рэж, і калі дзе што якое, адным словам, дык я тут жа, на месцы... (М. Тычына. Аперацыя). *[Сабковіч:] Што гэта?.. Ты смееш павучаць мяне!.. [Пятрук:] Пано- чак... Цьфу ты, пропасць! — хацеў сказаць — ясны пане — то ж ведама стара гутарка: хлеб еш, а праўду рэж (В. Дунін-Марцінкевіч. Залёты). Як упёрся [Цімох], дык сваё і сваё: «Бульбіну сухую еш, а праўду ў вочы рэж» (Я. Ермаловіч. У родных мясцінах). Выгадна ці нявыгадна, а знаць праўду ўсё адно трэба. Як у нас кажуць, хлеб, мякіну еш, а праўду ў вочы рэж... (Б. Сачанка. Дарога ў Хатынь). Я чалавек прамы, калі і салгу, то зрэдзь. Хлеб еш, а праўду-матку ў вочы рэж (В. Шырко. Дзед Манюкін не салжэ). — Насовіч: Хлеб-соль еш, а праўду рэж; Прыказкі: Хлеб-соль еш і праўду рэж. ХОЦЬ ГАРШКОМ ЗАВІ (НАЗЫВАЙ), АДНО (ТОЛЬКІ, А) У ПЕЧ НЕ СТАЎЛЯЙ (НЕ СТАЎ). Гаворыцца, калі хто-небудзь не зважае на тое, як яго назвалі ці празвалі. Кулак, кажуць на мяне нашы засцянкоўцы. Чорт вас бяры, кажу: хоць гаршком заві, адно ў печ не стаўляй (К.Кра- піва. Мядзведзічы). — Не паліцыянты, а міліцыянты... — Кажы, як хо- чаш, — зіркнула спадлоб'я Анюта. — Хоць гаршком называй, толькі ў печ не стаў (В. Адамчык. І скажа той, хто народзіцца). Поп давай мяне сарамаціць, бязбожнікам называць. — Ты, — кажу, — бацюшка, хоць гаршком мяне называй, а ў печ не стаўляй (В. Шырко. Дзед Манюкін не салжэ). ЗАВІ (НАЗЫВАЙ) ХОЦЬ ГАРШКОМ, ТОЛЬКІ У ПЕЧ НЕ СТАЎЛЯЙ. Стуканок за клічку «Заморыш» зусім не крыўдзіўся, маўляў, заві мяне хоць гаршком, толькі ў печ не стаўляй... (А. Рылько. Стуканок у аблавушцы). — Цудоўнае імя... — А ўвогуле, як даўней гаварылі, называй хоць гаршком, толькі ў печ не стаўляй... (А. Марціновіч. На спадзе лета). НЯХАЙ ХОЦЬ ГАРШКОМ ЗАВУЦЬ, АБЫ У ПЕЧ НЕ СТАВІЛІ. Празвалі мяне «вучоным», хоць я лічу сябе невукам. Першыя дні мяне гэта крыўдзіла, а цяпер асвойтаўся, няхай хоць гаршком за- вуць, абы ў печ не ставілі (І. Гурскі. Лясныя салдаты). Пашка, мабыць, здагадваецца па няласкавым твары цёткі Саветы і па загадкавай усме- шцы дзядзькі Нічыпара пра іх размовы. Што ж, няхай завуць хоць гар- шком, абы ў печ не ставілі (У. Паўлаў. Спелыя травы). * — Ты мяне хоць гаршком называй, але ў агонь не стаў. — Баішся агню? — задзірыста і бадай з'едліва пажартаваў камандзір (І. Шамякін. Гандлярка і паэт). — О, як добра гучыць — Мікола! Я і буду вас Міколам зваць. — Хоць гаршком, абы не ў печ... (П. Місько. Градабой). З тае пары Гапей і пачаў называць Аксінню гарэзай. «Хоць і гаршком, абы ў печ не паставіў», — дражнілася яна (М. Гроднеў. Нязведаная даль). У рэшце рэшт, хіба ў прозвішчы справа?! Называйся хоць гаршком, абы ў печ не сунулі... (В. Блакіт. Усмешка Фартуны). — Раманаў. Хоць гаршком назаві, толькі ў печ не станаві; Прыказкі. Хоць гаршком назаві, толькі ў печ не станаві. ХОЦЬ І ВІДАЦЬ, АЛЕ ДАЛЁКА ДЫБАЦЬ. Гл. Блізка відаць, ды далёка дыбаць. ХОЦЬ КРЫВОЕ ДЫ ГАРБАТАЕ, АБЫ СЛАЎНАЕ ДЫ БАГАТАЕ. Пра нявесту ці жаніха, калі пры іх выбары перавагу аддаюць багаццю і славу- тасці. — Пакінь казаць, дзіўная. Цяпер не вельмі глядзяць на красу; грошы давай — вось у чым увесь сэнс. Хоць крывое ды гарбатае, абы слаўнае ды багатае, ці то хлопец, ці дзяўчына, — разважала другая ка- бета (Ц. Гартны. Сокі цаліны). — Прыказкі: Хоць крывое ды гарбатае, але слаўнае ды багатае. ХОЦЬ КУМ, ДЫ САБАКА. Кажуць, часцей жартаўліва, куму або пра кума, калі той не дагадзіў чым-н. [Навум:] Вось табе на!.. Я яму добра 210