Ліцвінка. Абы шыя, а хамут заўсёды знойдзецца. БЫЛА Б ДЗЕЎКА, ДЫ ПЕВЕНЬ ЗАПЕЎ, ЯК РАДЗІЛАСЯ. Пра прыго- жага хлопца. Быў ён [Казік] рослы, тонкі і нейкі зялёны, хваравіты з твару, але прыгожы. Нехта казаў, што была б дзеўка, ды певень запеў, як радзілася (В.Адамчык. Раяль з адломаным вечкам). — Насовіч: Дзевачка была б, ды лятух запеў, як ражалася; Жанчынка ражалася, ды лятух запеў, хлопец паспеў. БЫЛО Б БАЛОТА, А ЧЭРЦІ ЗНОЙДУЦЦА Калі ёсць умовы, магчымасці рабіць што-н. нядобрае, то знойдуцца і тыя, хто пакарыстаецца гэтымі ўмовамі, магчымасцямі. Тупыя, бяздушныя, гэтыя слугі слепа рабілі тое, што пан хацеў. Хто яны? Адкуль? Сярод гайдучага племені трапляліся розныя людзі: дзеці дробных збяднелых паноў, чыноўнікаў, разжалава- ныя афіцэры царскай арміі. Адным словам, было б балота, а чэрці знойдуцца (А.Якімовіч. Адкуль ліха на свеце). — Федароўскі: Абы балота, то чорт будзе; Прыказкі: Было б балота — чарцей многа будзець; Абы балота, чорт найдзецца. БЫЛО ШТО ПІЦЬ І ЕСЦІ, АЛЕ ПРЫНУКІ НЕ БЫЛО. Кажуць пра гасціннасць і ўвагу гаспадара да гасцей. — Ну, як жа вам, панічок, гасцілася? — пытала бабка Лабановіча. — От, бабка, добра гасцілася! «Было што піты і есты, але прынукі не было», — адказаў настаўнік на паляшуцкі лад (Я.Колас. На ростанях). УСЯГО БЫЛО ДАВОЛІ (УДА- ВОЛЬ), ТОЛЬКІ ПРЫНУКІ НЕ БЫЛО [Альжбета:] Што ж, выбачай це, госцікі. Не хацелі піць і есці, пасля самі будзеце жалець. [Сцяпан:] Выбачайце, выбачайце, каханенькія, родненькія, адно не скажыце, што ўсяго было ўдаволь, толькі прынукі не было (Я.Купала. Паўлінка). * [Ціт:] Нечага казаць: ядзення было многа, але ліцейня і прымусу саўсём не было... [Навум:] Відно, што не было, бо ты і цяпер на нагах устаяць не можаш (В.Дунін-Марцінкевіч. Сялянка). — Федароўскі: Было што піці, есці, да прынукі не было; Усяго было досыць, адно прыгону не было; Янкоўскі: Добра было ў гасцях, толькі прынукі не было. БЫЎ КОНЬ, ДЫ З'ЕЗДЗІЎСЯ. Пра таго, хто састарыўся ці страціў сваё былое значэнне, становішча, уплыў і пад. Вазьму сякеру, секану колькі разоў і задыхаюся. Адным словам, Міхасік, быў конь, ды з'ездзіўся. Мне патрэбен спакой, поўны адпачынак (Я.Колас. МЛынькову). Я ўжо сілу сваю страціў, я ўжо зжыўся, як тое гавораць — быў конь, ды з'ездзіўся (М.Гарэцкі. Антон). Даюць нашаму міламу начальніку па ша- пцы. Быў конь, ды з'ездзіўся. Капут (Я.Васілёнак. Сакрэт). [Гануся:] Як кажуць, быў конь, ды з'ездзіўся. [Юстын:] Што праўда, то праўда. Вось прайшоўся крыху, а ўжо задыхаўся (Э.Валасевіч. Бывайце здаровы). — Насовіч: Быў конь, ды з'ездзіўся; Федароўскі: Была кабыла, ды з'ездзілася; Прыказкі: Быў конь, ды з'ездзіўся (заездзіўся). БЫЎШЫ ЛЯ МУКІ, ЗАПЫЛІШСЯ. Гл. Каля мукі ходзячы, запылішся. БЫЦЬ БЫЧКУ НА ВЯРОВАЧЦЫ (НА ЛЫЧКУ) Прыйдзецца расплач- вацца за што-н., адчуць непрыемнасці. Сін.: Будзе і на крапіву мароз. Быць бычку на вяровачцы! — Пра Гітлера і вісельню (К.Крапіва. Пры- казкі). [Аўлас:] Так і быць, Косця, палову выйгрышу на клуб, а другую палову... [Косця:] На вяселле. [Ліза:] Не спяшайцеся з вяселлем. Яшчэ паглядзім на цябе... [Аўдоцця:] Так, ліхадзей! Не-е, быць бычку на лыч- ку! Не так за цябе ўзяліся (А.Макаёнак. Выйгрыш). — Насовіч: Быць бычку на лычку, а целачцы на вяровачцы; Прыказкі: Быць бычку на лычку, а кароўцы на вяроўцы. БЯДА АДНА НЕ ХОДЗІЦЬ ЗА САБОЮ ДРУГУЮ ВОДЗІЦЬ Гл. Адна бяда не ходзіць другую за сабою водзіць. 41