Я.Ермаловіч. Трактарыст Антон Знак). Праўду кажуць: голад — не
цётка. Распаўзліся птушаняты з гнязда, цвікаюць — есці просяць
(В.Праскураў. Бярозавы сок).
* Толькі ў сваёй траншэі я скумекаў, чаго гэта ён так да майго кажу-
шка ліпне: холад не цётка, а мы палоннага, аказваецца, па марозе і снезе
дастаўлялі транзітам у адных сподніках (Вожык. 1985, № 12).
—
Насовіч: Голад не цётка, з'есць, што папала; Прыказкі. Голад не
цётка, паглядзяць ды з'ядзяць; Голад не цётка.
ГОЛАМУ РАЗБОЙ НЕ СТРАШАН (НЕ СТРАШНЫ). Бедны чалавек не
баіцца пагроз, бо яму няма чаго губляць. [Скіба:] Людзі мы ліхія, прыехалі
грабіць старога. [Дзед Бадыль:] Спазніліся крыху. Знайшліся такія, што
раней за вас управіліся. Цяпер, як той казаў, голаму разбой не страшан
(К.Крапіва. Партызаны). — Ну? — пытае Горбач. — А можа, і паслу-
хаць. Што я ад таго страчу. — Голаму разбой не страшны. А біцца бу-
дзем за праўду (Р.Мурашка. Салаўі святога Палікара). ГОЛЫ РАЗБОЮ
НЕ БАІЦЦА. — Ці ты, можа, баішся?.. Дык скажы проста, Позняк. Я
не буду крыўдаваць на цябе. Не хоч, дык не хоч, так і скажы. — Не,
настаўнік, голы разбою не баіцца. Але не справа гэта старых. Дзе мне
ўжо
свой нос тыкаць, куцы не след (Р.Мурашка. Салаўі святога
Палікара).
—
Насовіч. Голаму разбой не страшан; Прыказкі. Голы разбою не
баіцца.
ГОЛЫ ЗБІРАЙСЯ, ГОЛЫ ГАТОЎ. Беднаму чалавеку вельмі лёгка сабрац-
ца куды-н. Кажуць пра каго-н. перад адыходам, ад'ездам куды-н. Чутак
тых, чутак!.. Герман пад Гродняю, гермай у Беластоку, герман ля Сло-
німа — страхоцце... І хоць мне няма чаго шкадаваць — голы збірай-
ся — голы гатоў, — а вось кут дарагі, з месца не ўзняцца... (Ц.Гартны.
Сокі цаліны). Распісваў Зарэмба, нібы агітаваў яе [Хелену] збірацца і
хутчэй пакідаць хутар. А што ёй збірацца? Голы збірайся, голы гатоў...
(П.Місько. Хлопцы, чые вы будзеце...). Бачу: раз насталі, то скараго-
дзяць, нікуды не дзенешся. Жаніся, значыць. Хоць зноў жа, пытаюся:
«Які ў цябе рэсурс ёсць, каб жаніцца? Голы збірайся — голы гатоў?»
(А.Кудравец. Сачыненне на вольную тэму).
— Прыказкі. Голы збірай! — Голы гатоў.
ГОЛЫ РАЗБОЮ НЕ БАІЦЦА Гл. Голаму разбой не страшан (не страш-
ны).
ГОРА ПЛАЧА, ГОРА СКАЧА, ГОРА ПЕСЕНЬКІ ПЯЕ, Гора вымушае ча-
лавека быць выкрутлівым. [Кузьмін:] Няўжо вы сапраўды на танцы з ім
[эсэсаўцам] пойдзеце? [Вікця:] Яшчэ чаго не хапала. [Кузьмін:] Вы так
какетнічалі. [Вікця:] Гора плача, гора скача, гора песенькі пяе (К.Кра-
піва. Людзі і д'яблы).
— Прыказкі. Гора плача, гора скача, гора і песенькі спявае; Гора му-
чыць, гора вучыць, гора песеньку пяе.
ГОРА ТАБЕ, ВОЛЕ, КАЛІ ЦЯБЕ КАРОВА КОЛЕ Гаворыцца як насмеш-
ка над мужам (ці мужчынам), калі ім кіруе, бярэ над ім верх жонка (ці
жанчына). [Федзя:] І твая ж, мусіць, гаспадарка такая самая, як і наша?
Разам жывём. [Ядзя:] Для мяне з Таняй хопіць і тых грошай, што я ў
школе атрымліваю. [Жыгліцкая:] Гора табе, воле, калі цябе карова коле
(І.Козел. Над хвалямі Серабранкі). Сцярпеў я адзін раз, другі, пасля
спакойна так кажу: «Можа, у лесе тут у вас бабы камандуюць, у нас у
Бабруйску няма такога. Гора табе, воле, калі цябе карова коле. Зарубі
сабе на носе раз і назаўсёды: у мае справы не мяшайся» (В.Шырко. Ды-
ханне жыта).
55
Дадатковыя словы
адездам, дяблы, зесць, зядзяць
14 👁