Насовіч: Еш, дурань, бо то з макам; Выслоўі: Еш, дурань, бо то з ЕШ ПІРОГ (БОРШЧ) З ГРЫБАМІ, А ЯЗЫК ТРЫМАЙ ЗА ЗУБАМІ. Не гавары нічога лішняга. Вось і глядзі сабе, чалавеча. І нічога ты не ба- чыў, і нічога ты не чуў... Еш боршч з грыбамі, а язык трымай за зу- бамі... (У.Караткевіч. Каласы пад сярпом тваім). — Насовіч: Еш пірог з ірыбамі, ды дзяржы язык за зубамі; Прыказкі: Еш капусту (капустачку) з грыбамі, дзяржы язык за зубамі. ЕШ СЕЛЯДЦА З ГАЛАВОЮ, ЗА ЎСЁ ГРОШЫ ПЛАЧАНЫ. Гаворыцца іранічна як рэакцыя на чые-н. прымусовыя дзеянні рабіць што-н. насуперак свайму жаданню. Праўда, вытрымліваць такія цырымоніі, ды яшчэ два разы на дзень, цяжкавата. Рабіў спробу выкруціцца — дарэмна! Хоць плач, а мыйся. Еш селядца з галавою, за ўсё грошы плачаны — здзеку- ецца кплівая прыказка (М.Лужанін. Рэпартаж з рубцом на сэрцы). ЁСЦЬ ХЛЕБ — ЯДЗІМ, А НЯМА — ГЛЯДЗІМ, СЁННЯ ПААБЕДАЕМ, А ЯК ЗАЎТРА — НЕ ВЕДАЕМ. Кажуць пра беднасць, нястачу і няпэў- насць у жыцці. Сін.: Дзень з алеем, а тыдзень так галеем. [Жораў:] Чаго ты жадаеш, дзед? Чаго табе ў жыцці не хапае? [Дзед:] Не хапае?.. Усяго, браток, не хапае. А жаданняў у мяне нямнога: каб нам з бабай галод- нымі заўсёды не быць. Вось чаго я жадаю. Ды гэтага, мусіць, ніколі не будзе... Так і жывём, браце жораў: ёсць хлеб — ядзім, а няма — глядзім, сёння паабедаем, а як заўтра — не ведаем (В.Вольскі. Дзед і жораў). — Прыказкі Ёсць хлеб — ядзімо, а няма — глядзімо. ЖАБРАК ЖАБРАКУ ВІДЗЁН ПА КІЙКУ. Людзі, падобныя па якіх-н. звычках, якасцях, дасягаюць поўнага паразумення. Сім.: Рыбак рыбака ба- чыць здаляка. — Ну, вось бачыш, Янка, афарызм не горшы за шніцле- раўскі. Толькі не зусім арыгінальны: нешта падобнае сказана ў Ібсена. — Ну, што ж, — сказаў спакойна Янка. — Жабрак жабраку відзён па кійку (Я.Колас. На ростанях). — Янкоўскі. Жабрак жабраку відаць па кійку. ЖАВАРАНАК ПРЫЛЯТАЕ НА ПРАТАЛІНУ, ШПАК НА ПРАГАЛІНУ, ЖОРАЎ З ЦЯПЛОМ, А ЛАСТАЎКА З ЛІСТОМ. Ужываецца як пры- кмета народнага календара прыроды. — Гэты [Зубкоўскі] у корань глядзіш»! — адобрыў Крыгін. — Каму невядома, што жаваранак прыля- тае на праталіну, шпак на прагаліну, жораў — з цяплом, а ластаўка — з лістом. Адным словам, на ўсё пара... (І.Гурскі. Шумяць лясы зялё- ныя). макам. 76