чнымі выкрыкамі падлітых родзічаў маладажонаў (В.Праскураў. Рута- мята). Аня не паступіла ў інстытут і на другое лета... Дамасед-бацька, шафёр лясгаса, супакойваў: «Пракормім. Няхай сядзіць ды рыхтуецца. Бог тройцу любіць. На трэці раз паступіць» (Г.Марчук. Булачка). — Насовіч: Бог тройцу любіць. БОГ ЦЯРПЕЎ І НАМ ВЯЛЕЎ. Кажуць, часам жартаўліва, таму, хто пе- ражывае цяжкасці або цёр піць няўдачы. — Пацерпім. — Во-во — цярпі. Бог цярпеў і нам, дурням, вялеў (В.Быкаў. Праклятая вышыня). БОГ ШЭЛЬМУ МЕЦІЦЬ. Махляра, падманшчыка заўсёды што-н. вы- дасць. — А чаму там... на крэсле ў тваім пакоі яе камбінацыя вісіць і панчохі? — ускіпеў Сцяпан. — Ды яны там... тры дні ляжаць. Дачка насіла. Я іх забылася забраць, — памагала Надзя заблытаць ісціну. — Маўчы. Ладна... Усё адно злаўлю. Бог шэльму меціць (Г.Марчук. Сава Дым і яго палюбоўніцы). — Прыказкі: Бог шэльму меціць; Рабкевіч: Бог шэльму меціць. БОЙСЯ БЫКА СПЕРАДУ, КАНЯ ЗЗАДУ, А ДУРНЯ — З УСІХ ЧАТЫ- РОХ БАКОЎ. Пра неабходнасць быць вельмі абачлівым у адносінах з ту- пым, неразумным чалавекам. * Новы прэзідэнт даверлівы, як дзіця. Наіўны. І таму небяспечны. Каровы бойся спераду, каня ззаду, а яго з усіх бакоў (А. Макаёнак. Ка- шмар). [Траян:] Вам баяцца няма чаго. Вы святы чалавек. [Ірына Цімафе- еўна:] Ай, што вы такое кажаце, Аляксей Сцяпанавіч! Гэта каня ззаду, а ваўка спераду трэба сцерагчыся. А начальства — з усіх бакоў. Яно заў- сёды прычыну знойдзе, каб паказаць, што... яно — начальства і што на яго трэба толькі маліцца... (М.Матукоўскі. Бездань). — Янкоўскі: Бойся быка спераду, каня ззаду, а дурня — з усіх чаты- рох бакоў. БОТ ЛАПЦЮ НЕ ПАРА Хто-н. не раўня каму-н., не падыходзіць па якіх-н. якасцях (багацці, сацыяльным становішчы і пад.). Звычайна пра дзяўчыну і хлопца. Можа, і праўду кажа гаспадар, што бот лапцю не пара, што Гэльцы трэба жаніх не абы з якога роду, каб у яго і зямля была, і добрыя стаеннікі, і дом як дом, і адзежа, адным словам — раўня (С.Грахоўскі. Рудабельская рэспубліка). ЛАПАЦЬ БОТУ НЕ ПАРА. З ім, казаў ён, гуляць нецікава цяпер: не студэнт ён, не будучы інжынер... — Што ж, — Марына яму, — лапаць боту не пара, гэта праўда (А.Ку- ляшоў. Грозная пушча). Глыбока запала ў душу пачутае на вёсцы, што лапаць боту не пара, і ён [Алесь], усё больш цвярдзеючы і зацінаючыся ў сабе, рабіў быццам знарок, каб яшчэ больш аддаліцца ад Рэні (Я.Ле- цка. Дарога ў два канцы). БРАТ ЛЮБІЦЬ СЯСТРУ БАГАТУЮ, А МУЖЫК (МУЖ) ЖОНКУ ЗДА- РОВУЮ. [Зося:] Проста [жаночая] прырода слабейшая за мужчынскую. А ведаеш сам: брат сястру любіць багатую, а мужык жонку здаровую. І таму здароўе для мяне важней усяго (І.Козел. Над хвалямі Серабранкі). Нікому я, старая ды нямоглая, не трэба. Праўду кажуць: брат любіць сястру багатую, муж жонку здаровую... (Б.Сачанка. Непаваротлівы пу- хнаты чмель...). [Траян:] Маша ніколі не скардзілася на сэрца. Нічога не разумею... [Ірына Цімафееўна:] А што тут разумець, мілы Аляксей Сцяпанавіч!.. Брат любіць сястру багатую, а муж жонку — здаровую. Спрадвеку так было. Вось і маўчым мы пра свае балячкі. Не скардзімся. Да самай смерці... (М.Матукоўскі. Бездань). * І пайшло ўсё наперакос. Захварэла я, не тут казана, а Ваганавіч мой з другой любошчы закруціў. Праўду кажуць, муж любіць сястру багатую, а жонку здаровую (В.Шырко. Сцяжына да людзей). 38