быць! — Будуць ці не будуць, а пажывём — убачым! — казаў дзед
(У.Галубок. Як Сымон у воласці выкруціўся). [Анастасія:] Ну, не, са
мной гэтага не здарыцца! [Клаўдзія:] Пажывём — убачым (ўДзя-
лендзік. Гіпапатам).
— Прыказкі: Пажывём, пабачым больш; Пажывём далей, угледзім бо-
лей.
ПАЗНАЮЦЬ НАШУ ДАЧКУ І Ў АНДАРАЧКУ. Кажуць таму, хто, бу-
дучы непрыбраным, няёмка адчувае сябе перад чужым чалавекам. [На-
стуля:] Адзін пажылы, а другі малады. [Дзед Бадыль:] То ці не сваты,
глядзі? [Настуля:] Што ты, дзядуля! Да каго ж яны маюць быць? [Дзед
Бадыль:] Ды ўжо няйначай, як да мяне. [Настуля:] Няўжо да мяне? Дзе-
дачка, што ж мне рабіць? Адзета ж я абы-як. [Дзед Бадыль:] Пазнаюць
нашу дачку і ў андарачку (К.Крапіва. Партызаны). — І ты сядай за
стол, разам будзем... Во, насупраць. — Вой, я ж не ўвабраная... Мае ж
апранахі — там!.. — Пазнаюць нашу дачку і ў андарачку (П.Місько.
Хлопцы, чые вы будзеце...). Гражына выйшла з сяней, выціраючы хвар-
тухом поўныя рукі. — Ой, даруйце, я ж на ферму сабралася... — Ды
нічога, пазнаюць нашу дачку і ў андарачку... — супакоіў яе Баляслаў
(В.Дайліда. Мне — пару слоў).
*
«Пазнаюць бабіну дачку і ў андарачку», — гаварылі людзі пра харо-
шых скромных дзяўчат, якія пад матчыным крылом, ткучы і прадучы ў
тую пару, цярпліва чакалі на свой лес (Л.Геніюш. Манютаў скарб).
— Насовіч: Пазнаюць нашу дачку і ў андарачку; Прыказкі'. Пазнаюць
нашу дачку і ў чырвоным андарачку.
ПАЙШОЎ (ЗАРАДЗІЎ) ДРАСЁН — НЕ БУДЗЕ (НЕ ЖДЖЫ) КРАСЁН.
Гаворыцца як сельскагаспадарчая прымета: не будзе ўраджаю на лён, калі
поле зарасло драсёнам. У трэцяй брыгадзе лён быў зарос, усе палеткі
залыгаў драсён. Самі ведаеце: пайшоў драсён — не жджы красён. Хло-
пцы з хіматрада так пастараліся на тых палетках, што цяпер там ні
лёну, ні драсёну (В.Праскураў. Бярозавы сок).
— Прыказкі: Зарадзіў драсён — не будзе красён.
ПАЙШОЎ
ПА
ВОЎНУ,
А
ВЯРНУЎСЯ
СТРЫЖАНЫ
(ПАСТРЫЖАНЫ,
АСТРЫЖАНЫ). Кажуць пра таго, хто, імкнучыся атрымаць якую-н.
выгаду, трапіў у бяду, непрыемнасць. [Стары:] Нічога я не павінен. Не
дам. Плаці сам. А я панду спаць... [Сын:] Та-ак... Сустрэчны іск. [Да-
чка:] Вот, Жан, пайшоў ты па воўну, а вярнуўся стрыжаны (А. Макаё-
нак. Кашмар). Кожная куля павінна несці ворагу смерць. Скажам
фашыстам: пайшлі вы, паганцы, па воўну, вернецеся стрыжаныя!
(М.Гамолка. Лясная крэпасць). Пасля заключэння «кантракту» спры-
тная жанчына вымушана была раскашэліцца: давялося заплаціць 500
рублёў штрафу. Як кажуць, пайшла па воўну, а вярнулася стрыжаная
(Звязда. 1991, 5 лют.). [Сямёнаўна:] І Цімох вось кажа, што часам так
бывае: пойдзе па воўну, а вернецца стрыжаным (А. Петрашкевіч. Укралі
кодэкс). «Каб у новую бяду не ўскочыць, — думаў, асцярожнічаў ён
[Яўхім Бабай]. — Бо пойдзеш па воўну, а вярнуцца можаш пастры-
жаны» (Б.Сачанка. Вялікі Лес).
*
Шкада дзяўчыны... Але чым ён можа ёй памагчы. Нічым... Яшчэ ма-
ладая, знойдзе сваё — шчасце ці няшчасце... Бо бывае ж такое: ідзеш па
шэрсць, а вяртаешся астрыжаны (У. Дамашэвіч. Порахам пахла зямля).
— Прыказкі: Пайшоў па воўну, а вярнуўся абстрыжаны; Пайшоў воўк
па воўну, але там астаўся астрыжаным.
ПАЙШОЎ ПА ПОПЕЛ, А ЧОРТ УХОПІЎ. Кажуць пра таго, хто, пай-
шоўшы куды-н., бясследна знік. — Нічога, — паклаў Раману руку на
плячо Сілка Хрупчык, — табе [гэ]та можа і добра, што ў Бабінавічы
159
12 👁