Слоўнік гаворак цэнтральных раёнаў Беларусі (1990). Том 1. А-П. Е. С. Мяцельская

г ГРУДЗІНА 101 ку раней ш ла, а ціпер німа грацкоўя. Бытча Барыс. ГРАЦКбУЕ н. 1. Грачаная салома. Грацкоре на аўсяную салому палажылі. Рудня Лаг. Калі змалоцяць грэчку, то грацкоўе астаецца. Ігрушка Круп. 2. Поле, з якога сабралі грэчку або на якім папярэдняй культурай была грэчка. На грацкоўі жыта добра родзіць. Мікалаеўшчына Стаўб. На грацкоўі пасуцца авечкі. Ляхавічы Цзярж. ГРАЦКОЎШІЧА н. Toe, што i г р а ц к о ў е (y 2 знач.). На грацкоўішчы сёлята картоплю ўкідаюць. Дукрра Пух. ГРАЦКОУНІК м. Toe, што i г р а ц к о ў е (у 1 знач.). Грацкоўнік у кучкі пастаўлялі, лепій высЬіхаіць. Рабунь Віл. ГРАЦ бУК Аж. Тое,штоі г£ чка. Наслала ўнука ў сарай na грацоўку грады матычыць, a ён жа гарацкі, ні ведая, што гэта такоя. Баяры Маладз. ГРАЧКбВЫ прым. Toe, што i г р а ц к б в ы. Нешта захацелася грачковай кашы з малаком. Бясяды Лаг. ГРАЧКОЎЕ н. Toe, што і #г р а ц к б ў е (y 2 знач.). Грачкоўе даўно ўжо перапахалі. Aciпавічы Byi. ГРАЧУХ А ж. Грэчка (Fagopyrum). Ладная сёлета грачуха ў нашым калгасе, летась горшая былаf. Рубяжэвічы Стаўб. ГРАЧЫЧНЫ прым. Грачаны. Грачычны мёт палучаіцца, калі пчолкі зьбіраюць пылок сь цьвяткоў грэчкі. Ігрушка Круп. ГРАЧбуНПС m. Toe, што i г р а ц к б ў е (y 1 знач.). Грачэўнік - салома ад грэчкі. Малмыгі Віл. ГРАШАВБНЬ м. Неадабр. Скупы чалавек. Не скажы, - грашавень ён. Будзе тры вярсты йсьці, але капейкі на аўтобус не патраціць. Будслаў Мядз. ГРАіЙЧЫ у знач. прым, Палаючы. І бачу: грашчы чалавек ляжыць, сінім цяплом гарыць, рукі i сам гарыць, Каранец Бярэз. ГРОБ м. Труна. Я к мой чалавек памёр, гроп дачка зь М інску прывязла. Вецярэвічы Пух. Ф Над гробам стаяць - быць блізкім да смерці. Ог я цяшко Наташу насіла. Так ірвало, так ірвало, нічога ў душ у ні пускало, я ўжо над гробам стаяла. Худая, худая зрабілася, ляжала, што труп, Валеўка Навагр.; параўн. рус. гроб тс'. ГРОЗЕН м. Кучка, трупа. Лашанкі падысподам белыя, зьверху сівінькія, ажно чорныя, сядзяць шарамі, грознамі цэлымі, Нядаль Барыс. ГРбЗЕНЬ м, Корч. Вывернуў вунь плушком некалькі грозеняў бульбы, Рудня Лаг. ГРОМААДВбД м, Тэлевізійная антэна. Прыяжджаў майсьцяр глядзець целевізар, прызнаў, што граматвот няспраўны. Літва Стаўб.; параўн, рус. громоотвод 'тс*. ГРбХНУЦЦА зак, Грымнуцца. Учора злазіў ш чардака, як грохнуўся, чуць падняўся, Ляшчынск Мядз. т*юш м, 0 ffi на і*рош - ніколькі, ані. Прашлэндалася можа дзьве гадзіны, а толку ні на ёрош — усюдых коньмі выбіта. Горкі Стаўб. ГРбШЫ мн, 0 Аддаваць грошы - кампенсаваць кошт жаніховай гарэлкі. І сватоў прысылаў да мяне, але нек не згаварыліся, Посьля той сваркі прышлосё аддаваць грошы за гарэлку. І шчэ адны сваты былі, ŭ тому грошы аддала. Бацьке ўжо злаваць на мяне пачалі, што не дабяру сабе кавалера, Валеўка Навагр. ГРУБА ж. Невялікая пакаёвая печ, звычайна для абагрэву. Наша груба дыміць, дык мы будзем рабіць новую, Забалоцце Смал. ГРУБАЯ прым, Цяжарная (пра жанчыну). Грубая ходзіць, вось-вось рассыпіцца, Саланая Валож. Цяшка мне давялося ў вайну: я тады грубая была. A прыйшлося ш па болотах, na лясах хавацца. Баяры Маладз. // (пра сучку). А кап цябе ліха з сучкай з гэтай, зноў грубая. Толькі што ашчаніаася, а тут нового прыплоду чакай. Вішнева Валож. О Грубая голка — шаршатка. Дзе гэта нашая грубая голка, я n показалаг якая яна. Вялікая Byca Уздз. г р у б із н А ж. Хатняга вырабу зрэбніна. Я выткала грубізны на воркі. Рабунь Віл. ГРУБЫ прым. 1. Голас па яго вышыні. Антось пяе групшым голосам ад мяне. Малмыгі Віл. Ba ўсіх мушчын грубыя галасы. Я ў іх дык неяк не разьбіраюся. Нізок Уздз. 2. Тоўсты, мажны. Дзерава грубое было, мала на хату пашло. Ляшчынск Мядз. Дзеўка анічогачкі ня есь; сьмяюцца, што грубая. Баяры Маладз. Прыяжджала маці гэнай паштаркі, але ш i грубая баба. Літва Стаўб. ГРУГАЛ м. Заал. Крумкач, груган (Corvus corax). Глянь, груглы нат чарадой гусей, адгам! Круці Мядз. г р у гА ч м. Тое, што i г р у г і л. Гругач чорны, як варона, толькі большы. У леся на ёлках жыве. Бяларучы Лаг. ГРУД м. 1. Лоўж, куча. Груды паліць пойдзім у лес. Я к сухі, грут красіва гарыць. Ігрушка Круп. Памалацш, у грут зьвярнулі, не прасушылі, яно i сапрэла. Якімаўка Круп. 2. Многа. Дзяцей мела грут, а засталася адна. Ігрушка Круп. ГРУДА ж. Мед. Разнавіднасць конскай хваробы. Ад груды капыты ў каня зганяіць. Ляшчынск Мядз. г р у д А к м. Сухі камяк зямлі. Зямля дажджу чакая, на полі адны грудакі. Сырмеж Мядз. ГРУДАТЫ прым. Воблачны. Якоя зарас неба грудатая, мусіць, будзя дошч скора. Вялікая Вуса Уздз. ГРУДЗІНА ж. 1. Манішка ў мужчынскай