Слоўнік гаворак цэнтральных раёнаў Беларусі (1990). Том 1. А-П. Е. С. Мяцельская

г ГРАДУСНІК 99 ГРАБАЎЁ н. Toe, што i грабавГд ла. Дзет зрабіў ёй лёхкія граблі з глаткім грабауём. Буцькавічы Стаўб. г р а б А ч м. Дзяркач. Зьдзёрся вейнік на грабач, толькі двор падмятаць ім, а новых у магазін не прывезьлі. Будслаў Мядз. ГРАБЁЖНІК м. Пчал. Пчала, якая крадзе мёд у чужым вуллі. Грабежнікі нападаюць на слабейших пчол. Ляшчынск Мядз. ГРАБЁЛЬКІ толькі мн. С.-г. Прыстасаванне ў форме грабель на касе. Грабелькі - чатыры дзярвянныя пальцы забіваюцца ў касу, каб не рассыпалася гое, што косіш. Яшчэ й цяпер косяцъ з грабелькамі, не ўсюды жатка пойдзе. Ляхавічы Дзярж. г рА б е л ы с і1 толькі мн. С.-г. Прылада накшталт матыкі з двума зубамі. Днём па восені хадзілі капаць бульбу, капалі грабельками Восава Круп. грА б е л ь к і2 толькі мн. Бат. Першацвет вясновы (Primula). Грабелькі - дробная травічка з жоўтымі кветачкамі. Грабелькі pacтуць на палянах у лесі, на лугах. Рудня Лаг. ГРАБЁЛКА ж. Прылада часаць лён у форме дубовай (кляновай) плашкі з набітымі зубам!. Лён перш на мяліцы мнуць, тады абдзіраюць на шчэтку i грабяць на грабёлцы. Лён як шаўковы становіцца. Хожава Маладз. ГРАБЁНКА1 ж. 1* Дэталь на дышлі для ўстаноўкі плуга. На дышалъ прывінчваюць грабёнку з крукам. Вялікая Вуса Уздз. 2. Дапаможная дэталь на аглоблі, за якую чапляецца атоса. Грабёнку прыбіваюць к аглоблі, за грабёнку чапляецца атоса. Ігрушка Круп. ГРАБЁНКА2 ж. Пчал. Прыстасаванне, якое ўстаўляецца ў галаву калоды для прымацавання сотаў. Калі вульлё пустое, то ў верхняй частцы яго чапляюць грабёнку, а тады на яе чапляюць вашчыну, каб пчолы насілі мёд. Дукора Пух. г р а б Щ е ль м. Грабежнік, рабаўнік. Асэсаўцы былі хужэй грабіцеляў: забіралі ўсе паччыстую. Вецярэвічы Пух. ГРАБЩЬ незак. Грэбці. Адзін рас на казьбе грабілі сена. Чалавек награбіў пласт сена i кажыць: „О, гэта маёй карове, бо я малако п*ю зь я е". Мікольцы Мядз. Бабы паехалі сена грабіць. Нядаль Барыс. Сёньня тыя дзеўкі Ганьне сена памагалі грабіць. Баяры Маладз. ГРАБЛИЯЧА н. Тое, што i грабавГдла. У граблях доўгая палка - граблішча завецца. Ратуцічы Барыс. ГРАБЛО н. Асудж. Чалавек, які цягне ўсё сабе. Нацягнуу усяго, такі грабло быу. Дукора П ух. ГРАБСЦІ незак. Тое, што i г р а б i ц ь. Пойдзім сена грапсьці, многа людзей у сям'е, як бачыш, зграбём i дамоў. Зачысце Барыс. ГРАБЯСЦІЦЬ незак. Насшлаць латы, лаціць. Грабясьціць лепш, чым я, ніхто ні умея. Вецярэвічы Пух. ГРАВЁЙКА, ГРАВБЛЬКА, ГРАВЁРКА ж. Дарога, высыпаная гравіем. У нас праз усю вёску праходзіць гравейка. Ляхавічы Дзярж. Гравелька ужо сухая, можна ехаць. Вецярэвічы Пух. Граверка наша вядзе на Уздзу. Шзок Уздз. ГРАВЕР м. Гравій. Гравер капаюць ля дарогі. Вялікая Вуса Уздз. Гравер — йета пясок такі. Ігрушка Круп. Высыпана дарога граверам. Вецярэвічы Пух. ГРАВІК м. Тое, што i гр а ве р. Езьдзіў па гравік, нагрузіў скрыню с коптырам. Жораўка Пух. ЁрАг АЦЬ незак. Тое, што i i4 а ріўиць. Барона ёраъае, як убачыць ястраба. Пруды Стаўб. Бароны ёраёаюць — дошч будзя. Бясяды Лаг. г р а д А ж. 1. Узвышанае месца сярод балота. Мой будан стаяў на мсе, у леся, у балоця, раптам фашысцкі самалёт налятае на нашу граду, дзе мы сядзім у леся, i кружыцца разоў тры. Чырвоны Пасёлак Пух. 2. Складзеныя ў пэўным парадку дровы. У яго ўжо грады дроў сохнуць, увесь будынак абложаны. Хожава Маладз. Накалола пяць градаў дроў, высахнуць, хваціць на ўсю зіму. Саланая Валож. ГРАд АВАЯ СЕР АД А. Абрад., уст. Серада на велікодным тыдні. У градавую сераду нічога нельга было рабіць, а то град збажыну атаб'е. Ляхавічы Дзярж. У градавую сераду нічоги не рабілі, у сераду градовую каля зямлі нільзя рабіць, каб град дабро ні пабіў. Бяларучы Лаг. ГРАДАЎНІЦА ж. Тое, што i г р а д а в а я серада'. Некалі на градаўніцу нічога не рабілі, хадзілі ў цэркву, поп абедню служыў, каб не было граду, буры. Ляхавічы Дзярж. грАд к а 1 ж. 1. Грудок, сухое месца сярод балота. Было вады па пахі, каб не насты, не дабраліся б да граткі. А цяпер балота паасушылі, дарогі парабілі. А бывала сярод балота гратка, там i кусьцікі растуць. Вецярэвічы Пух. 2. памянш. Града ў агародзе. ПасадзШ гратку цыбулі, гратку буракоў. Мікалаеўшчына Стаўб. 3. Радок бульбы. Адзін радок бульбы гратка называюць. Вялікая Вуса Уздз. Пасадзіла дзесяць градак бульбы раньняй пад лапату. Рабунь Віл. ГРАДКА2 ж. Агароджа на краях маета. Гратка на мосьце, каб не зваліцца ў раку. Пруды Стаўб. ГРАДУС м. Баразна, радок. Мы сёньня многа нарабілі, добро завіхалі — чатырнаццаць ёрадусаў выбралі бульбы. Савоні Стаўб. Нея к жа ўправіліся, адзін градус бульбы засталося выкапаць. Слабада Стаўб. грАд у с н ік м. Тое, што i г р а б ё н к а