Прыказкі: Жаўранак прылятае на праталіну, шпак на прагаліну, жораў з цяплом, ластаўка з лістом. ЖАНІСЯ, КАБ ДУРНІ НЕ ЗВЯЛІСЯ. Гаворыцца звычайна як жартаўлівы адказ на прапанову жаніцца. [Ракітны:] Жаніцца вам трэба — вось што. [Галубовіч:] Жаніся, каб дурні не звяліся, — кажуць людзі. [Ракітны:] Кажуць, а самі жэняцца. Кіруюцца больш мудрым правілам, каб людзі не звяліся (К.Крапіва. На вастрыі). — Прыказкі: Жаніся, каб дурні не звяліся. ЖОНКА НЕ ЛАПАЦЬ, З НАП НЕ СКІНЕШ. Жонку нельга пакінуць, з ёй цяжка расстацца. Сін.: Жонка не рукаў, не адпораш. Баба прыслала ліст, лае на чым свет стаіць, што дадому не еду. Нічога не зробіш. Жонка не лапаць, з нагі не скінеш (І.Гурскі. Вецер веку). — Насовіч: Жонка не бот — не скінеш; Прыказкі: Жонка не ла- паць — з нагі не скінеш. ХОНКА НЕ РУКАЎ (НЕ РУКАВО), НЕ АДПОРАШ. Жонку нельга пакінуць, з ёй цяжка расстацца. Сін.: Жонка не лапаць, з нагі не скінеш. Даўно ўжо думка гэтая таўчэцца ў галаве: «Жонка — не рукаво, не ад- пораш... А маці, добрая маці маіх ненаглядных дзяцей, — якую пра гэта прыказку выдумаць?..» (Я.Брыль. Апошняя сустрэча). Сход пачуў, даве- даўся: «па дарозе» ў гэтую новую ўстанову ён [Чарняеў] пакінуў жонку. Ірванула нервы сходу чартоўскае «набыў новую сям'ю». Суседка, што сядзела побач са мною, за адным сталом, не сцярпела: «Людзі кажуць, што жонка — не рукаво, не адпораш. А тут...» (Ф.Янкоўскі. Толькі адно пытанне). — Прыказкі: Жонка не рукаў — не адпораш. ЖЫВЕ КОТ І ЖЫВЕ САБАКА. Не аднолькава, у розных матэрыяльных і іншых умовах жывуць людзі. — Мае дзеці пражывуць і без навукі... — выгукнуў Яська. — Не ўсім жа быць вучоным. Жыву я, пражывуць і мае дзеці... — Жыве кот і жыве сабака... — асекла яго жонка (В.Дай- ліда. Мне — пару слоў). ЖЫВЕ КОТ І САБАКА, ДЫ ЖЫТКА НЕ АД HAKA. «Але ж і пры Саветах жылі, і пры немцах, мабыць, жыць не- каторыя будуць». «Жыве кот і сабака, ды жытка не аднака». «А якой ты жыткі хацеў? Каб на руках цябе насілі, што заманулася, тое і падавай» (Б.Сачанка. Вялікі Лес). — Прыказкі: Жывець кошка, жывець і сабака; Жыве кот і сабака, ды жытка не аднака; Жыве кот і сабака, ды толькі жытка не аднака: кот на пячы, сабака пад дзвярыма. ЖЫВЕ КОТ І САБАКА, ДЫ ЖЫТКА НЕ АДНАКА. Гл. Жыве кот і жыве сабака. ЖЫВЁМ (ЖЫВУ) ЯК ТОЙ ГАРОХ ПРЫ ДАРОЗЕ — ХТО ІДЗЕ, ТОЙ І СКУБЕ. Пра неспрыяльныя жыццёвыя ўмовы, трывожнае, неспа- койнае ці адзінокае і без догляду жыццё. Каму мы трэба, хто аб нас па- думае... Жывём як той гарох пры дарозе — хто ідзе, той і скубе (М.Лынькоў. Журавель мой, журавель). — Дык як вы тут жывяце? — спытаўся ў аднаго з юнакоў Гацько. — Як гарох пры дарозе — хто ідзе, той і скубе, — адказаў хлопец (І.Гурскі. Чужы хлеб). Як я жыву, пан доктар? Я таксама па прымаўцы, як той гарох, што пры дарозе, xfo йдзе, той і скубе (М.Клімковіч. Георгій Скарына). [Заціруха:] Ну і ра- ботка ў нас... Хто яе толькі выдумаў. Жывём, можна сказаць, як гарох пры дарозе, — хто ідзе, той і скубе (В.Зуб. Злавацца не трэба). * А далей жыву, як гарох пры дарозе, хоць не даюся, каб усякі дурань мяне шчыпаў (Я.Купала. Да Б.І.Эпімах-Шыпілы). Удава магла знайсці апірышчы толькі ў сваіх крэўных. А калі гэтых крэўных не было, як у Насці, тады заставайся сам-насам са сваім горам. І недарма народ назы- 77