ЗАШЧЫРЭЦЬ 157 ЗАЦБМКІ m h. Прыцемкі, час пасля змяркання. Ужо зацемкамі мы вышлі зь лесу. Beцярэвічы Пух. ЗАЦБНЬВАЦЦА незак., безас. Захмарвацца. Заценьваецца, можа дожджык i сягоньня пройдзе. Арцюхі Стаўб. ЗАІШ НЬВАЦЬ незак., безас. Захмарваць. Заценъвае кругом, з аднаго боку i з другога, можа дождокык сабярэцца. Арцюхі Стаўб. ЗАЦЕРКА, ЗАЦЁРКА ж. Кулін. Зацірка. На вячэру сёньня пшанічнай зацеркі зварым. Кроква Лаг. Можа зацёркі зварыць? Нешта захацелася малошнага. Дразды Стаўб. ЗАЦІСНУЦЬ зак. Прыхаваць, пакінуць для асабістага карыстання. Малочшы дык хітры. Зарабіў крыху, дык заціснуў i будзь здароў. Вялікая Bvca Уздз. ЗАЦКОЎВАННБ н. Затраўліванне сабакамі звера. Зацкоўваньне мядзьведзя толькі раздражае яго. Пруднікі Валож. ЗАЦУРБЗНІЦЬ зак. Экспр. Закінуць. Ігралі ў бапкі ды цурку зацурбэнілі аш у гарот,. Выдрьща Круп. a ЗАЦУХМОЛІЦЬ зак. Экспр. Запэцкаць. Вот зацухмоліў рукавы, дык хоцъ ты іх атсячы: нічым ні адмыіш. Палачаны Маладз. ЗАЦиРКАЦЬ зак. Застракатаць (пра птушак, насякомых). Рас сьнігір зацыркаў i голаву хаеае пат крыло, заўтра будзе холодна. Вялікая Byca Уздз. ЗАЩ ЬПАЩ А зак. Экспр. Вымазацца. Вот мае дзеткі зацюпаліся, адны вочы блішчаць. Хожава Маладз. ЗАЦИШАЦЬ зак. Зайсці памалу. К вечару неяк зацюпаем дадому. Рудня Валож. ЗАЦЯГНУЦЬ зак. Перан. Угаворамі, пераканаўчымі довадамі схіліць на выезд. Дачку маю зацягнуўяе мужык аш у Сібір, там i жывуць. Вялікая Вуса Уздз. // у безас. ўжыв. Завалачы. У нас ёсь чалавек, што вочы зоцягнула, зацягнула туманам. Апярацыю рабілі, i нічога не помогло. Прудкі Лаг. ЗАЧАПІЦЬ зак. 1. Завязаць, змацаваўшы канцы вузлом. Зачапі пярэднік, а то,ходзючы ля печы,вымажысъся. Рудня Лаг. 2. Набыць, нажыць, падчапіць. Быў на свадзьбе у брата, ды й зачапіў там сабе гэту сваю жонку. Вялікая Вуса Уздз. О Пальцам не зачапіф не біць, не рабщь шкоды. Мой Рыгор будзіць казаць: „Ты, тата, сабе жаніўся, а я сабе, маю жонку ты й пальцам ні сьмей зачапіць*. Язні Віл. ЗА чАх КАЦЬ зак. Забіцца. Сэрца, здэцца, перайшло ў правы бок, ды й там зачахкала. Вялікая Вуса Уздз. ЗАЧЫМ прысл. Чаму, па якой прычыне. Празякія тры месяцы бані ні было, проста цэлу зімачку ні было. А зачым яе ні было, ні ведаюяртага. Сівіца Валож. ЗАЧЫНАК м. 1. Выступ печы, на якім можна сядзець або ставіць што-н. Зачынак ра6Ш для того, каб было зручней на печ лесьці. Ды й пасядзець можна на зачынку i плечы пагрэць ап печ. Аздзяцічы Барыс. 2. Палок. Стань на стул, зь яго ўзьлесь на зачынак, а тады i на печ. Чарняўка Нясв. Сяць на зачынак ды пасядзі ціхінька хоцъ нямнога. Халмоўка Барыс. ЗАЧЫНАЦЬ незак. Прыступаць, пачынаць. Гаварыў так: „Таварышы беларусы! У вас задача баявая. Ня тот масьцяр, хто якоя дзела зачынаіць, но тот масьцяр, хто канчаіць. Ваша задача — да Бярліна дайсці!" Кузьмічы Мядз. Калі пісаць зачну, дык я стаўлю значки Мушанка Віл. ЗАЧЫНКІ толькі мн. Абрад. Святкаванне пачатку жніва. Больш за ўсё з часоў маладосьці запомншся мне зачынкі. А спраўляліся зачынкі так. Старынкі Дзярж. ЗАЧЫНЯЦЦА незак. Рашчыняцца, растварацца (пра цеста, рашчыну). Гэныя крупы малолі ў жорны, а з гэнай м укі рабілі мілту: у міску вады, тады гэнай м укі, яна зачынялася, гусла, палучалася густая, як павярнуць лошкай. Вот гэта мілта. Вязынка Маладз. ЗАЧЫНЯЦЬ незак. Рашчыняць, раствараць (пра цеста, рашчыну). А с сырого аўса молотага зачынялі м уку, тады працэджвалі, палучалася такоя, я к малако. Вот яго называлі цэт. Вязынка Маледз. ЗАЧЫРВВДЦЦА зак. Пачырванець, заліцца чырванню. А гэта Люда толькі неяк зачырвенілася, зачырвенілася i на яго коса зыр! Язні Віл. ЗАШ АЛАМАНЩ ЦА зак. Выпусціць з-пад увагі, не разлічыць. Я ні люблю у горадзі жыць, усё с капейкі, усё с капейкі. Чуць зашаламаніўсё - німа грошай. Арцюхі Стаўб. ЗАМАРАШЭЦЬ зак. Зацвярдзець, пакрыцца цвёрдай коркай. Сьнех зашарашэў пасьля адлігі, шарошам пакрыўся. Пруды Стаўб. ЗАМАРЗЦЬ зак., безас. Стаць шэрым. На дварэ ўжо добра зашарэла, куды ты са сваім мацыклетам. Вецярэвічы Пух. ЗАШЛАМБОВАНА дзеепрым. Перакрыта шлагбаумам. Падгехалі к пераезду, а там зашламбована, шламбон закрыт, i наш аутобус чакаў, пакуль поізд пяройдзіць. Рудня Чэрв. ЗАШ бРСТКІ прьш. Вельмі шорсткі. На трыкатазкнай фабрыцы рабіла, рукі зашорсткія. Залазоўе Віл. ЗАШТЫКАВАЦЬ зак. Зацыраваць, зашыць. Ларвалася навалка, трэба заштыхаваць яе. Зазерка Пух. ш ЗАШУЛІЦЬ зак. Закрыць, загарадзіць адтуліну, дзірку, праём у чым. Зашуліць сьценку добры плотнік можа за два дні. Ляшчынск Мядз. ЗАШЧЫРЭЦЬ зак. Спынщь рост, зрабіцца
Дадатковыя словы
зацйркаць, зацйшаць, зацягнўць
11 👁