НЕ БУДЗЬ САЛОДКІ, А ТО ПРАГЛЫНУЦЬ, НЕ БУДЗЬ ГОРКІ, А ТО ПРАПЛЮЮЦЬ. Гаворыцца як парада пазбягаць крайнасцей, трымацца прамежкавых пазіцый, паводзін і пад. І от баркаўчане, каб ні благімі, ні добрымі не быць (бо ёсць прыказка: не будзь салодкі — а то праглы- нуць, не будзь горкі — а то праплююць), спяць кожнае гадавое свята з ранку да вечара цалюткі дзень (Л.Калюга. Нядоля Заблоцкі). НЕ БУДЗЬ ГОРКІМ І НЕ БУДЗЬ САЛОДКІМ, — ГОРКАЕ ПРАПЛЮ- ЮЦЬ, А САЛОДКАЕ ПРАГЛЫНУЦЬ. Злынькоўцы не вельмі перліся наперад, яны прытрымліваліся погляду: не будзь горкім і не будзь са- лодкім, — горкае праплююць, а салодкае праглынуць (І.Гурскі. Пча- ляр). — Федароўскі: Не будзь горкі, ні салодкі: горкага праплююць, салод- кага праніжуць. Прыказкі: Не будзь салодкі і не будзь ropjti: будзеш са- лодкі — пракаўтнуць, а будзеш горкі — праплююць; Не будзь лішне са- лодкая, бо праглынуць, не будзь лішне горкая, бо праплююць; Не будзь салодкі — зліжуць, не будзь горкі — сплюнуць. НЕ ВАРТА ШКУРКА ВЫРАБУ. Справа не варта патрачаных на яе сіл, сродкаў і пад. Пра тое, што малаціць цэпам — не варта шкурка вырабу, стары і слухаць не хацеў. «А што ж будзеш рабіць цэлую зіму?» — такое чуў Юзік кожны раз на свае довады (К.Крапіва. Мядзведзічы). АЎ- ЧЫНА (АЎЧЫНКА) ВЫРАБУ НЕ ВАРТА. Хведар супакоіў жонку, далічыў пры яе дапамозе, колькі губак палатна можа выйсці з бабчынай пражы, памножыў губкі на аршыны і выказаў такую параду: — Ведаеш, Ганначка, што гэтая аўчына не варта вырабу (А.Пальчэўскі. Сцежкі). Вазіць цялят дзесяткамі эканамічна нявыгадна. Як кажуць, не варта вы- рабу аўчынка (В.Шырко. Сцяжына да людзей). ВАРТА ШКУРКА (АЎ- ЧЫНА, АЎЧЫНКА) ВЫРАБУ. З супрацьлеглым значэннем. Поршань памяняць, цыліндр растачыць... Але ў нас у майстэрні гэтага не зробіш. Дый ці варта шкурка вырабу? Лепш купіць новы матор... (П.Місько. Градабой). Немцы не спяшаліся абмундзіроўваць сваіх паслугачоў, ра- шылі спачатку выпрабаваць іх у баях з партызанамі, упэўніцца, што ва- рта аўчынка вырабу (І.Новікаў. Дарогі скрыжаваліся ў Мінску). — Федароўскі: Не варта скура вырабу; Прыказкі: Аўчынка вырабу не варта; Шкура вырабу не варта. НЕ ВЕДАЮЧЫ (НЕ ЗВЕДАЎШЫ) БРОДУ, НЕ СУНЬСЯ Ў ВОДУ. Не бярыся за незнаёмую справу непадрыхтаваным, без адпаведнага вопыту. — Мой тата заўсёды кажа, што, не ведаючы броду, не сунься ў во- ду... — смяяўся Андрэй. — А я не паслухаўся (М.Ваданосаў. Рэха). Не ведаючы людзей і горада, спадзявацца на поспех нельга. Наконт гэтага існуе другая прымаўка, таварыш камроты: не ведаючы броду, не сунься ў воду... (І.Сіняўскі. На правым флангу). Мы пераправімся. І людзі нашы, каму трэба, пераправяцца. Перапраўляліся ж, калі мастоў не было. А вось немцы... Не ведаючы броду, не сунься ў воду (Б.Сачанка. Вялікі Лес). Мы з табою, Якім Захаравіч, людзі старой, моцнай гартоў- кі. Не зведаўшы броду — не сунемся ў воду. Вось так (М.Пянкрат. Шчасце маё). * Смешная ты, маці! Няўжо ты думаеш, што я такі дурны і палезу ў воду, не пабачыўшы броду? Не, брат: Пракопа ты за тры капейкі не возь- меш! (Я.Колас. Адшчапенец). У адной кароткай сутычцы байцы батальён- най аховы захапілі ў палон нямецкага матацыкліста — імчаў, не гледзячы броду, і сунуўся ў воду... Не дапамог і кулямёт, з якога люта адстрэльваў- ся... (К.Кірэенка. З аповесці вайны). Нарэшце, акрыялыя ўдачамі, мы зрабіліся настолькі нахабнымі, што рашыліся на буйную аперацыю, якая 139