ЗД&М КА ж. Toe, што i з д ' ён це. Нікога ўжэ німа, толькі во гэта здымка засталася на памяць. Баяры Віл. ЗДИРДЗЩ ЦА зак. Груб. Памерці; здохнуць. Німа на яго канца, ні здырдзіцца ніяк. Баяры Маладз. Тая наша кошка даўно здырдзілася, а гэты каток яшчэ малады. Дукора П ух. ЗДЫ ХАЦЬ незак. Груб. Прагнуць. A сьвякрыві ўсё мала зямлі было, аж здыхала, каб болій купіць. Ого, даўней фольварк мець, зямлі апшар! Шыпкі Віл. ЗДЫХЛ&КЛ4. Экспр. Пра слабога, худога, хваравітага чалавека. Здыхляк гэты, нічога ня хоча есьці. Баяры Віл. ЗДЗСЯ пабочн. Toe, што i з д а ё ся. Здэся, яна тут была. Дяшчынск Мядз. ЗДЗЦЦА пабочн. Toe, што i зд а ё ся. За% што ён так на мяне крычыцъ? Я ш, здэцца, нічога ям у ні зрабіла. Цялякава Уздз. ЗДЭШНЫ прым. Тутэйшы, мясцовы. Яна ні здэшнаЯ;С-пад Магілёва, ŭ сюды замуш вышла. К аменка Уздз. ЗЁБЛІЦЬ незак. Зябліць. Пасьля лета зебляць жытнішча. Рудня Валож. З'ЁДКІ толькі мн. Недаедкі, аб'едкі. Усё лепшая гасьцям паставілі, a дзецям — зьеткі. Цялякава Уздз. З'ЁЗД м. Камплект колаў. У яго ёсь готовы зьест калёс — перат i зат — чатыры колы, рабіў на закас. Пруды Стаўб. Некалі na васімнаьщиць зьездаў колёс рабілі. Цялякава Уздз. ЗБКРЫ мн. Экспр. Вочы. Мама, скажы, каб яна не глядзела сваімі зекрамі на мяне, уставіцца i глядзіць, мяшая мне ўрокі рабіць. Мікалаеўшчына Стаўб. ЗЁЛЛЕ н. 1. Настой з зёлак, які выкарыстоўваецца ў народнай медыцыне. Доктар уліў некага салоткага зельля, я выпіла, зьела скварку, малака напілася — i цяпер жыву. Ігрушка Круп. 2. бат. Водарасці (Algae). Раней рэчка чыстая была, a цяперака зарасла зельлем. Вялікая Byca Уздз. ЗЁЛЬНІЦА ж. Рэліг. Спас. На зельніцу насілі яблыкі i жыта свяньціць. Пруды Стаўб. ЗЕЛЯЗНПС м. Чыгун. На прыпечку стаіць зелязьнік. Юшкаўка Віл. ЗЕЛЯЗНЯК м. Рыдлёўка. Трэба асадзіць зелязъняк, зламалася дзяржаньня. Дукора П ух. з е л я н Ш а ж. Бат. Зялёнка (Tricholoma flavovirens). Зеляніцы — гэга асеньнія грыбы. Прудкі Jlar. ЗЕЛЯНУХА ж. Кулін. Гарбузовая каша (з няспелага гарбуза). Ня еш гэту зелянуху: жывот забалу/о. Палянь — зярняты нават не адсталі адмякаці, а яна зьбіраецца варыць зелянуху. Узгурск Чэрв. ЗБЛЯНУШ КА ж. Заал. Цыркушка лугавая (Glareolidae pratincola). Зелянуш кі — яны дзе рэкі жывуць, зялёнінькія такія, лётаюць над вадой i ловяць мошак, як ластаўкі. Бясяды Лаг. ЗЕМ ЛЯНЛНІК м. Сунічнік. Каровы naтапталі шмат землянічніку, паглумілі зра. Бяларучы Лаг. ЗЕМ НЯК м. Бульбіна. Зімнякі добра растуць у нас. Сасноўшчына Віл.; параўн. польск. ziemniak тс'. ЗЕНКІ мн. Toe, што i зё к р ы. Вытарашчыла свае зенкі, гадзіна такая. Кухцічы Уздз. ЗЁРНЕ н. О На макава зерне - ні капельк і, ніяк (не даць). Kan толькі ям у усё давалі, а ён — пікому на макава зерне нічога. Турын Пух. ЗЕУ м. Спец. 1« Прамежак паміж верхнімі i ніжнімі ніткамі асновы, праз які праходзіць чаўнок. Калі панажы апускаюцца ўніс, тады зеў вялікі, a калі ўверх, тады зеў малы. Рудня Лаг. 2. Toe, што i г в а з д а д з ё р. Усе цвікі з дошкі выцягнуў зевам. Прудкі Лаг. ЗЁЛКІ мн. Лекавыя травы i настоі з іх. Мама паклала зёлкі ў куфар. Палачаны Маладз