Федароўскі: Будзе і на крапіву мароз; Прыйшоў мароз на крапіву;
Прыказкі: Будзе і на крапіву мароз.
БУДЗЕ ЧАС — БУДЗЕ І КВАС. Усё, што трэба, будзе ў свой час. Кажуць
таму. хто спяшаецца прыблізіць што-н., зрабіць як найхутчэй. Яму ўсё
Анатоль Іванавіч — бацька родны знайшоўся. А сам ні кроку. Але ж
пачакай, будзе час — будзе і квас. Не ўсё разам (М.Лынькоў. Апошні
зверыядавец).
— Прыказкі: Будзе час — будзе і квас, не ўсё за раз.
БУДЗЕШ
УСЁ
ВЕДАЦЬ,
ХУТКА
(СКОРА)
ПАСТАРЭЕШ
(САСТАРЫ-
ШСЯ, СТАРЫ ЗРОБІШСЯ). Гаворыцца, часцей з незадавальненнем, як
уніклівы адказ на пытанне суразмоўніка. — Чаго смуцен, мой Даніла? Ці
я чым не дагадзіла? Ці ўжо стала нямілаю, што глядзіць ён магілаю? —
Запытала раз самога. А ён толькі буркнуў строга: — Будзеш усё ве-
даць — хутка пастарэеш... (Я.Колас. Паслушная жонка). — Куды яны
дзеліся, тыя людзі? — Усё будзеш ведаць, хутка пастарэеш (С.Гра-
хоўскі. Рудабельская рэспубліка). — Дык чаго ж мы стаім? — пытаюся.
Яшка нічога не адказаў. Кудлаты дзядзька адказаў за яго: — Усё будзеш
ведаць — хутка састарышся (М.Пянкрат. Ведрыцкія напевы). —А хто
даў?.. — Хто даў, хто даў... Будзеш усё ведаць, скора стары зробішся
(Л.Арабей. Іскры ў папялішчы). СКОРА САСТАРЫШСЯ, ЯК УСЁ БУ-
ДЗЕШ ВЕДАЦЬ. [Паўлінка:] Аб кім гэта, татка, гаворыце, што мае ўся-
кую далікатнасць і ўсё такое? [Сцяпан:] Вельмі васпанна цікавая. Скора
састарышся, каханенькая, родненькая, як усё будзеш ведаць (Я.Купала.
Паўлінка).
— Янкоўскі: Будзеш усё ведаць — хутка пастарэеш.
БУДЗЬЦЕ ЯК ДОМА, АЛЕ І НЕ ЗАБЫВАЙЦЕСЯ, ШТО Ў ГАСЦЯХ
Кажуць жартаўліва гасцям. [Лабыш:] Сілкуйцеся, сваточкі, будзьце як
дома... [Базыль:] Будзьце як дома, але і не забывайцеся, што ў гасцях
(І.Козел. Папараць-кветка).
— Прыказкі: Будзьце як дома, але не забывайце, што ў гасцях.
БЫВАЛА, ВАРОНА ЛАПЦІ АБУВАЛА, А ЦЯПЕР ГРАК ХОДЗІЦЬ ТАК.
Няма чаго ўспамінаць тое, што было калісьці. Ужываецца іранічна як рэ-
акцыя на слова б ы в а л а пры спробе суразмоўніка супаставіць што-н.
ранейшае з сучасным. — Даўней такога не здаралася. Бывала, неяк ша-
навалі, паважалі адзін другога. — Бывала, варона лапці абувала, а цяпер
грак ходзіць так, — перадражнівае Маланку Варка (Л. Калодзежны. Пе-
рад бабіным летам).
— Лепешаў: Бывала, варона лапці абувала, а цяпер грак ходзіць так.
БЫЛА Б (АБЫ) ШЫЯ, А ХАМУТ ЗНОЙДЗЕЦЦА Было б каму
рабіць, а праца знойдзецца. — Будзеш працаваць у нашым цэху. Гэта,
брат, вялікі гонар?.. — Была б шыя — хамут знойдзецца... (М.Вадано-
саў. Пераломнае лета). — Куды ты паедзеш?.. — Куды вочы глядзяць,
у горад, на будоўлю, завярбуюся куды-небудзь... — Была б шыя, а ха-
мут знойдзецца, — зазначыў Міця (А.Макаёнак. Твой хлеб). — Дзе ця-
пер будзеш рабіць? — Абы-дзе... — Мусіць, У горадзе? — Была б шыя,
а хамут знойдзецца... (А.Алешка. Неба на замку). Дырэктар.. звольніў
мяне з працы. Вядома, каб я пайшоў, растлумачыў усё, павініўся, па-
прасіўся, то... Можа б, усё і па-другому было. Але ж у мяне — гонар!..
Была б шыя, а хамут знойдзецца... (Б.Сачанка. Белая мыш). Работа бу-
дзе, Піліпавіч. Не бядуй, брат мой. Абы шыя, хамут знойдзецца (Л.Ле-
вановіч. Дзікая ружа).
* [Раман:] Нашаму брату каб шыя, а хамут знойдзецца (П.Васілеўскі.
Год дзевяцьсот семнаццаты). — Работа ж знойдзецца. — Чаму ж не?
Знойдзецца. Чаго добрага. Была б шыя (У.Кузьмянкоў. Споведзь).
40
11 👁