ХТО КАПЕЙКІ НЕ БЕРАЖЭ, ТАГО РУБЕЛЬ БАІЦЦА Гаворыцца з не- адабрэннем пра чыю-н. неашчаднасць. Хіба ў яго [бацькі] было б такое багацце, каб ён растыкаў усё, што плыве яму ў рукі? Хто капейкі не бе- ражэ, таго рубель баіцца (МЛобан. На парозе будучыні). — Прыказкі: Хто капейкі не беражэ, той сам рубля не варт. ХТО КОНЕЙ МЯНЯЕ, У ТАГО ХАМУТ ГУЛЯЕ Кажуць з асуджэн- нем пра таго, хто любіць перабіраць, мяняць каго-н. ці што-н. [Якім] лю- біў яшчэ гандляваць коньмі. Гэта пра яго мой дзед казаў: «Хто коней мяняе, у таго хамут гуляе» (М. Танк. Лісткі календара). — Мяняеш? — прыставаў цыган. — Хто мяняе, у таго хамут гуляе, — яшчэ раз акінуў- шы вачыма цыганову клячу, у якой ходырам хадзілі бакі, адказаў се- лянін (І. Гурскі. Вецер веку). * [Навум:] Не перабірай [жаніхоў], бо знаеш прыказку: хто перабірае чы часта мяняе, у таго заўсёды хамут гуляе (В. Дунін-Марцінкевіч. Сялян- ка). — Насовіч: Хто коней мяняець, у таго хамут гуляець; Прыказкі: Хто мяняе, таго хамут гуляе; Хто часта коней мяняе, у таго хамут гуляе. ХТО ЛЕПШАГА НЕ МАЕ, ТАМУ І ГЭТА ДОБРА Кажуць, калі чалавек згодны з тым, што ёсць, не прэтэндуе на лепшае. Тая ж самая рэч ці тое ж самае становішча могуць быць і дабром, і недабром: гэта залежыць ад таго, якую ступень дабра ў дадзеным кірунку чалавек мае. Прыказкай гэта выказваецца проста: хто лепшага не мае, таму і гэта добра (К. Кра- піва. Беларускія прыказкі). ХТО ЛЮБІЦЬ ПАПА, ХТО ПАПАДДЗЮ, ХТО ПАПОВУ ДАЧКУ У ко- жнага чалавека свае густы, звычкі, погляды. Незразумела толькі, чаму Глуздакоў даражыць гэтымі крэсламі: ці то ад беражлівасці, ці то ду- шэўная прыхільнасць і прывычка да гэтай мэблі бяруць сваё, а можа, сталы густ яго проста адмаўляе новыя формы новай мэблі... Не будзем хаяць за гэта Глуздакова: хто любіць папа, хто пападдзю, хто папову да- чку (А. Макаёнак. Лявоніха на арбіце). * — А якая яна, гэта Аксана, прыгожая? — Як на чый густ... — А ўсё ж такі? — не адступаўся Лабановіч. Янка адказаў усё ў тым жа тоне: — Каму падабаецца поп, каму пападдзя, а каму папова дачка. — А каму ўраднікава, — падражніў Янку Леановіч (Я. Колас. На ростанях). Хто правы з іх [ювелір ці мастак] — А не суддзя: каму па густу поп, каму і пападдзя... (Э. Валасевіч. Густы). — Насовіч: Хто любіць папа, а хто пападдзю, а я, дурачок, люблю па- повых дачок; Прыказкі: Хто любіць папа, а хто пападдзю. ХТО МАЖА, ТОЙ І ЕДЗЕ Хто дае хабар ці іншым чынам умее падла- годзіцца, той і дабіваецца поспеху. * [Юлія:] Надарма мая трывога, — можа ён мне быць падмогай. Кінем гідасць сваю вон, ды спытаем, што за ён. [Навум:] Добра прыгаво- рка кажа: скора едзе той, хто мажа (В. Дунін-Марцінкевіч. Сялянка). Эх, мілы мой ты! За панамі няма прадыху. Хто з грашамі і мажа збоку, — той і едзе, так вось і робіцца, суседзе (Я. Колас. Новая зямля). — Ляцкі: Хто мажа, той едзе; Прыказкі: Хто мажа, той едзе; Хто шма- руе, той і едзе. ХТО НА ЧЫМ СЯДЗІЦЬ, ТОЙ ТАГО І ГЛЯДЗІЦЬ Чалавек, звязаны з якой-н. справай, павінен належным чынам ставіцца да яе. Гэта ўжо, за- марыўшыся, Аксён зазваніў раптам ва ўсе званы, а тады апраўдаў сябе: — Ліха табе... Хто на чым сядзіць, тон таго і глядзіць!.. Забыўся гэта... (В. Каваль. Сяльчане). * А вось папробуй на цікавасць стрымай службовую рухавасць, служы спусціўшы рукавы і выкінь службу з галавы, — такія ў лесе выйдуць 213