Слоўнік гаворак цэнтральных раёнаў Беларусі (1990). Том 1. А-П. Е. С. Мяцельская

ж ЖУЖАЛКА 135 ды шчэ кідаюць грэтыя каменьні i бяльлё кідаюцъ туда, накрываюцъ пасьцілкай i яно там жлукціцца. Дукора Пух. Вазьмі ты жлукту ды замачы на еечар бялізну, а заутра i памыць можно. Журоўка Бярэз. Жлукта - дзешка на трох нагах стаяла. Складалі ў жлукту адзежу брудную, накрывалі зъверху старай прасьціной, засыпалі попелам, нагрэтым дакрасна каменьнем i налівалі вадой. Так яно жлукцілася, кіпяцілася. Пагост Бярэз.; параўн. польск. źłukto *тс\ ЖЛУКЦІЦЬ незак. Парыць. Закідалі ў жлукту каменьня гарачая, залівалі ваду i жлукцілі бяльлё. Шавярнічы Бярэз. ж м А к а ць незак. Щскаць, шчыпаць. Танька, ні жмакай ты гэную малую. Hi жмакайяе, яна шчэ маленькая. Завішына Лаг. Ж МАКІ толькі мн. Тое, што i жамкГ. Жмакі сьеіньням аддавалі, а ў галадоўку й самі елі. Бясяды Лаг. Жмакамі скаціне корм абмешваюцъ. Бяларучы Лаг. ж м А х а ж. Тое, што i ж а м кь Жмаху натта ш добра цяляці варыцъ. Рудня Лаг. ЖМЁНЯ ж. V Жменя круп — яшчэ не каша. Цялякава Уздз. ЖМІНДА м. i ж. Скнара, скупы чалавек. Знаю, што сыр зрабіла, а не прадала, жмінда. Хожава Маладз. Дзеці часта кажуць адзін на одного: чЖмінда! Жмінда!** Бытча Барыс. ЖМУРАЧКА ж. Зморшчынка. У яе теар быу увесь у жмурачках. Цялякава Уздз. ЖМУРКІ толькі мн. Абрад. Частаванне бабкі на другі, трэці дзень пасля хрэсьбін. Я дык на гэтыя жмуркі ніколі не хадзіла. Дукора П ух. Жмуркі - гэта ужо на трэці дзень п'юць, што асталося ад радзін. Паплавы Бярэз. ЖМУРЫНКІ толькі мн. Тое, што i ж м ў ркг. ЖМУТ ж. 1. Пук, вязка. Цяпер лапцяў няма, то й жмутоў лыка няма. Вішнева Смарг. 2. Тое, што i ж а д о б а. Жмут твой сусет: siмой сънегу ні выпрасіш. Клетнае Барыс. ж м у х А ж. Тое, што i ж а м к і. Жмуха была, як адналічна жылі, алей самі ціснулі. Паплавы Бярэз. Жмухой у нас называюць тое, што астаецца, як выціснуць алей. Вялікая Вуса Уздз. ЖМУЧбК м. Памянш. да жмут (у 1 знач.). Я к возяць солому, можна жмучок i дахаты прывесьці. Щзок Уздз. жмыхА ж. Тое, што i ж а м к і. Цялятам прывезьлі жмыху. Саланая Валож. Даўней было много жмыхі, сьвіньням на ўсю зіму хапала. Хожава Маладз. Я к выціснуць зь льняного сем*я алей, астаецца жмыха.. Вецярэвічы П ух.. ЖНЁЙНЫ прым. Жніўны. Жнейныя песьні пяюць у жніво. Бытча Барыс. Цяпер i лета пройдзя, ні одной песьні ні пачуяш, а бывала, поля разьлягалася ад жнейных песянъ. Хожава Маладз. Ж Н БУН ІК, Ж Н ІЎН ІК м. Іржэўнік. Жнеўнік касіў. Дукора Пух. Ты, унучак, пака сьпі, а калі сонца высока падыміцца, тады ты i прыдзіш, на жніўнік кароў пагонім. Рудня Лаг. ЖНІВб н. Жніўныя песні. C усіх суседніх вёсак, гаварылі, жніво ў нас сама хороша пяюць. Дукора Пух. Ж Н ІЎН ІК гл. жнёўнік ЖбГАж. Пякотка. Жога пячэ во туту грудзях ат тваіх грыбоў. Вецярэвічы Пух. ЖбЛАБ, ЖбЛУБ м. 1. Драўляная аправа, у якую ўстаўляюцца жорны. Жолаб зь дзераво рабілі, скалоцяць, але ня вельмі крэпка i ўстанаўліваюць жорны. Ігрушка Круп. Па жолабе мука кругом сыплецца. Мікалаеўшчына Стаўб. 2. Кармушка. Усып у жолуп сечку коню. Палачаны Маладз. ЖбРАЎ м. Шкляная пасудзіна на тры літры. Я яшчэ, помню, насіла мацеры воду ў жораве на поле. Зазерка Пух. ЖбСТРЫ прым. Спрытны. Жостры хлопец: такі паркан пераскочыў. Вецярэвічы Пух. Ж бУТЫ прым. Пераспелы. Куды ты купляеш гэтыя агуркі, яны ж жоўтыя, нісмачныя будуцъ! Пруды Стаўб. Жоўтыя агуркі пакідаюць на насёна. Малмыгі Віл. О Ж оўтая булоўка бат. - гарлачык жоўты (Nuphar luteum). Белыя булоўкі харашэйшыя за жоўтыя. Вялікая Byca Уздз. Ж оўтая лілея - тое, што i ж о ў т а я бупоўка.Расцьвіліж оўт ы ялілеі. Саланая Валож. Жоўтая лілея некрасівая, а белая - от красівая. Ігрушка Круп. Ж оўтая сліва - адзін з сартоў слівы дамашняй (Prunus domestica). Жоўтыя сьлівы ўжо зьвяліся, мала ў каго e. Вялікая Byca Уздз. У дзярэўні ў каго-небудзь ё, a ў мяне то няма жоўтых сьліў. Бясяды Лаг. Ж оўтызбанок - тое, што i жоўтая б у л б ў к a. Жоўтыя збанкі na вадзе лісты расьсьцілаюць, кветкі жоўцінькія. Пруды Стаўб. ЖбУЦБНЫСІ прым. Памянш.-ласк. Жоўты. Грушкі ўжо ест жоўцінькія, скора ўсе гатовыя будуць. Савоні Стаўб. Падлоўу лепей фарбаваць жоўцінькай фарбай, сьвятлей у хаці будзя. Пруды Стаўб. Агуркі цьвітуць жоўцінькім цьветам. Ігрушка Круп. Свэдрык жоўційькиякжаўток. РабуньВіл. Ж УВАЙ КА гл. жавайка ЖУЖАЛА ж. Вадкая страва. Дык чачавіцы нам як навараць, a гэна чачавіца чорна жужала, дык мы ўжо ŭ гэтай чачавіцы рады, што хоць паАдалі. Аляхновічы Маладз. ЖУЖАЛКА ж. 1. Заал. Драпежны жук, актыўны ўначы; жужаль (Carabidae). Жужалкі ёсьць i буйныя i маленькія, усякія. Іньшы рас ідзеш ноччы, бух жужалка ў твар. Саланая Валож. 2. перан. Смуглянка. Яна красі