Слоўнік беларускіх гаворак паўночна-заходняй Беларусі і яе пагранічча (1986). Том 5. С-Я. Ю. Ф. Мацкевіч

пакідаў. Саланое Віл. Німа цаліка, як гараць трактарам. Альхоўка Навагр. Як гаруць i не зачэплена плугам — цалік. Збляны Лід. Вот нядобра арэ, пуская цалікі. Рыбчына Віл. 4. у знач. прысл. цаліком. Неўзараным. Кусок гароду цаліком ляжыць. Саланое Віл. 5. Заснежаная i нераз'езджаная дарога зімой. Паехаў na цаліку. Малахоўцы Бар. Паехаў na цаліку, па снягу. Альхоўцы Лях. Снех выпаў, дарогі німа, трэба ехаць na цаліку. Кіралі Шчуч. Па цаліку паехаў. Пасека Ст.-Дар. У цалік паехаў па снягу, следу німа. Рудня Астравітая Чэрв. ЦАЛІНАў ж. 1. Toe ж, што i ц а л i к 2, 5. У цаліну nacaджу картошку. Як жыта сажнуць, перазімуя i содзіцца ў іржэўнік. Рудня Астравітая Чэрв. А дзе ш я паеду ў цаліну, na снягу. Рыбчына Віл. 2. Цалінныя землі. Яна i на цаліну з'егдзіла. Лоск Валож. Дануся уехаўшы на цаліну. Месянцы Брасл. ЦАЛКАВА'Я ЯЕ'ШНЯ ж. Яечня з цэльнымі жаўткамі. Цалкавая яешня была. Вялікія Нястанавічы Лаг. ЦА'ЛКАМ прысл. У лупінах (пра бульбу). Цалкам бульбу варылі i лупілі. Пярэкі В.-Дзв.; параўн. польск. calkiem 'зусім, цалкам'. ЦАЛКВ прым. Цэльны, непакрышаны. Зварыла цалку бульбу. Старыя Смільгіні Воран. ЦАЛКІ' мы. Друзачкі бульбы ў кашы. Як таўчэш кашу i не стаўчэцца добра, кажуць: «Во цалкоў многа!» Завельцы Астр. ЦАЛКО'ВЬІ прым. Вараны [пра яйцо]. Елі цалковыя яйкі. Саланое Віл. ЦАЛКО'М прысл. 1. Toe ж, што i ц а л к а м. Цалком вараць. бульбу, не скрабуць. Магуны Паст. 2. Нераздробленымі кавалкамі. Ён не жуе, а глытая цалком. Кіралі Шчуч. Цалком есць, хватая. Альхоўцы Лях. 3. Суцэльнай часткай. Цалком бальку цягнуў. Едлавічы Брасл. ЦА7ІЫ гл. ЦЭ'ЛЫ ЦАЛЬНГК м. 1. Toe ж, што i ц а л і к 2. Цальнік ломяць i ў загон гаруць. Глыбока гаруць, як ломяць. Рыгалаўка Ліпск. Цальнік нааралі. Быстрыца Астр. 2.\ Toe ж, што i ц ал ік 3. ён няўмеіць араць — цальнік пакідаў. Едлавічы Брасл. Араў дрэнна, цальнікі пакідаў. Магуны Паст. 3. Toe ж, што i ц а л і к 5. Снех выпаў, na цальніку паехаў. Ахрэмаўцы Брасл. Еду ў цальнік. Быстрыца Астр. ЦАЛЬНЯ'К м. 1. Toe ж, што i ц а л і к 2. Часць узараў, а палову цальняку пакінуў., Старыя Смільгіні Воран. Цальняк ляжыць, ніхто не гарэ. Гемзы Шальч. 2. Toe ж, што i ц а л і к 3, Няўмеў гараць, пагараў на цальнякі. Гемзы Шальч. 3. у знач. прысл. цальняком. Уцэла, па заснежанай дарозе. Завеяна было, ехаў цальняком. Старыя Смільгіні Воран. Цальняком паехаў, ніякога следу не было, чуць даехаў. Гемзы Шальч. ЦАЛЮ'ТКІ прым. 1. Увесь, ад пачатку да канца. Цалюткі дзень кармі, nai, глядзі гусі, качкі. Кіралі Шчуч. Цалютку ноч не спала. Мсцібава Ваўк. Адзін цалютку ноч хроп. Валеўка Ha