Слоўнік гаворак цэнтральных раёнаў Беларусі (1990). Том 1. А-П. Е. С. Мяцельская

ЗАКРЫЎКА 147 ў рот, каб добра йшоў. Вецярэвічы Пух. ЗАКІРПАЦЬ зак. Зблытаць, пераблытаць. Вот балоўны кот у кожны рас закірпае ніткі. Канстащцнава Мядз. ЗАКІСШ ЦЬ зак. Зрабіць кіслым, дабавіць кіслаты. Я к зварыш капусту, дык закісьліць яе трэба чцм-небудзь. Бытча Барыс. ЗАКЛАД м. Часткі стараны, разгароджаныя бярвеннем. Трэба новы заклат разгарадзіць, а стары зламаць. Паплавы Бярэз. ЗАКЛАДАЦЬ незак. Нарыхтоўваць у запас. Тады ўсё болі гэта капусту закладалі кіслую, a салатаў гэтых ніякіх ніхто ні зноў. Вязынка Маладз. ЗАКЛАДЗІНЫ мн. Звычай частаваць цесляроў з выпадку закладкі дома. Закладзём зруп, першы вянокуложым, тады п'ём закладзіны. Мікалаеўшчына Стаўб. ЗАКЛАДНИ прым. Платны. Сабраліся мы ехаць на адны вічарыны: кажуць, закладныя вічарыны ў іх. Бакачы Мядз. ЗАКЛАСЦІ зак. Закінуць дугу, калі запрагаюць каня. За гужы дугу зачапіў i закладай. Вязынка Маладз. ЗАКЛБП м. Дзірачкі для заклёпак. Бывае, зробіш завялікія заклёпы, дык абручы i paзыйдуцца. Кукалеўка Чэрв. ЗАКЛбКАЦЬ зак. Заквактаць. Заклокала кура, трэба пасадзіць, атоня будзя цыплянятак. Рудня Чэрв. ЗАКбННІЦА ж. 1. Веруючая, якая няўхільна выконвае настаўленні царквы. Жду я, паглядаю на слонца, a цётка ш законьніца, пакуль адмалілася ды пакуль прышкрэбалася - ужо ŭ надвечар. Цеплень Уздз. 2. Манашка. Манастыр такі невялічкі быў, доўга жылі законніцы. Вішнева Валож. ЗАКОРАТКА прысл. Караткавата. Я бачыла, сусет мераў швэдар да сябе, але яму быў закоратка, a ў плячах шырака: ён высокі, але тонки Язні Віл. 3AK ĆCA K м. Адгароджаны куток у пограбе (на бульбу, агародніну) Закосак вышэй зрабі, бо бульба сыпацца будзе, абляпі яго глінай, кап пацукі меней лазілі. Лыцавічы Віл. ЗА К бСК І толькі мн. Абрад. Рытуал, звязаны з пачаткам касьбы. Закоскі багатыя трэба атправіць. Ты, Макарэвічыха, нясі мёд, а ты, Ганькаf кумпяк, а я цыбулі горкай сноп полажу. Бяларучы Лаг. ЗАКбСН ІК1 м. Клінок, што забіваецца паміж кассём i банькай, каб замацаваць шыйку касы. Коса склодаецца с касься, пупка, банькі, закосьніка i самой касы. Косава Бярэз. ЗА К бСШ К 2 л. Абрад. Родны або стрыечны брат маладой, які вядзе яе на пасад. Ад маладога шафер дзяржаў вянец над яго головой, а над маёй головой мой закосьнік дзяржаў вянец, Баранцы Віл. Закосьнік патсеў да маладой. Палессе Мядз. Закосьнік павінен сядзеиь каля маладога. Палачаны Маладз. ЗАКбСН ІЦА ж. Абрад. Удзельніца вясельнага рытуалу з боку маладой. Заплятаюць i завіваюць маладую закосьніцы. Забалоцце Смал. ЗАКРАШ ЦЬ зак. Замацаваць. Кап парэзаць доску ўдоль, нада закрапіць у вярстак яе. Ігрушка Круп. ЗАКРАСНЕЦЦА зак. Зачырванецца, пачырванець. Сорок гадоў, войкая, кашляя, а жонка маладая. Дзе ня ступіць, усе зразу задзівюцца, дык i закрасьнеіцца. Хоць i прычыпурваяцца, i туфлі я к лялькі, а стары старым. Залазоўе Віл. ЗАКРАт К А ж. Toe, што i і'рат аў ка. Mo ты, дзет, закраткі папрыбіваяш? Каменка Уздз. ЗАКРИИ m. чСпец. Уторнік. Уторы ў цэбры заразаюцца закроем. Мікалаеўшчына Стаўб. ЗАКРУТКА ж. Toe, што i з а в і т к а. H y ŭ закрутка, што ŭ чапаць боязна. Дзе яна ŭ расла такая?! Бяларучы Лаг. ЗАКРУТКА ж. 1. Машынка для дамашняга кансервавання. Цяперака гуркі ў банках закруткамі закручваюць. Жораўка П ух. 2. Прыстасаванне для замыкания дзвярэй у выглядзе засаўкі, якая круціцца на восі. Пакруці закрутку ў дзьвярах, тады аччыніш. Юшкаўка Віл. 3. Драўляная цурбалачка, адпаведным чынам апрацаваная, якая ўжывалася замест гузіка. Даўней не было гузікаў, дык paбілі з дрэва закруткі, дзірачку пасярэдзіне пракруцяць i прышывалі замест гузіка. Саланая Валож. ЗАКРУЦІЦЦА зик. Заблудзіцца. Я сама рас сь сястрой ішла з Ракава, ішлі, йшлі, цэлы дзень ішлі з Ракава — так закруціліся. Вязынка Маладз. Ф Галава закруцілася - хто-н. няўважлівы з прычыны мноства клопатаў, спешк і. Толькі мне галава закруцілася, забыўся затулуўзяць. Логавіны Мядз. ЗАКРУЧАВШ А ж. Дугападобны паварот ракі. Бывая такая дзе закручавіна вялікая на рацэ. Вязынка Маладз. ЗАКРУЧЗННЕ КІШ бКмед. Заварот кішак. Алі ж бяда да бяды клеіцца. Захварэў хазяін. Закручэньне кішок. На пяты дзень скончыўся. Старыя Габы Мядз. Я к наясіся хлеба гарачага.то гавораць:закручэньне кішок будзя. Саланая Валож. ЗАКРЫЛІНЫ мн. Дошкі ў канцы страхі, якія прытрымліваюць салому. Закрыліны — ета e дошкі, іх прыбіваюць зьнізу па баках саламянай страхі. Вецярэвічы Пух. ЗАКРЫЛЛБ н. Застаронак. Закрыльле ў гумне было поўненькае снапоў. Ігрушка Круп. зАКРЫ ЎКА ж. Дошчачка, якой закрываюць выграбное акенца ў жорнах. Дошка тая