Слоўнік гаворак цэнтральных раёнаў Беларусі (1990). Том 1. А-П. Е. С. Мяцельская

д ДЗЯЦЁ 119 Стаўб. І зноў дзялку трэба палоць, буракі заваліліся. Цвіркі Стаўб. ДЗЯЛбК м. Toe, што i д з я л к а. Адмераюць мне дзялок сена, дык 60 працэнтаў цяnep дадуць, а 40 — увосень. Пудзіцк Пух. ДЗЯЛЯНКА ж. Кавалак, порцыя. Мы ўжэ ўвесь торт зьелі, адно твоя дзялянка асталася. Дзе ты ходзіш? Варацішча Стаўб. ДЗЯНІНА ж. Дзень. Ад віраб*ёў ні абагнацца, у гэтым лісьці шчабечуць цэлую дзяніну. Бяларучы Лаг. ДЗЯНЦб н. Toe, што i г н ў ш к а (у 1 знач.). Ніяк ня ўзьбіцца на дзянцо, нада новае дзянцо. Ігрушка Круп. ДЗЯНЫСбВАЦЬ незак. Выказваць удзячнасць, дзякаваць. Дзянькуе, што зайшлі ča нас, старых. Брылькі Валож. Дзянькуе за хлеп-солъ. Зайцы Чэрв.; параўн. польск. dzi$kowac тс'. ДЗЯПКА ж. Toe, што i д ж а п к а. Дапамажы, сыну, дзяпка ў хляее стаіць. Юшкаўка Віл. ДЗЯРА ж. Тое, што i д з е р м я з а. Добра дзяру сабраць на зіму ды за вокны закладваць. Ляцічынск Мядз. ДЗЯРАЗКА ж. Тое, што i д з е р м я з а. 3 дзяраскі ояночкі прыгожыя атрымліваюцца, а дзяраскавы пылок зьбіраюць для лячэньня. Хожава Мауіадз. ДЗЯРБОШ Км. Тое, штоi д з ё р б н і к. Яадзерла картоплі на дзярбонікі, праўда, мала. Б уду пячы, колькі есь. Бясяды Лаг. ДЗЯРВЯНІКІ МН. 1. Туфлі на платформе. Восъ чуда дык чуда ў перьях. Нага таўстая, а яшчэ дзіреянікі напяліла, гітка глядзець. Якімаўка Круп. 2. Тое, што i а б і я к і. Дзярвянікі насілі даўно, калі ў лаўцы нічога не было. Дукора П ух. A ўперад былі дзяреянікі, a цяпер німа ні ў кога. Бясяды Лаг. ДЗЯРВИНКА ж. Бат. Дуброўка (Potentilla). Дзяроянкамі лячыліся даўней, дахтароў тых натта не шукалі. Ведома, час быў недзе езьдзіць? Баярьі Маладз. ДЗЯРВЯНЫ гл. дзервяньі ДЗЯРВАШКІ толькі мн. Абутак на драўлянай падэшве. Далі ўжо которым бедным такім, што ні было нічога, дзярвяшкі, дык мы пабувалі гэтыя кандалы на ногі, а сънех падбіеаіццо i ходзім. Аляхновічы Маладз. Даўней былі дзяреяшкі, цяпер іх німа. Вішнева Валож. ДЗЯРГАЧ1 м. Дзяркач. Калі хочаце дзяргач узяць, ён у мяне ў сенях стаіць. Язні Віл. Падай дзяргач подлогу пашараеаць. Пугачы Мядз. ДЗЯРГАЧ2 м. Заал. Драч (Сгех сгех). У нас i драч кажуцъ, ведаюцъ, што такое, але большинство завуцъ дзяргач. Хожава Маладз. Дзяргач невялікая шэрая птушка, пералётная. Паплавы Бярэз. ДЗЯРГбНПС м. Тое, што i д з ё р б н і к. Есьця, госьцікіг дзяргонікі. Чышэвічы Валож. ДЗЯРДЗЁН1К м. Тое, што i д з ё р б н і к. А вам хто так сказаў? Мае дык усе завуцъ дзярдзёнікі. Сасноўшчына Віл. ДЗЯРЖАЦЬ незак. 1. Гадаваць, утрымліваць свойскую жывёлу, птушак. Я, акрамя каровы, цялушачку тады дзяржаў. Мікалаеўшчына Стаўб. Дзяржаў парасё i кароўку. Caкольшчына Уздз. 2. Арандаваць. Яны некалі дзяржалі поле ў фольварку. Цялякава Уздз. ДЗЯРКАч м. Асудж. Задзіра, забіяка, завадатар сварак. Н у ŭ дзяркач гэты Косьцікаў меньшы: жыў ня будзя, калі не зачэпіць каго-небудзь. Ляхі Нясв. ДЗЯРЛШ А ж. Выразаны пласт дзёрну. А заставу робяць зь дзярлін i досак, шчэ ўсякія палкі кладуць. Пудзіцк П ух. ДЗЯРМ ІЗА гл. дзермяза' ДЯРНб н. Toe, што i д з я р л ін а. Тыя дровы, што паляць на вугаль, дзярном апкладаюць, каб яны не гарэлі, a тлелі. Мікалаеўшчына Стаўб. Трэба нарэзаць дзярна ды anкласьці клумбу, кап так не ўрастала. Горкі Стаўб. ДЗЯРбНІК м. Toe, што i д з ё р б н і к. Можа я ŭ ні так гавару, я ж ня ўмею, як вы, а для мяне гэта дзяронікі. Юшкаўка Віл. ДЗЯРУН М' Тое, што i д з ё р б н і к. Дзяруны ў нас дзяруць на цёрку ды пякуць ды ядуць. І я пяку дзяруны, от калі-небудзь надумаюся. Бубны Віл. Настружы картошкі поўную міску, дзяруны буду пячы. Кукалеўка Чэрв. ДЗЯТЛАЎКА ж. Бат. Дзяцеліна (Trifolium repens L.). Дзятлаўкі накасіў, дык i змарыўся. Малінаука Лаг. ДЗЯТЛШ А ж. Тое, што i д з я т л а ў к а. Дзятліна забялела на гумнішчы. Зазерка Пух. ДЗЯТУХА гл. дзётуха ДЗЯЎБАЦЬ незак. Удараючы з размаху чым-н. вострым, раздзяляць на часткі. Я ш хворая сусім, сёньня чуць-чуць надзяўола дроў. Рудня JJar. ДЗЯУБСЩ незак. 1. Вырабляць што-н. дзяўбаннем, выдзёўованнем. — Дык як тыя дзеравянкі дзяўпсьці? - Ды далатом. Стаў дзяўпсьці - яны рашчапіліся. Бакачы Мядз. 2. перан. Безупынна гаварыць, паўтараць адно i тое. Я б ужо ŭ ні спраўляла гэтых пяцьдзесят гот, але ш yce дзеці дзяўбуць. Пудзіцк Пух. ДЗЯЎЛЯ гл. дзявуля ДЗИДБЛЬНА ж. Toe, што i д з й т л а ў к а. У нас завуць дзяцельна добрую канюшыну. Цялякава Уздз. ДЗИЦБЛЬНЩА ж. Тое, што i дзитлаўк а. Нада кроху ўзяць дзяцельніцы, у дарозе й ж у к — мяса. Бяларучы Лаг. ДЗЯЦЁ н. Дзіця. Мы даўней ні гэтак жы