ДАРАГАЯ ГАЯ ХАТКА, ДЗЕ РАДЗІЛА (НАРАДЗІЛА) МЯНЕ МАТКА Пра замілаванне да ооднага краю, да мясцін, дзе нарадзіўся хто-н. Сін.: Дзе воўк радзіўся, там і куст яму міл; Міл той куток, дзе абрэзалі пупок; Родная зямелька як зморанаму пасцелька. — Ведаю, куды ты хіліш, — звярнуўся да Кунцэвіча Станіслаў. — Мяне не заарканіш у свой край. Не люблю... — А мне дарагая тая хатка, дзе нарадзіла матка, — разважаў Кунцэвіч І.Гурскі. Чужы хлеб). Дарагая тая хатка, дзе радзіла мяне матка (Эпіграф да раздзела «Вёска» ў кнізе «Вечны кругазварот» Б.Сачанкі). — Прыказкі: Дарагая (мілая) тая хатка, дзе радзіла мяне матка. ДАРМА (ЗАДАРМА) І КАЗА ВАЎКУ НЕ СКАЧА. Дарма, бясплатна нічога не робіцца. Кажуць таму ці пра таго, хто просіць зрабіць што-н. Сін.: Задарма і скулка не сядзе. — Не ведаю нават, як і прыступіць [да школьнай справы]. — Ну, што ж? Раскажу вам, як і што, толькі вы мне за гэта павінны будзеце зафундзіць, бо дарма, кажуць, і каза не ска- ча, — пачынае жартам Лазаковіч (Я.Колас. На ростанях). Сеў бы, та- ксатар, калі ўжо да мяне парог пераступіў... А я нікуды з ложка не кра- нуся... І ты знаеш чаму. Добра знаеш. Дарма і каза ваўку не скача (І.Пташнікаў. Лонва). Прыедуць [трактарысты] у нядзелю, соткі заа- руць, дроў прывязуць... І нам памагаюць. Бутэльку дам калі, пяцёрку ў кішэню суну: задарма і каза не скача (В.Шырко. Хай людзі бачаць). — Насовіч. Каза ваўку дарам не скачаць; Прыказкі: Дарма і каза не скача; Дарма і каза ваўку не скача. ДАРМОВАМУ КАНЮ Ў ЗУБЫ НЕ ГЛЯДЗЯЦЬ Гл. Дараванаму (дарова каму, дармоваму) каню ў зубы не глядзяць. ДАРОВАНАМУ КАНЮ Ў ЗУБЫ НЕ ГЛЯДЗЯЦЬ Гл. Дараванаму (даро ванаму, дармоваму) каню ў зубы не глядзяць. ДАСЦЬ БОГ ДЗЕНЬ, ДАСЦЬ І ПОЛУДЗЕНЬ (ХЛЕБ, ЕЖУ, ПАЖЫ- ТАК) Неяк будзе, усё ўладзіцца. Гаворыцца з надзеяй, што ўсё павінна быць добра, што няма асаблівых падстаў непакоіцца пра заўтрашні дзень, пра ежу' і пад. [Бяздомны жабрак Мікіта] нічога не выпрошваў, адноль- кава дзякаваў тым, хто нешта даваў і хто кпіў з ят. Звычайна казаў: «Мне, як птушцы нябеснай, трэба толькі адно каліва, а там дасць бог дзень, дасць і полудзень» (С.Грахоўскі. Гарачае лета). — Не крычыце, супакойцеся... Калі яшчэ немцы тыя прыйдуць. — Заўтра. Бадай кажа — заўтра, — паведаміў Мікалай. — Ну заўтра дык заўтра. Дасць бог дзень, дасць і хлеб (Б.Сачанка. Вялікі Лес). Дасюль Адам жыў па пры- маўцы: дасць бог дзень, дасць і ежу. Старання ці клопату, каб зарабіць, прыдбаць кавалак хлеба, у яго ані не было (І.Сіняўскі. Дарога на Замлынне). Калі амаль усе на нашай вуліцы жылі адным днём (дасць бог дзень, дасць і ежу), няхай месяцам, дык Бабёр умеў зазірнуць на паўгода наперад (Г.Марчук. Кветкі правінцыі). — Насовіч: Дасць бог дзень, дасць і пажытак. ДАЎ БОГ ЦЯЛЯ, ДЫ НЕ ДАЎ ХЛЯВА. Гаворыцца са шкадаваннем, калі ў каго-н. ёсць што-н. адно, wie няма, не хапае другога. [Бабка, лічыць грошы:] Лічу, лічу і толку дайсці не магу. Тут па тысячы... адна, дзве, тры тысячы, а тут чырвончыкі, 25, 26, 27, 28, 29, дваццаць дзесяць.., а як далей? Даў бог цяля, ды не даў хлява... (У.Галубок. Ветрагоны). * І вы ліпіце тут да часу пад страхам заўтрашняга дня, даў бог, казаў той, хлеў Уласу, але не даў яму каня... (Я.Колас. Рыбакова хата). — Федароўскі: Бог даў цяля, ды не даў хлява; Прыказкі: Даў бог цяля, ды няма хлява; Бог даў цяля, ды не даў хлява. ДА ЎДАЧЫ НЕ ТРЭБА ПРЫДАЧЫ. Кажуць пра нявесту добрую, прыго- жую, якой з-за гэтых якасцей і пасаг не патрэбны. [Шыдлоўская:] Няхай 64