шкадуюць. Капец на месці ы)... — Баязліваму і корч мядзведзь (В. Адам- чык. Год нулявы). — Прыказкі: Баязліваму і корч мядзведзь. БЕДНАМУ (НЯШЧАСНАМУ) ІВАНУ НЯМА НІДЗЕ ТАЛАНУ. Кажуць пра таго, каму не шанцуе ў жыцці. — І пад кулю шалёную трапілі, у бальніцы столькі пралежалі, і не друкуюць вас нідзе. — Беднаму Івану няма нідзе талану, — паўтарыў Сцяпан Радзівонавіч прымаўку, што чуў яшчэ ў дзяцінстве (Б.Сачанка. Вялікі Лес). Калі б мелі свой кавалачак зямліцы, то трасцу — ніхто не пароў бы, з месца не гнаў бы. А так... Няшчаснаму Івану няма нідзе талану! (С.Александровіч. На шырокі прастор). — Прыказкі: Нашаму Івану няма талану; Нашаму беднаму Івану нідзе няма талану. БЕЗ БОГА НІ ДА ПАРОГА. Кажуць, калі трэба сцвердзіць, што без бога як вярхоўнай істоты і кроку не ступіш, што ўсё паду ладна богу. — Здо- рава ты засвоіў евангельскую навуку, — пажартаваў Лабановіч. — Без бога ні да парога (Я.Колас. На ростанях). — Што ж было б, дзедка, каб ніхто не мяшаўся. Хто б нас абстояў тады? — Бог... На бога спадзявац- ца трэба. Без бога ні да парога (Р.Мурашка. Сын). Гэта ж цяпер па- круціліся маладыя, кажуць: «Бога няма і папа не трэба», а без бога ні да парога (С.Грахоўскі. Рудабельская рэспубліка). — Насовіч: Без бога ні да парога; Федароўскі: Без бога ні да парога; Прыказкі: Без бога ні да парога. БЕЗ ГАСПАДАРА ГУМНО ПЛАЧА, А БЕЗ ГАСПАДЫНІ ХАТА Без гас- падара няма парадку ў гумне, а без гаспадыні — у хаце. У хаце з таго часу, як раптоўна памерла гаспадыня, асаблівага парадку ніколі не было. Нездарма кажуць: без гаспадара гумно плача, а без гаспадыні хата (А.Макоўскі. Бацькава слова). — Федароўскі: Без гаспадара гумно плача, а без гаспадыні хата; Пры- казкі: Без гаспадара гумно плача, а без гаспадыні — хата. БЕЗ ГАСПАДАРА ДОМ СІРАТА. Пра выключную ролю гаспадара ў хаце. Дык я ж кажу, Зоечка, усё ў вас ёсць, як пагладзіш навакол, і самі не благія, толькі гаспадара не хапае. А без гаспадара, кажуць людзі, дом — сірата (А.Пальчэўскі. Малако). — Прыказкі: Без хазяіна і дом сірата. БЕЗ МЯНЕ МЯНЕ ЖАНІЛІ (АЖАНІЛІ) МЯНЕ ДОМА НЕ БЫЛО. Без ведама ці згоды каго-н. рашылі за яго ці зрабілі што-н. ад яго імя. Калі ты правільна выбраў маршрут свой і маеш план, як дабівацца на ім, — ты сам кум каралю, а то і болей... І нечага тут плакаць: без мяне мяне жанілі, мяне дома не было. А дзе ж ты быў? (А.Кудравец. Сачыненне на вольную тэму). Вяселле. А Галя ж яшчэ нічога не ведае. Сапраўды, як у прыказцы «без мяне мяне ажанілі» (С.Грахоўскі. Засвеціцца акно). — Тваю групу сальём пакуль што з групай Пацыкайліка, хай разам па- займаюцца... Дык як?.. — Без мяне мяне ажанілі... — не знайшоў што сказаць [Віця] (П.Місько. Канал імя Віцькі Зайцава). — Прыказкі: Без мяне мяне жанілі; Без мяне мяне жанілі, мяне дома не было. БЕЗ ПАДПАЛУ ДРОВЫ НЕ ГАРАЦЬ. Без чыіх-н. нагавораў, даносаў не абвастраюцца спрэчкі, сваркі, непрыязныя адносіны паміж людзьмі. — Можа, даўно замужам былі б, каб не гэтакі брат. Можа, ніхто і браць не квапіць з гэтакае хаты. — А што яны вінаваты! — І старэйшая гэтакая самая. Яна ж і памагала яму нябожчыцу грызці: усё ж і падвучвала, а без падпалу дровы не гараць (К.Чорны. Ліст Якуба Маркевіча). 33