Гэта ж дзесяцін з пяцьсот лесу тут будзе каля балота. — А калі і
будзе, то што? Няма чаго чужое лічыць. — Хто, пане мой, чужога не
лічыць, той свайго не мае (М. Лобан. На парозе будучыні).
— Прыказкі: Хто чужога не шкадуе, той свайго не мае; Хто чужога не
шануе, свайго мець не будзе.
ХТО ШУКАЕ, ТОЙ ЗНАХОДЗІЦЬ. Кажуць з упэўненасцю пра станоўчыя
вынікі якіх-н. пошукаў. Калі, напрыклад, толькі заводзілі ў культуру цу-
кровыя буракі, у іх было ўсяго б працэнтаў цукру. А цяпер мы трымаем
курс на 35 працэнтаў... Гэта ўсё робіць творчая думка і людская праца.
Хто шукае — той знаходзіць. Вось і я адшукаў у стогадовай кнізе, вы-
дадзенай у Санкт-Пецярбургу, цікавыя звесткі (У. Ліпскі. Адпяванне
жывых). — Мы гэтаму дзіваку пакажам дзе ракі зімуюць, — прыгразіў
невядома яшчэ каму Расолька. — Толькі б знайсці яго. — Хто шукае,
той знаходзіць (У.Шахавец. Дарога пачыналася ў Бярозаўцы). Безумо-
ўна, ёсць арганізацыі, якія сапраўды маглі б вырашыць вашы праблемы.
Хто шукае, той знаходзіць (Звязда. 1992, 8 снеж.).
— Янкоўскі. Хто шукае, той знаходзіць.
ХТО ЯЗЫКОМ ШТУРМУЕ, НЕ ШМАТ НАВАЮЕ. У балбатлівага чала-
века вынікі працы малыя, нязначныя. — Вам не сумна мяне слухаць? Ра-
бочы не прывык языком штурмаваць, а больш рукамі. — Што вы! —
запярэчыў я, успомніўшы народную прыказку: «Хто языком штурмуе —
не шмат наваюе» (І. Гурскі. Сталасць).
— Рапановіч: Хто языком штурмуе, той нямнога наваюе.
ХТО ЯК ХОЧА, ТАК ПА СВАЙМУ БАЦЬКУ ПЛАЧА Гл. Кожны плача
па сваім бацьку, як умее.
Ц
ЦАЛЯЕШ У ВАРОНУ, А ПАПАДАЕШ У КАРОВУ. Пра недагляд, промах
у якой-н. справе. — Вы ж, мужчынка, пэўна, без мяне абыдзецеся... Я ж
надта баюся... — Ну, глядзі, а то заколем [парсюка], ды не таго... —
Такой бяды, абы скварка... — Яно бывае і так: цаляеш у варону, а па-
падаеш у карову... — стары малацьбіт., схаваўся ў настылай за ноч це-
мнаце сяней (В Адамчык. Чужая бацькаўшчына).
— Прыказкі Лучаў (меціў) у варону, а папаў у карову.
ЦАЦА-ЦАЦА, ДЫ Ў КІШЭНЬ. Кажуць, найчасцей жартаўліва, таму,
хто, прыхільна ставячыся да каго-н. ці чаго-н., можа закахацца ў каго-н.
або прысвоіць што-н. [Гарлахваце:] Харошая дзяўчына гэта Верачка.
[Чарнавус:] Слаўная дзяўчына. Я проста рад, што маю такую памочніцу.
[Гарлахвата:]
Глядзіце,
Аляксандр
Пятровіч,
не
закахайцеся.
А
то
вы — цаца-цаца, ды ў кішэнь. [Чарнавус:] Што вы, баценька! Куды
мне, старому! (К. Крапіва. Хто смяецца апошнім).
— Насовіч: Цаца-цаца, ды ў кішэнь; Янкоўскі Цаца, цаца — дый за
пазуху (ды ў кішэнь); Прыказкі. Цаца, цаца — ды ў кішэню.
ЦЕРАЗ СІЛУ І КОНЬ НЕ ЦЯГНЕ Больш за тое, што ў чыіх-н. магчы-
масцях, сіле, нельга зрабіць. Сін: Вышэй пупа не падскочыш; Вышэй са-
мога сябе не скочыш. [Шыбер:] І запасныя часткі звыш плана, і
прамфінплан — як жа я ўпраўлюся? [Карнейчык:] Паспрабуй не ўпра-
віцца! [Шыбер:] Цераз сілу і конь не цягне (К. Крапіва. Канец дружбы).
218
14 👁