вусны, але не пярэчыла: на чужы язык замок не павесіш (М.Даніленка. Журлівіца). — Прыказкі: На чужы раток не павесіш замок. НА ЧУЖЫЯ ВУСНЫ НЕ НАКІНЕШ ХУСТЫ. Людзей не прымусіш маў- чаць. Кажуць з неадабрэннем пра распаўсюджванне розных чутак, плётак. Сін.: Людзям языка не завяжаш; На чужы рот гузіка не нашыеш; На чужы рот замок не навесіш. Прачытаў гэты ліст сусед, пераказаў знаё- мым, і пайшло гуляць па вёсцы: «Дзе быў? — У Бузука. — Да каго пойдзем? — Да Бузука!» На чужыя вусны не накінеш хусты (В.Шырко. Хай людзі бачаць). — Прыказкі: Няма такой хусты, каб завязаць усім усты. НА ЧУЖЫ ЯЗЫК ЗАМОК НЕ НАВЕСІШ. Гл. На чужы рот (язык) замок не навесіш. НА ЧЫІМ ВОЗЕ (ВАЗКУ, КОНІКУ) ЕДЗЕШ, ТАМУ І ПЕСНЮ (ПЕ- СЕНЬКУ, ПЕСЕНЬКІ) СПЯВАЙ (ПЕЙ, ВЯДЗІ). Мусіш дагаджаць, выконваць волю таго, ад каго залежыш. Сім.: Хто плаціць грошы, той за- казвае і музыку. [Сабковіч:] Ідзі і рабі тое, што кажу, інакш дастанеш кіем. [Пятрук:] Нечага казаць, на чыём вазку едзеш, таму і песенькі спявай (В.Дунін-Марцінкевіч. Залёты). Ну, а Гарбача чаго ж баяцца, хто такі Гарбач... Працадні ад яго не залежаць. Гарбач адчувае, што ду- маюць гэтак усе. На чыім возе едзеш, таму й песеньку вядзеш (Р.Мура- шка. Салаўі святога Палікара). Хваліць чалавек яшчэ і таго, ад каго за- лежыць яго дабрабыт: на чыім возе еду, таму й песню пяю (К.Крапіва. Беларускія прыказкі). У тым, брат, і загвоздка, што хацеў бы ў рай, ды грахі не пускаюць. На чыім возе едзеш, таму і песню спявай (І.Наву- менка. Сасна пры дарозе). — Памятай, дзе жывеш, хто табе хлеб дае. Як гэта там у вас кажуць: на чыім коніку едзеш, таму і песеньку спя- вай, — тлумачыў Кунік (Г.Марчук. Крык на хутары). — Насовіч: На чыім коніку (на чыіх калёсах) едзеш, таму і песенькі пяеш; На чыім вазку еду, таму і песеньку спяваю. НАШТО БОГУ МАЛІЦЦА — ЁН НАС І ТАК БАІЦЦА. Жартаўлівае апраўданне таго, хто не хоча памаліцца. Калі часамі каму напамінаюць аб патрэбе памаліцца, дык ён жартаўліва адказвае: — Нашто богу маліцца, — ён нас і так баіцца (К.Крапіва. Беларускія прыказкі). — Прыказкі: Нашто богу маліцца, — ён нас і так баіцца. НЕ АДЗІН ГАЎРЫЛА ШТО У ПОЛАЦКУ. Хто-н. ці што-н. не з 'яўля- ецца адзіным прадметам размовы. Не адзін Гаўрыла, што ў Полацку — на Захадзе і на Усходзе існуюць альтэрнатывы тае навастворанай еднасці [дзяржаў] (В.Быкаў. Пошукі аптымістычнага зыходу). — І каму я павінен быць удзячным за такі пачастунак? — Прэзідэнту. — Руз- вельту?.. — Не адзін Гаўрыла, што ў Полацку (Л.Прокша. Камедыян- ты). — А я хацеў у іх пытацца, дзе той дзіцячы дом. — Дапытаемся і без іх!.. Не адзін Гаўрыла ў Полацку, — адказалі з другое фурманкі (П.Місько. Хлопцы, чые вы будзеце...). * Тонкія жончыны губы ўздрыгнулі: — Грашавітага знайду... Хіба адзін Гаўрыла ў Полацку?.. Не сышоўся ж клінам свет — іншага падча- плю! (Л.Калодзежны. Водар палыну). [Заціруха:] А вы не сваячка, часам, будзеце нашаму дырэктару завода?.. [Матруна:] Хіба адзін Гаўрыла у По- лацку? (В.Зуб. Злавацца не трэба). — Насовіч: Не адзін Гаўрылька, што ў Полацку; Янкоўскі: Не адзін Гаўрыла, што ў Полацку; Прыказкі: Не адзін Гаўрыла ў Полацку. НЕ АДРАЗУ МАСКВА БУДАВАЛАСЯ. Хутка нічога не робіцца; на ўсё па- трэбен час. — Засуха ў нас, — гэта яшчэ нішто, а вось вайна што на- рабіла. — Адным словам, не адразу Масква будавалася (І.Шамякін. У 137