кай. — Ліха перамелецца, радасць застанецца... (С.Кухараў. Зорка
Канікулаў Спі, пакуль не гоняць з хаты, люлі, люлі, спі! Ты ж не ры-
нешся ў канаву з гора ды з бяды, — красці выўчышся на славу, пан бу-
дзеш тады... Што, з напасці не прапасці. Гулі, гулякі! Спі, пакуль не
ўмееш красці, люлі, люлі, спі! (Я.Купала. Над калыскай).
— Насовіч: Ад напасці не прапасці; Прыказкі: Ад напасці не прапасці.
АД (З) РАБОТЫ КОНІ ДОХНУЦЬ. Кажуць, часам жартаўліва, у апраў-
данне сваёй ці чыёй-н. бяздзейнасці або тады, калі хочуць перастаць рабіць
што-н., перапыніць працу. Заўтра пойдзеш у лес... Ты не вер, гэта дурань
прыдумаў, што ад работы коні дохнуць. Усё, брат, ад догляду, на ўсё
трэба добрае вока... (Я.Брыль. Рэўнасць). — Ужо скора год, як на
пенсіі, — пахваліўся Архіп Архіпавіч. — Сваё аддзяжурыў. Хопіць! Бо,
казаў той, ад работы і коні дохнуць, — і весела засмяяўся (І.Сіняўскі.
На паляванні). Самусік размашыста ўдзёўонуў тапор. — До. Канчай. Ад
работы коні дохнуць (Л.Калодзежны. Паўлюк Самусік са Стаўроў). —
Паабедаю ды зноў на поле. На работу. — На работу ды на работу, як
той удод, дзяўбеш. З работы коні дохнуць. Хай трактар працуе, у яго
сто конскіх сіл. Што табе, памерці некалі будзе з-за гэтай работы?
(Я.Ермаловіч. Зазімак).
АДКЛАД НЕ ІДЗЕ НА (У) ЛАД. Не варта адкладваць на пазнейшы час
тое, што можна ці трэба зрабіць неадкладна. Сін.: З адкладу няма ладу;
Тое, што можна зрабіць сёння, не трэба адкладваць на заўтра. — Дык
жа можна схадзіць па венікі і заўтра. — Адклад не ідзе на лад. Рабі, што
я табе сказала, — строгім голасам загадала Вера (М.Паслядовіч. Па
воўчых сцежках). — Чым хутчэй, тым лепш. — Ты так лічыш? — Ста-
рыя людзі кажуць: адклад не ідзе на лад (Б.Сачанка. Вялікі Лес). Сён-
ня, Міхась, не забудзься скокнуць да маці. Адклад не ідзе на лад
(І.Капыловіч. Дача). [Жлукта:] Я думаю зараз жа адпраўляцца ў паход.
[Клава:] Можа б на заўтра адклаў? [Жлукта:] Адклад не ідзе ў лад
(К.Крапіва. Мілы чалавек). — Дык так, Міронавіч, бярыцеся за спра-
ву, — сказаў Адзінец. — Перахавайце брыгаду. Адклад не ідзе ў лад,
сёння і пачынайце (Э.Ярашэвіч. Практыка ў Вербічах).
* — Трэба ў Курэні... — Зараз? — А чаго ж? — Башлыкоў па-та-
варыску дадаў: — Адклад, кажуць, не ў лад (І.Мележ. Завеі, снежань). Га-
варыць, узгадніць трэба, параіцца. А чаго ж валаводзіць? Хіба адклад ідзе
на лад? (М.Ткачоў. Згуртаванасць).
— Насовіч: Адклад не ідзець на лад; Прыказкі: Адклад не ідзе ў лад;
Адклады не ідуць на лады.
АДКУЛЬ СІРАЦЕ БАЦЬКУ ЎЗЯЦЬ. Пра стан адзіноты, пакінутасці, без-
нагляднасці. Вам даводзілася бачыць Нямііу? Не, не тую, што як выма-
вілася, дык і ўспомнілася, — вы падумалі пра вуліцу. Была такая, была.
Вузенькая, крывая, не сказаць каб бліскучай чысціні, бо адкуль жа, як
адзначыла прыказка, сіраце бацьку ўзяць? (М.Лужанін. Берагі залатыя
Нямігі).
— Прыказкі: Дзе сіраце бацьку ўзяць, калі яго зроду не было.
АД ЛІХА ЦІХА, А ДАБРА НЕ ЧУВАЦЬ Нічога асаблівага, ні дрэннага, ні
добрага, не чуваць. Жартаўлівы адказ на пытанне: «Што новага?» ці
«Што чутно?» [Камісар:] Што чутно, Навум? [Навум:] Нічога, пане! Ад
ліха ціха, а дабра не чуваць (В.Дунін-Марцінкевіч. Сялянка). — Ну,
што чутно ў вас, дабрадзеі мае? — вітаючыся, спытаўся Міхайла. — А
што ў нас пачуеш? — адазваўся адзін. — Ад ліха ціха, а дабра не чу-
ваць, — казаў той (З.Бядуля. Буслы). АД ЛІХА ЦІХА, ДАБРА НЕ ВІ-
ДАЦЬ. [Паўліна:] Ну, кажы, што ў вас чуваць? Так даўно не бачыліся!
24
Дадатковыя словы
ўдзёўбнуў
13 👁