Насовіч: Касіць бы касіў, ды каб чорт касу насіў; Федароўскі: І ба- ран бы касіў, каб Хто касу насіў. І БЕЗ ПАПА ВЕДАЮ (ВЕДАЕМ, ЗНАЮ, ЗНАЕМ), ШТО Ў НЯДЗЕЛЮ СВЯТА. Гэта ж — відавочная ісціна. Ужываецца іранічна ў дачыненні да таго, хто сцвярджае што-н. агульнавядомае. Напэўна, [Семілапаў] ска- заў бы ехаць на месца пражывання і ад мясцовага паліцэйскага началь- ства прасіць дазволу жыць і працаваць у Вільні. «Але я і без папа ведаю, што ў нядзелю свята», — прыгадаў Лабановіч старую прыказку (Я.Ко- лас. На ростанях). * — Ты мне закрэсліла ўсю нататку! — Лішняга нічога я не крэсліла. Ты чуў, як у нас старыя людзі кажуць: «І дурань ведае, што ў нядзелю свята!» А як мы з табой пачынаем? Мы, — гэта яна сказала, дыпламаты- чна, нібыта і яна дольшчыца на тую нататку. — «Мы ўсе добра ведаем...» А калі мы ўсе добра ведаем, дык навошта тады і галаву людзям дурыць? Ты скажы пра тое, чаго мы не ведаем (У.Дубоўка. Жоўтая акацыя). — Насовіч: І без папа знаем, што ў нядзелю свята; Янкоўскі: Без папа ведаю, што ў нядзельку свята; Прыказкі: Мы ведаем без папа, што ў ня- дзелю свята; Вядома і без папа, што ў нядзелю свята. І БОГА ХВАЛІ І ЧОРТА НЕ ГНЯВІ. І адных паважай, і другіх не на- стройвай супраць сябе. [Навум:] Пан з панам пазнаюцца, а мы ўсё-такі ў бядзе. Добра кажа прыгаворка: і бога хвалі і чорта не гняві (В Дунін- Марцінкевіч. Сялянка). — Насовіч: І богу маліся, і чорта не гняві; Ляцкі: Бога хвалі, чорта не гняві; Федароўскі: Бога не гняві і чорта не смяшы; Прыказкі: І бога хвалі і чорта не гняві. ІВАН КІВАЕ НА ПЯТРА А ПЁТР НА ІВАНАЎ Адзін звальвае сваю ад- казнасць, віну на другога. Там [у трэсце] адмаўляюцца: маўляў, да нас гэты бальшак не мае дачынення. Райвыканком таксама захоўвае поўнае маўчанне. Вось і атрымліваецца, што Іван ківае на Пятра, а дарога як ляжала ў калдобінах, так і ляжыць (Звязда. 1976, 11 верас.). Адгаворва- юцца [мясцовыя ўлады], што загаду не атрымалі. Вось я ваенны чала- век, у нас на першым плане загад:і яго выкананне... А тут Іван ківае на Пятра... Чакаюць (А.Кажадуб. Дуб). Увядзенне мэрства таксама накіра- вана на ліквідацыю звыклага нашаму вуху і вобразу жыцця: Іван ківае на Пятра, а Пётр — на Івана (Звязда. 1990, 14 снеж.). ЯНКА КІВАЕ НА ПЕТРУСЯ, А ПЯТРУСЬ НА ЯНКУ. — Мы кіраваліся паказаннямі тэхнічнага аддзела... — Янка ківае на Петруся, а Пятрусь на Янку?.. Так... Ну, а былі якія здарэнні з цягнікамі пры такіх от бессістэмных прыпынках ля пільні? — Не... Не было, — пачуўся суладны адказ (Х.Шынклер. Сонца пад шпалы). — Запазычанне з рускай мовы, дзе прыказка развілася на аснове фразеалагізма ківаць на Пятра, які па сферы першапачатковага ўжывання з'яўляецца крылатым выразам з байкі І.А.Крылова «Люстэрка і Малпа». У маралі байкі гаворыцца: «Што Клімыч рукі грэць умее, — людзі знаюць; пра хабар Клімычу чытаюць, а ён украдкай) ківае на Пятра» (Пераклад М.Клімавіча). І ДА ГРЫБА ТРЭБА НАГНУЦЦА. Каб дасягнуць чаго-н., мусіш часам рабіць і што-н. не зусім прыемнае. [Царык:] Будзем на волі. Я, можа, і не пайшоў бы да гэтага Карыбы, але, як кажуць, і да грыба трэба нагнуцца (В Адамчык. Голас крыві брата свайго). 93