Слоўнік беларускіх гаворак паўночна-заходняй Беларусі і яе пагранічча (1986). Том 5. С-Я. Ю. Ф. Мацкевіч

ЧОФСТВЫ гл. ЧАРСТВЬГ ЧОРТ м. 1. У павер'ях злы дух, сатана. V Даўней гаварылі: чорт сядзіць да Міколы ў рацэ, у балоце, a тады ўцячэ з балота i сядзіць да спаса на яблыні, а на спаса чорт уцёк у воду. Кроены на ноч закрывалі, кап чэрці не ткалі ноч'ю, гаварылі: трэба накрыць, а то чэрці будуцъ скакаць па кроснах, будуць ткаць. Не купаліся да Школы i пасля спаса, бо будуць чэрці скубці, як купаюцца. Даўней гаварылі, што часам чэрці цэлу ноч на валах ездзяць. Дарава Лях. 2. перан. лаянк. Той, хто шкодны, выклікае незадавальненне. Я ім, чарцям, капцюры паабразаю! [пра курэй]. Вузла Мядз. Гэто чорт, а ны корова. Сіманавічы Драг. V Балота біс чарта ні бываіць. Перабродзе Міёр. Чорт такі ўродзіцца i чортам здохніць — пра дрэннага чалавека. Ахрэмаўцы Брасл. Чаго чорт пагнаў?! Кемялішкі Астр. А чорт яе бяры! Паляцкішкі Воран. Чорт цябе бяры c коньмі! Лоск Валож. Каб ета ў мяне старыкоўска здароўя, дак я, чорць ё бяры, уставіў бы зубы. У мяне от адзін зуп сядзіць, дак к яму, чорць ё ведая, што можна прыкрапіць! Скрыль Пух. Чорт іх знаіць! Пярэкі В.-Дзв. Ян чортам патшыты— вельмі благі. Айяй-яй, от чалавек, як чортам патшыты. Вузла Мядз. Янога чарта — навошта. Якога чарта вы папаліся? Месянцы Брасл. Гдзе чорт нагу паламаў — дзе няма парадку. Усюды быўшы — гдзе i чорт нагу паламаў. Ахрэмаўцы Брасл. Чорты свышчуть в коморы, кышынях — пуста,.„.дяма....нічога. В ёго в коморы чорты свышчуть. В кышынях чорты свышчуть. Сіманавічы Драг. Гдзе чорт хамуты не вешаіць — вельмі далёка. Слпжьш. гдзе чорт хамуты не вешаіць. Ахрэмаўцы'ўБрасл. ЧОФТАВА БАРАДА7 ж. бат. Мужчьшская асобіна папараці. Жылі Іўеў. ЧОФТАВЫ прим. У выразе: Чортава вяселле — віхор. Чортава вяселле схваціло. Дарава Лях. ЧО'САНКІ мн. Мяккія валёнкі, якія носяць з галошамі. Зробів чосанкі i купів галёшы, тэпэр маю обуток на зіму. Курашэва Чыж. ЧСУСНАК, ЧО'СНУК, ЧСУСНЫК, ЧСУСНІК гл. ЧАСНО'К ЧО'СНІНА ж. Часнок. I чосніну, бывала, лажыла. Кіралі Шчуч. Ч О Т Н ІК м. 1. Toe ж, што i ч a ў н 6 к. Груздава Паст. У чоўнік устаўляецца цэўка. Асавец Віл. Чоўнік з цэлкаю. Дзяніскавічы Ганц. 2. рыб. Прылада для пляцення сеткі. Чоўнікам вязалі сець, зламаўся язычок у чоўніку. Рудня Астравітая Чэрв. ЧСУУНІЧАК м. памянш. да ч 6 ў н i к 1. У чоўнічак укладаеш цэўку i закідаеш у зеў. Саланое Віл. ЧОУПЦІ7 незак. Рабіць (дрэннае). Шчо воні чоўплі коло ее. Азарычы Пін. ЧСУХАУКА ж. Чханне. Рыбчына Віл. Чохаўка напала. Завельпы Астр