кава-прымаўкавыя выразы. Да прыказак ён адносіць народныя афары- змы, «якія маюць адначасова літаральны і пераносны (вобразны) план ці толькі пераносны план і з'яўляюцца ў граматычных адносінах законча- ным сказам». Пад прымаўкамі «разумеюцца кароткія народныя выслоўі (нярэдка павучальнага характару), якія маюць толькі літаральны план і ў граматычных адносінах з'яўляюцца закончаным сказам». Прыказкава- прымаўкавыя выразы «спалучаюць у сабе прыметы прыказак і прымавак. Гэтыя выразы характарызуюцца тым, што частка слоў у іх складзе золіжа- ецца ці супадае са словамі свабоднага ўжывання, а другая частка., мае фігуральнае, пераноснае значэнне». Сярод даследчыкаў беларускай парэміялогіі ёсць думка не размяжоў- ваць прыказкі і прымаўкі. Так, К.Крапіва ў пачатку свайго артыкула «Бе- ларускія прыказкі» выкладае погляды І.Снегірова, А.А.Патабні, А.І.Барычэўскага на паняцці «прыказка» і «прымаўка», а пасля, прыступаючы да аналізу народных афарызмаў, зазначае, што ў далейшым ён будзе «ўжы- ваць адно слова — прыказка». Ф.Янкоўскі лічыць, што «справа, відаць, у надуманасці размежавання прыказак і прымавак». Ён ставіць знак роўнасці паміж прыказкай і прымаўкай, называе іх словамі-дублетамі, паказвае, што слова прымаўка трапіла ў беларускую літаратурную мову з жывой народнай мовы, што ў народзе словы прыка- зка і прымаўка сэнсава не адрозніваюцца. Ужыванне тэрміна «прымаўка» было ў пэўнай меры апраўданым, па- куль у мовазнаўстве на замацаваўся тэрмін «фразеалагізм», які фактычна выцесніў свайго папярэдніка для абазначэння адных і тых жа моўных адзінак — устойлівых, узнаўляльных зваротаў з цэласнай семантыкай (тыпу: кот наплакаў, карона з галавы не спадзе, чужымі рукамі жар загра- баць). У гэтай сувязі, каб пазбегнуць тэрміналагічнай блытаніны, прапануец- ца скасаваць тэрмін «прымаўка» як аналаг фразеалагізма і выкарыстоў- ваць адзіны тэрмін «прыказка» для абазначэння народных афарызмаў, якія валодаюць інтанацыйнай і сэнсавай закончанасцю. Трэба, аднак, мець на ўвазе, што прыказкі, калі іх разглядаць з се- мантычнага боку, далёка не аднатыпныя моўныя адзінкі. Тут выразна вы- лучаюцца тры групы прыказак. Пераважная большасць прыказак ( п е р ш а я група) мае алегарычны сэнс, г. зн. у іх гаворыцца пра адно, а маецца на ўвазе зусім іншае. Напрыклад, у прыказцы Куй жалеза, пакуль гарачае зусім не пра жалеза ідзе размова; сэнс прыказкі — 'спяшайся рабіць што-небудзь, пакуль не позна' ці 'карыстайся момантам'. Або: На злодзеі шапка гарыць — 'той, хто правінаваціўся ў чым-небудзь, сам мімавольна выдае сябе сваімі па- водзінамі'; Яблык ад яблыні недалёка падае — 'свае недахопы ці станоўчыя рысы дзеці пераймаюць ад бацькоў'. Д р у г а я група аб'ядноўвае прыказкі, у якіх няма поўнага пераасэн- савання ўсіх кампанентаў. Частка слоў такіх прыказак захоўвае сваё літа- ральнае значэнне. Так, у прыказцы Не такі чорт страшны, як яго малю- юць іншасказальны сэнс маюць толькі словы чорт і малююць; агульны сэнс прыказкі — 'не так страшна на самай справе, як здаецца'. Або возь- мем прыказку Стары вол баразны не псуе. У ёй таксама не ўсе кампаненты атрымалі пераасэнсаванне, таму яе змест перадаецца з выкарыстаннем гэ- 12 Жуков В.П. Словарь русских пословиц и поговорок. М., 1967. С. 11—12. 13 Крапіва К. Беларускія прыказкі. С. 226. 14 Янкоўскі Ф. Беларуская мова. Мн., 1978. С. 160.