можны пане, можа, якім слаўцом і загнявіў цябе; але ж мей увагу на тое, што мужык — дурань, як умее, так і пее (В.Дунін-Марцінкевіч. Сялянка). — Насовіч: Мужык дурань, як умее, так і пее; Рапановіч: Мужык як умее, так і пяе. МУЖЫК З ЖОНКАЙ СВАРЫЦЦА, КАЛІ ТРАСЦА Ў ГАРШКУ ВА- РЫЦЦА. Муж з жонкай сварыцца, калі няма з чаго варыць страву. А яно ж і праўда: мужык з жонкай сварыцца, калі трасца ў гаршку вары- цца... Як жа ўладзіць хадзяіну свайму смачна зварыць, калі няма з чаго? От і стараешся, выдумляеш (А.Масарэнка. Свякруха і нявестка). — Прыказкі: Мужык з жонкай сварыцца — у гаршку трасца варыцца; Тады муж з жонкай сварыцца, калі ў гаршку трасца варыцца; Калі ў печы трасца варыцца, тады муж з жонкай сварыцца. МУЖЫКУ РОЗУМ ПРЫХОДЗІЦЬ ПА ШКОДЗЕ. Кажуць, калі хто-н. са спазненнем рэагуе на што-н., калі патрэбная думка прыходзіць пасля дапушчанага промаху, недагляду. Сін.: Кожны па часе мае розум. Тут трэба вузел, во так, бо зноў паскачуць [качаны капусты). Як той ка- заў — мужыку розум прыходзіць па шкодзе (А.Кажадуб. Дарога на Замчышча). — Ляцкі: Мужыку розум прыходзе па шкодзе; Янкоўскі: Яму розум прыходзе па шкодзе. н НА АДНЫМ МЕСЦЫ І КАМЕНЬ МОХАМ АБРАСТАЕ. Жывучы на адным месцы, чалавек разжываецца, становіцца багацейшым. Хоць і Jla- сток не бог ведае што, але ж мы тут крыху абжыліся... На адным месцы і камень мохам абрастае (С.Александровіч. На шырокі прастор). — А вы няблага ўладкаваліся, — заўважыў Сяргей. — На адным месцы і ка- мень абрастае, —згадзіўся Саўка (І.Гурскі. Вецер веку). — Дык ты, на- пэўна, ужо даўно тут жывеш? — Не так і даўно, а мохам крыху аброс. Амаль два гады, як у гэты горад завітаў. А на адным месцы, як кажуць, і камень абрастае (І.Аношкін. Сустрэча). — Паслухайце мяне, дурную бабу, — гаварыла Рая. — На чорта нам тое Зазер'е, калі на добры толк. На адным месцы і камень абрастае мохам. Думаеш, там адзін мёд... Тут і дзеткі да школкі прывыклі, і мама ля нас... (В.Шырко. Дыханне жыта). * Нарэшце [Ігнат Сцяпанавіч] глыбока зацягваецца, пускае дым, га- ворыць ціха, як сам сабе: — Камень на адным месцы і той абрастае, а пачні качаць яго туды-сюды — у порах рассыплецца (А.Кудравец. Сачы- ненне на вольную тэму). — Насовіч: На адным месце і камень абрастаеш»; Федароўскі: На адном месцу і камень мохам абрастае; Янкоўскі. На адным месцы і камень абрастае. НА БОГА СПАДЗЯВАЙСЯ, А (ДЫ) САМ НЕ ДАВАЙСЯ (НЕ АПНАЙ- СЯ, НЕ ЗЯВАЙ). Ужываецца як рэакцыя на слова б о г у папярэднім вы- казванні і як парада разлічваць не на каго-н., а на свае ўласныя дзеянні. [Дзед Бадыль:] Няхай табе, панечка, бог заплаціць за тваю дабрату... [Батура:] На бога спадзявайся, ды сам не давайся (К.Крапіва. Парты- 128