ШТО ДЗЕНЬ — БЛІЖЭЙ ДА СМЕРЦІ. Пра няўмольнае набліжэнне смерці. Зараз буду лысы дзядзя, зараз горб на спіну сядзе, зараз немач ногі скруціць... Так, што дзень — бліжэй да смерці (К. Крапіва. Шкірута). — Прыказкі: Што раз, то бліжэй да смерці. ШТО ДЗЕНЬ (ДЗЯНЁК) ПРАЖЫЎ, ТО І ДЗЯКУЙ БОГУ. Пра тры- вожнае, неспакойнае існаванне, калі даводзіцца чакаць горшага ў жыцці. — Ну як жа, кумка, маецца? — Кума ў кумы пытаецца. — І не пыта- йся лепш, кума: цяпер жа, ведаеш сама, што дзень пражыў, то й дзякуй богу (К. Крапіва. Дзве кумы). Ты ніяк пра дзіця не дбаеш, ты думаеш, што дзень пражыў, то і дзякуй богу? А што наперадзе? Ты думаеш, ва- йны не будзе? (К. Чорны. Трэцяе пакаленне). Прыйдуць немцы, абкру- жаць гэты дом, пабяруць усіх — і скончана. Ці прыляціш» самалёт, можа нават свой самалёт, плясне бомбу — і таксама ўсё скончана. Ва- йна. Што дзень пражыў, то й дзякуй богу (Л. Арабей. Іскры ў па- пялішчы). Усім не салодка жывецца. Вось хоць бы і мая доля. Што за доля? Пражыў дзянёк — і дзякуй богу (Я. Колас. Цяжкая доля). ШТО ЗАДУЖА (ЗАНАДТА), ТО (ТОЕ) НЕ ЗДРОВА (НЕ ЗДОРАВА). Залішняе, празмернае не ідзе на карысць. Кажуць як жаданне захоўваць пачуццё меры. Сін.: Лішняга і свінні не ядуць. — Ну, хлопцы, што задужа, то не здрова, — Платон Верамей.. саскочыў на зямлю. — Аднаго [муж- чыну] можна так і заездзіш». Праўда, Восіп? (В. Адамчык. Чужая баць- каўшчына). Не любіш» такіх катухоў Петрунея: што занадта, то не здрова. Парасятам мо і падабаецца лазіць, а і прыбіраць там цяжэй, і карміць — падымай вядро ледзь не да свайго носа... (П. Місько. Ціхае лета). Не раскідвайцеся ўзнагародамі. А то яны сваю вагу губляюць. Што занадта, тое не здорава (А. Махнач. На паляванні). — Паўкалька з польскай мовы: Co zadużo, to nie zdrowo. — Прыказкі: Што задужа, то не здарова; Што задужа, то не здрова. ШТО ЗАНАДТА, ТО НЕ ЗДРОВА. Гл. Што задужа (занадта), то (тое) не здрова (не здорава). ШТО З ВОЗА ЎПАЛА, ТОЕ (ТО) ПРАПАЛА. Што страчана, згублена, таго не вернеш. Сін.: Нежывога з магілы не падымеш. Той, хто памёр да- гэтуль, дык яго ўжо не вернеш назад у жыццё. Што з воза ўпала, то прапала! (З. Бядуля. Сярэбраная табакерка). Дык чаго ты нос павесіў? Вальку ўсё сніш? Што з воза ўпала, тое прапала, кажуць старыя людзі, кінь, забудзь назаўсёды... (М. Лынькоў. Апошні зверыядавец). Нічога не трэба шукаць... Што з воза ўпала, тое прапала (Я. Васілёнак. Тацяна Ла- рына). — Трасцу аддамо, — прагудзеў мужчына з чорнаю барадою. — Што з воза ўпала, тое прапала, — уставіў і невялікі дзяцюк (Л. Арабей. На струнах буры). — Насовіч: Што з возу спала, пішы прапала; Федароўскі: Што ўпала, то прапала; Прыказкі: Што з воза ўпала, то ўжо прапала; Што з воза ўпала, даўно прапала. ШТО КАЖУХ, ТО НЕ ВАТА, А ШТО КАПУСТА, ТО НЕ ГАРБАТА. Кажуць пра перавагу аднаго прадмета над другім. — А можа, кажух, паніч, надзенеш? — А добра, бо штось халаднавата. — Даў яму [гаспа- дар] кажуха апрануць, і едуць далей... — А што, паніч, не сцюдзёна ця- пер? — О, не! Цяпер цёпла. — А можа, паніч, есці хоча? — О, і дужа хачу. — А што, панічу: што кажух, то не вата, а што капуста, то не гар- бата (К. Каганец. Што кажух, то не вата). [Заціруха:] Згатуем капусту! Кіслую капусту! Вельмі карысная страва. У ёй шмат вітамінаў, і яна вельмі спажыўная. Нават прыказка такая ёсць: «Што кажух, то не вата, што капуста, то не гарбата!» (В. Зуб. Злавацца не трэба). 231