Слоўнік беларускіх гаворак паўночна-заходняй Беларусі і яе пагранічча (1980). Том 2. Д-Л. Ю. Ф. Мацкевіч

 ◀  / 729  ▶ 
тры насіла, цяпер лечуць, a даўней шаптун ваду даваў. Baлынцы В.-Дзв. Калтун нейкі быў, яго запускалі. Магуны Паст. Калтун сплёўся. Жылі Іўеў. Валасы саб'юцца ў калтун i атрасце, яго атрэзаць i трэба несці закапаць, не аглядаючыся. Каўняны Гродз. Хварэя калтуном. Рыбчына Віл. Каўтун — то такі кумяк еаласоў, што неможно яго расчасаць, абрэзаць, бо ўпадзе ў мозгі — i памрэш. Myci, нячыстая сіла еяжа гэтого каўтуна. Баброўнікі Гарад. Каўтун збіўся. Лука Нараўк. Стаў каўтун крэпацца, яна i запусціла яга. Беразіно Докш. Каўтун у ŭie. Мсцібава Ваўк. Мела дзеўка калдун: салдаты спужалі — i калдун стаў. Лайпушкі Ігн. Калдун звіўся. Мярэцкія Глыб. Калдун звіўся, бываіць, i рукі пакруціць. Кураполле Паст. Калдун у галаее. Пацаўшчына Дзятл. У яе цёткі збіліся валасы ў калдун, што шапка вісела. Казалі, што калдун нельзя зразаць, як зрэжаш — здурэеш. Кіралі Шчуч. 2. Жмут валасоў, які выкарыстоўваецца для прычоскі. Калтун, як шапка, паткладала пад валасы, ён знімаўся. Caланое Віл. 3. перан. Наўмысна зробленая ў жыце закрутка з каласоў ca злым намерам. Даўней ў жыця нехта калдун завяжа. Мярэцкія Глыб. Калдун закруцілі ў жыці. Лісна В.-Дзв. Нехта начараваў: калдун зрабіў у жыця. Некалі ка- залі: калдун у жыця, ні чапай калдуна, нада яго абжаць, нехта пакалдніў. Мярэцкія Глыб. 4. перан. Пакручанае бурш збожжа. Віхор паклаў жыта i павіў у калдуны, i сярпом не звернеш. Міратычы Карэл. 5. бат. Амяла. Калтун у бярозе бывая. Гемзы Шальч. V Ты прыстаў да мяне, як калтун да галавы. Старыя Смільгіні Воран. КАЛТУ'Я ж. 1. Біч i цапільна ў цэпе. Калтуя ў цапу, чым б'юць. Жодзішкі Смарг. У цапу калтуя, біяк да яе прывязаны. Крэва Смарг. 2. Таўкач. Калтуя — палка з булдавешкаю, ёю картофлю таўчом свіням. Кдралі Шчуч. 3. Палка, палена. Дай мне гэту калтую, я яго сцігану! Я гэтаю калтуёю лупіла іх. Кіралі Шчуч.; параўн. літ. keltoja тж' (АЛМ, 116). КАЛТЫТА м. i ж. зневаж. Хто неахайны, брудны. Пашла калтыга, абробленая, забрынданая. Калтыга ты халерны! Баброўнікі Гарад. Калтыга — неахайная кабета. Яцаўляны Сідр. КАЛТЬГЖНІЦА ж. Toe ж, што i к а л т ы г а ж. Калтыжніца — гэто нячыстая жанчына. Баброўнікі Гарад. КАЛУБЕ'ЛЬ, КАЛЬБЕ'ЛЬ ж. 1. Калыска. Даўней калубель была з лыка сплецена: чатыры вяроўкі, увярху пружына i за крук, a круком — за цвік, цвік убіваўся ў бэльку. Килубель бралі на поля, як ішлі жаць. Была i па\рцяная калубель, абцягнута зрэбнінай. Клралі Шчуч. Калубель — у ёй лук i скабы заплятаюць. Мсцібава Ваўк. Калубель вісяшча, часцей плялі з лазы i шылі з палатна, у поля бралі. Навасёлкі Свісл. Калубель i з драчкі плялі. Міратычы Карэл. Калубель
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

бюць, кальбель, сабюцца
2 👁
 ◀  / 729  ▶