ЖЫР Ж каецца з дапаЪюгай кліноў. Дзьверы рассохліся, надо зьняць i паспрабаваць у жым узяць. Бытча Барыс. ЖЫР* м. Жыр, шмалец. Жыру яшчэ npaшлагодняго ест, i гэтарошняго ест, a ўкусны, малосольны. Савоні Стаўб. 3 нашага кабана жыру многа было, многа натапіла. Мікалаеўшчына Стаўб. Такія цяшкія гусі былі, а жыру мала. Турэц Чэрв. ЖЫР2 м. Жыўленне. Балыйыя яльцы пад вечар на жыр ідуць, a мінёк - ноччу. Саланая Валож. На жыр пайшла сьвіньня дзікая. Пруды Стаўб. Была выйшла на жыр ваўчыха. Miкал аеўшчына, Стаўб. ЖЫРГАНУЦЬ зак. Пераступіць. Я к жыргануў npac парох i пашоў у калідор. Апенькі Віл. ж ы ргА ць незак. Пераступаць. Гавораць, што ня можна жыргаць малых дзяцей, бо ня вырастуць. Апенькі Віл. ЖЫРКІ мн. Палкі. Прынасілі с сабой i калыскі. Ставілі ў концы шнура палкі, жыркі іх звалі. Пракручаны ў гэтых жырках дзірачкі, уеуейлі ў іх вяровачку, да яе прывязавалі бірку. За бірку прывязавалі плёткі i вешалі на іх калыску зьверху. Па жырких апхіналі калыску армяком. Мацкі Мядз. ЖЫРНЫ прым. Тлусты. К уру зарэзала, кура жырная. Кіло тры зацягня. Савоні Стаўб. Малачко жырнаё, сьмятаны многа. Жацерава Стаўб. ЖЫРбУКА ж. Месца кармлення звяроў, птушак, рыбы. Дзеці ў жыроўку насілі хлеб i кашу кідалі. Паплавы Бярэз. Жыроўкі на мель дзе вада праграваіцца. Рудня Лаг. На гэтую палянку прыходзіў зьвер на жыроўку. Ляхавічы Дзярж. Почкі на дрэве — добрая жыроўка цецярукам. Вялікая Byca Уздз. Ж Ы РбУНЯж. Toe, што i ж ы р о ў к а. Рыбак для рыбы спецыяльна зшроўню можа зрабіць, паткарміць, каб лепш лавілася. Ляхавічы Дзярж. ЖиРШЛАн. Toe, што i ж н ё ў н і к. Кароў пасьцілі па жыршчы, дык у кроў сколола ноги насохла. Трыгузі Віл. ЖЫРЗИ прысл. Выш. ст. да прысл. жырна. Яна еельмі разумная, проста была як урач які, спасала ат усякага нішчасьця нас. Кап каюры есьці захацеў жырэй ш ю, іна проста гаварыла нільзя, нільзя есьці многа, а найболій кушацьчай. Ухвала Круп. ЖЫТНІК1 м. Заал. Конік зялёны (Tettigonia viridissima). Весяла крочыць*ля жыта, дзе стракочуцъ жытнікі. А колькі у траве іх! Вялікая Вуса Уздз. ж ы тнпс 2 м. Заал. Мыш палявая (Apodemus agrarius). Яны вельмі швіткія, зкытнікі гэтыя самыя. Бясяды Лаг. А шкодныя, шкодныя жытнікі! Там, дзе яны вядуцца, зямля на норачках i збажына спляжана. Хожава Maладз., Ж Ы ТНЩ А ж. Бат. Райграс (Lolium perenne). Жытніца шматгадовая, як жыта. Дукора Пух. Жытніца каласкі мае, я к у жытак кармавая трава, кароў пасьлі па жытніцы. Ігрушка Крупу ЖЫТНЫ прым. Жытні. Hy, патходзіць жытная жніва, нас тады завуць, пашлі жаць. Бубны Віл. О Ж ытняя мятлщ а бат. - пустазелле, якое засмечвае новыя пасевы (Apera Adans). Жытняя мятліца ўжыце расьцець, яна буйнейшая, чым палявая. Малмыгі Віл. Дзе ніская места i як мокры готj жыта дрэнная, жытняя мятліца толькі i расьце. Нізок Уздз. Ж Ы ЎЦбМ прысл. Гвалтоўна; па новым. Ня ўсьпела купіць мальцу штаны, як ужо калена жыўцом вылупіў. Аздзяцічы Барыс. Ж ЬІЧКА ж. Бат. Toe, што i ж у ч к а. Дзіцятка, ня лесь сюды, тут жычка, ручкі папячэш. Надо гэту жычку пасеч. Завішына Лаг. ЖЫЧЛІВЫ прым. Зычлівы. Жычлівы Я К І мужык, шюколъвек дабра жалае. Жычлівы хлапец, нікому зла не жыча. Саланая Валож. ЖЫЧЫЦЬ незак. Зычыць. А хіба ж бацька ён дрэнны? Ён толькі добрага ім жычыцъ усім. Саланая Валож. Вот ідуць съвяты, на съвяты жычаць адзін аднаму шчасъця. Хожава Маладз., ЖЫЦБЛЫСА ж. Жыхарка. Вы ня мінскія жыцялькі? Скамарошкі Стаўб. Ж Ы Щ К м. Бат. 1. Жытняк (Agropyron pectiniforme). Расьце жыцік i ў жыці, хлеп чорны, нехарошы с такога жыта. Нізок Уздз. Жыцік расьце ў зкыці, засьмечвае яго. Пруды Стаўб. 2. Жыцік, пустазелле (Lolium linicold). На нашым полі жыцік расьце, жыцік у льне расьце больш. Нізок Уздз. У льну шмат жыціку, як не праполюць у час, саўсім заглушыць. Паплавы Бярэз. Ж Ы ЦІЦА ж. Бат. 1. Тое, што i ж ы ц і к (у 1 знач.). Сёлета ў зкыці шмат жыціцы, хлеб ад яе чорны. Вялікая Вуса Уздз. Жыціца па жыці расьце i подобна да жыта, але як пападзе ў дабро i зьмелюць — хлеб натта горкі. Саланая Валож. 2. Тое, што i ж ы ц і к (у 2 знач.). Жыціца ў льне расьце, лён полюць тады. Міг калаеўшчына Стаўб. ЖЫЦЦА незак., безас. Ісці, складвацца (пра ўмовы жыцця). Тут ужо вядома сіроцкая доля. Гэдак ужо тут i жылося, гэдак тутака i хадзілася: калі пойдзіш у школу, а калі й ні пойдзіш у тую школу. Задубенне Віл. ЖЫЦЬ незак. Быць, знаходзіцца. Жыў адзін дьм на станцыі, там почта была. Пудзіцк Пух. О Жыіу. i п ест пець — жыць матэрыяльна забяспечаным. А цяпер я жыву i песянькі пяю, мне весіла жыць. Бубны Віл. У мяне й соткі, у мяне й садок, у мяне й агурок, у мяне й цыбулька свая. У мяне, брат ты мой, сьві
Дадатковыя словы
жйршлан, жырбўка, жырганўць, жырзй, жыркйх, рбўняж
8 👁