ДЗЕРАВА Д гарыць у яга. Язні Віл, Дзень у дзень — штодзень. Я к зімой, дак дзет у дзень варылі звар. Задор'е Лаг. 3 дня на дзень - з аднаго дня на другі. Ужо даўно сабіралася да цябе, але ш усё атладвалася зь дня на дзень, ну-m i сяганьня сабралася. Язні Віл. 3 дня ў дэень — кожны дзень, штодзённа. Яе Олясь добро жыee, бо робіць. Упрогся ў работу, з дня ў дзень на брыгадзі, каб бачылі, якую хату сабе выстраіў, a ў хаці той — я к у горадзі. Раёўшчына Стаўб. Сярод белага дня - удзень, днём. Шостага мая ў лясу распалажылісь сярод белага дня, KaŃ-та спакойна, абет прывязьлі, нам раздалi, старшына нам i гаворыць, што вайне конец. Кузьмічы Мядз. У белы дзень - удзень, днём. Прышлі ў белы дзень са стрэльбамі i адразу ў шафу! „Дзе сукенкі, дге касъцюмы?* пытаюцца. Выграблі пасьледняя. Чараўкі Мядз. ДЗЁРАВА н. 36. Лесаматэрыял. Каб дастаць дзерава, то майстры б знайшліся хату зрубіць. Вялікая Вуса Уздз. К упіў дзерава на хату. Вязынка Маладз. ДЗЕРАВЯКІ мн. Тое, што i а б і й к і. Нам, дзецям, кап куды выйсьці летам ці вясной, рабілі дзеравякі. Ъыстругаюць хороша падошву, зьверху раменьчыкі ат старых туфляў ці ботаў наб'юць, намалююцъ хороша. Вот ужо радасць. Багранава Валож. ДЗЕРАВЯНІКІ мн. Тое, што i а б і й к і. Адзену апоркг, а зімой дзеравянікі i пошла на работу ў маёнтак. Суднікі Валож. ДЗЕРАВИНКА ж. Дом з дрэва, жылы будынак. Малая была вёсачка, толькі два дамы - мураванка i дзеравянка, а так поле i лес. Любань Віл. ДЗЕРАВЯНКІ мн. Тое, што i а б і я к і. - Н у, дык а што я буду насіць у будныя д н і? А дзеравянкі ня можыш выдзяўпсьці? Бакачы Мядз. ДЗЕРАВЯННЫ (ДЗЕРАЎЛЯНЫ) ХО Д. Шжняя хадавая драўляная частка воза. Даўней хто спраўней жыў, у того й луччы конь быў i луччыя калёсы. А ў беннага — дрэнныя калёсы, i называліся дзеравянны хот. Восава Круп. У майго бацькі калёсы былі на дзераўляным ходзе. Ляшчынск Мядз. ДЗЕРАВЯШК1 мн. Сучаснага фасону басаножкі на драўлянай падэшве. Куды ты папёрлася ў дзеравяшках? Ногі наб'еш, покуль сходзіш у тую вёску. Рудня Чэрв. ДЗЕРАЎЛЯНЫ прым. Зроблены з дрэва. А хаты былі дзераўляныя, дык xym a огонь выкаціў. Завішына Лаг. ДЗЕРАЎНЫ прым. Тое, што i д з е р а ў л я ны. Дзераўныя лышкі даўней ва ўсіх былі. Пудзіцк Пух. ДЗЕРБНІК м. Кулін. Блін з дранай бульбы. А у нас хто як кажа, а я скажу дык дзеронікі сёнъня пякла. Язні Віл. ДЗЕРВЯНЕЦЬ незак. Страчваць адчувальнасць, няадець, дранцвещ*, Сядзела, покуль ногі не пачалі дзервянець. Залужжа Стаўб. ДЗЕРВЯНЫ i ДЗЯРВЯНЫ прым. Драўляны. Некалі, я помню, заціркі аржаной налхюць, пасядуць кругом стала i дзервяньімі лышкамі сярбаюць. Дзераўная Стаўб. Якія дзе з дубу наробяць зубоў, i гэтакая была барана дзервяная. Ластаянцы Валож. Да войны былі бароны ўсе зь дзерава i зь дзярвянымі зубамі. У ёй дваццаць пяць дзярвяных зубоў. Ляхавічы Дзярж. ДЗЕРМЯЗА і ДЗЯРМ ІЗА ж. Бат. Дзераза (Lycopodium). Дзермяза па лесе расьце, яе рвуць, высушваюць, здаюцъ у аптэку. Рудня Чэрв. Дзермяза ў лесі расьцець, зь яе вянкі плятуць i за вокны кладуць. Рудня Лаг. Дзеўкі назьбіраюйь у лесі дзярмізы, вянкі тады плятуць. Бяларучы Лаг. ДЗЁРЦІ незак. Апрацоўваць лён церніцай, церці яго. У мяліцу лён патладаіш i цісканеш, падойміш за ручку i зноў цісканеш — i так дзярэш лён. Бьггча Барыс. ДЗЕРЬЮАНКА ж. Бат. Зуброўка (Hierochloe odorata L.).—A зуброўку як завуць у нас? - Дзерыванка. Яна расьце на выганя, у леся расьце, дзе хвойнік, на верасох. Няровы Валож. ДЗЕСЯНЦШ А ж. Уст. Дзесяціна. У одну дзесяньціну ўваходзіць адзін гактар i дзевяць сотак. Цяпер дзесяньціна не гавораць, толькі некаторыя старыя. Гілікі Валож. Раней казалі дзісяньціна, гэта недзя гактар. Мікалаеўшчына Стаўб.; параўн. польск. dziesigcina тс'. ДЗЕСЯТАК i ДЗЕСЯТбК м. Адзінка падліку, роўная дзесяці. Пяць дзесяткаў ільну прадаваў чалавек, a дзесятак — гэта дзесяць кукал або сорак жмень. Вецярэвічы Пух. Я на восьмы дзесяток жыву, а вы Зшчэ нешта хочаце ад міне. Сцешыцы Віл. ДЗЕСЯТКА ж. 1. Адзінка меры даўжыні або таўшчыні ў сантыметрах (міліметрах). Цяпер дзесятак [назва косы] нямашака, некалі нямецкія былі. Мікалаеўшчына Стаўб. Сямёрка, васьмёрка, дзявята, дзясята — наэвы кос. Дукора П ух. Дзесятка [дошка таўшчынёй 10 мм] ідзе на крышу, гадзіцца на naкрыццё крышы. Вязынка Маладз. 2. Мера лёну, пянькі — дзесяць жмень. Бывала, i дзесятка льну была дорога. Дзесяць дзесяжаў набярэш, то будзе i сю. Гілікі Валож. ДЗЕСЯТбК гл. дзесятак ДЗЕСЯТУХА ж. 1. Дзесятая частка чаго-н. Дзесятуха — ета ад любого дзісята чась. Во, кажу я сваму М іколу, атлі мне дзесятуху гэтага настою. Зайцы Чэрв. 2. Рэлігійнае свята ў дзесятую пятніцу пасля вялікадня. На дзеся
Дадатковыя словы
дзеравйнка, задоре, набеш, набюць
9 👁